اولویت با سرمایه‌گذاران واحدهای فروکروم است
به گزارش معدن۲۴، در این میان ایران با برخورداری از ذخایر قابل قبول کرومیت می‌تواند سهمی در بازار جهانی این محصول ارزشمند داشته باشد. در این زمینه شاهدیم وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز یکی از اولویت‌های سرمایه‌گذاری را برای این بخش در نظر گرفته و کسانی که برای ورود به این بخش و ایجاد واحدهای فرآوری کرومیت تمایل داشته باشند را در اولویت قرار خواهد داد. بنابراین افزایش میزان تولید فروکروم در ایران ضمن ایجاد ارزش افزوده بیشتر، اشتغالزایی و توسعه نیز به همراه خواهد داشت. در این زمینه شاهدیم طرح‌های توسعه‌ای در زمینه ایجاد واحدهای فروکروم در دست اجراست که با راه‌اندازی آن رقمی افزون بر ۱۱۴هزار تن به ظرفیت تولید فروکروم کشور اضافه خواهد شد.
۴واحد فروکروم فعال است
مدیرکل دفتر صنایع معدنی فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره ماده‌معدنی کرومیت اظهار کرد: ماده معدنی کرومیت یک عنصر سازنده کاربیدی است که تمایل زیادی به ترکیب شدن با کربن دارد؛ وجود کربن در آلیاژهای آهن به ویژه با درصد کربن بالا، امکان تشکیل کاربیدها را افزایش می‌دهد و موجب پدیدآمدن کاربیدهای کمپلکس می‌شود. کاربیدها سختی‌پذیری و مقاومت در برابر سایش را افزایش می‌دهند. کرومیت، عنصر اصلی در فولاد زنگ‌نزن است. به گفته میکائیل عظیمی، وجود کروم در فولاد بسیار حائز اهمیت است و این فولادها در درجه حرارت بالا نیز پایدارتر هستند. به طورکلی دلیل اصلی افزودن کروم به فولاد را می‌توان افزایش سختی‌پذیری فولاد، حفظ استحکام در شرایط کاری و افزایش مقاومت در برابر خوردگی در محیط اکسیدی دانست.
وی در ادامه درباره تعداد واحدهای فروکروم فعال در کشور نیز اظهار کرد: درحال‌حاضر ۴ واحد فروکروم در کشور با ظرفیت اسمی ۸۷هزار و ۵۰۰ تن فروکروم پرکربن تولید می‌کنند. در میان این واحدها، فروکروم سبزوار که زیر پوشش شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است و سایر واحدها از جمله نوین آلیاژ سمنان، معادن فاریاب و توسعه بازیافت منگنز، واحدهای خصوصی هستند و ۲واحد کوچک دیگر نیز در این زمینه فعالند. عظیمی در ادامه گفت: تعدادی از واحدهای تولیدکننده فروکروم کمتر از ظرفیت اسمی خود در حال فعالیت هستند و در تلاشیم آنها را به ظرفیت واقعی‌شان برسانیم. وی درباره میزان تولید فروکروم گفت: در سال۹۵، ۸۰هزار تن تولید داشتیم و میزان واردات نیز ۴۷ تن بوده است. میزان صادرات این محصول نیز ۸هزار و ۳۲۶ تن بوده است. این محصول برای فولادهای خاص استفاده می‌شود و تولیدکنندگان داخلی این نوع فولاد نیازشان به فروکروم را از داخل کشور تامین می‌کنند. عظیمی افزود: کرومیت نرخ جهانی دارد. در ایران نیز ذخایر مناسبی از کرومیت وجود دارد به همین دلیل در نظر داریم این ماده‌معدنی را فرآوری و به کالای با ارزش افزوده تبدیل کنیم. به گفته وی، مصرف‌کنندگان عمده فروکروم تولیدشده در ایران، فولاد آلیاژی ایران، فولاد آلیاژی اصفهان، مجتمع صنعتی اسفراین و واحدهای ریخته‌گری هستند. نیاز کشور به فولاد آلیاژی نزدیک به ۵۰۰هزار تن است و حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰هزار تن فولاد آلیاژی تولید شده است. وی درباره برنامه‌های تعریف شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای استفاده بهینه از ذخایر کرومیت موجود در ایران نیز اظهار کرد: چندین طرح برای ایجاد واحدهای فروکروم با پیشرفت‌های فیزیکی متفاوت در حال اجراست و امیدواریم هرچه زودتر به نتیجه برسد. طرح‌هایی که پیشرفت فیزیکی بالای ۱۵ درصد دارند مجتمع فروآلیاژ رباط، مجتمع بین‌المللی تاپ اکو خاورمیانه، فروآلیاژ گنو، رام‌پارس فروفولاد، فروآلیاژ فاریاب جم و… هستند که اگر بقیه طرح‌ها نیز اجرایی شوند میزان فرآوری و تولید فروکروم در ایران افزایش می‌یابد و در نهایت ارزش افزوده بالاتری خواهیم داشت. عظیمی افزود: درحال‌حاضر که ماده معدنی کروم را در اختیار داریم اولویت با تولید محصولات فرآوری شده با کیفیت است. از این رو این واحدها که مجوزهای لازم برای راه‌اندازی و تولید را گرفته‌اند پیشرفت‌های فیزیکی مختلفی دارند و اینگونه نیست که تمامی آنها یکباره وارد چرخه تولید شوند به طوری که از این ۱۱ طرح در آینده نزدیک ۲ یا ۳طرح به بهره‌برداری می‌رسد و دیگر طرح‌ها نیز در ابتدای کار هستند. در مجموع می‌توان گفت مجتمع فروآلیاژ رباط، بین‌المللی تاپ اکو خاورمیانه و فروآلیاژ گنو در ۲ سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند. وی افزود: ظرفیت این طرح‌ها در مجموع رقمی افزون بر ۱۱۴هزار تن است. همچنین طرح‌های با پیشرفت فیزیکی بین ۱۵ تا ۶۰درصد ظرفیت ۴۱هزار تنی هستند و طرح‌های با پیشرفت فیزیکی ۶۰تا ۸۰درصد نیز میزان ظرفیت تولیدشان ۷۳هزار تن است. در اولویت‌های سرمایه‌گذاری اعلام شده در سایت بهین‌یاب، فرآوری فروکروم جزو اولویت‌های سرمایه‌گذاری بوده و لازمه آن داشتن مواد معدنی است. حال اگر سرمایه‌گذاران در این زمینه ورود پیدا کنند در اولویت قرار خواهند بود. همچنین در سایت بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شده که اگر متقاضی سرمایه‌گذاری به ایجاد واحدهای فروکروم تمایل داشته باشد مورد حمایت قرار خواهد گرفت. وی افزود: پیشنهاد می‌شود در استان‌هایی که این ذخایر معدنی را در اختیار دارند همچون سیستان و بلوچستان و هرمزگان، واحدهای فرآوری ایجاد شود تا در نهایت ضمن ایجاد ارزش افزوده، اشتغالزایی را برای منطقه به همراه آورد و به توسعه و آبادانی منطقه منجر شود. مدیرکل دفتر صنایع معدنی فلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: میزان واردات فروکروم در ۵ ماهه امسال ۱۰۵۶تن و میزان صادرات نیز ۳۵۵ تن بوده است. عظیمی با بیان این مطلب افزود: توانمندی بالایی در حوزه معدن به ویژه ذخایر فروکروم در کشور وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد و به محصولات فرآوری شده تبدیل شود.
نگاهی به اکتشاف کرومیت
به نقل از کانال تلگرامی کامودیتی، قیمت‌های جهانی کرومیت در هفته‌های گذشته روندی رو به رشد داشت و در بنادر اروپا تا ۱۰/۴درصد افزایش داشته است. گفته می‌شود تعطیلی برخی واحدهای تولیدکننده این ماده معدنی افریقای جنوبی (به بهانه نرخ پایین) و رشد قیمت‌های فولاد ضدزنگ از عوامل این افزایش نرخ در جهان به شمار می‌آیند. در کنار این موضوع می‌توان به بازار همیشه داغ کرومیت در ایران نیز نگاهی انداخت چراکه این ماده به عنوان یکی از مواد اولیه در صنعت فولادسازی استفاده می‌شود و از آنجایی که ایران ذخایر قابل قبولی دارد می‌توان روی فرآوری این ماده معدنی سرمایه‌گذاری‌های پرسود کرد. براساس گفته‌های کارشناسان بخش معدن، کرومیت موجود در کشور از تیپ آلپی است و به شکل انبانی عدسی شکل یافت می‌شود زیرا با توجه به شکل پراکندگی، کانسارهای کرومیت و مهم‌ترین کمربندهای متالوژنی در ایران شامل محور اسفندقه-فاریاب- حاجی‌آباد، محور شرق ایران (بیرجند- نهبندان) و کمربند جنوب شرق ایران هستند. همچنین ذخایر قطعی اعلام شده در استان‌های کرمان، هرمزگان، خراسان‌جنوبی و فارس بیش از سایر استان‌ها به‌عنوان اولویت مهم برای پیجویی کانه‌سازی کرومیت مطرح می‌شود. در زمینه اکتشاف کرومیت در ایران نیز چندی پیش پروژه ظرفیت‌یابی کرومیت در ایران از سوی مرکز پژوهش‌های کاربردی سازمان زمین‌شناسی آغاز شد و دلیل این امر بازار داغ این ماده معدنی در جهان است. بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، مساحت کل محدوده‌های مستعد برای کرومیت حدود ۰/۲۹درصد از مساحت کل ایران است. در بررسی‌های انجام شده، مناطق مستعد با مساحت ۶۰۸۴ کیلومتر مربع مشخص شد و از این بین، مساحت ۳۴۶۲ کیلومترمربع به عنوان اولویت درجه یک کانه‌زایی کرومیت معرفی می‌شود. همچنین استان‌های هرمزگان، بندرعباس، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، فارس، یزد، اصفهان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل و کردستان به عنوان اصلی‌ترین نقاط پرظرفیت برای کشف ذخایر کرومیت کشور مشخص شده‌اند. بر اساس اطلاعات موجود، بیشترین ظرفیت کرومیت در ایران در سبزوار، مشهد، اسفندقه، فاریاب، حاجی‌آباد و کوشا احمدی متمرکز است و بیش از ۸۰ درصد صادرات کرومیت از این مناطق انجام می‌شود.
افزایش نرخ کرومیت در بازار ایران
همانطور که گفته شد نرخ کرومیت در بازار جهانی روبه افزایش است و این اتفاق بر بازار داخلی کرومیت در ایران نیز اثرگذار بوده و باعث شده نرخ این ماده‌معدنی نیز روبه افزایش باشد. در این میان معادن کرومیت فعال در ایران که بیشتر در نقاط جنوب شرقی کشور همچون کرمان و جنوب کرمان و همچنین استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته‌اند به فکر استفاده بهینه از این ذخایر ارزشمند معدنی هستند. اینکه فرآوری این ماده معدنی و تبدیل آن به یک محصول با ارزش افزوده بالا می‌تواند تا حدود قابل قبولی بر اقتصاد این استان‌ها اثرگذار باشد یا خیر، موضوعی است که از سوی مسئولان این استان‌ها مورد نظر قرار گرفته و آنها نیز در تلاش هستند با راه‌اندازی واحدهای فرآوری از خام‌فروشی این ماده ارزشمند جلوگیری کنند. این موارد در حالی مطرح می‌شود که تعدادی از کارخانه‌های فرآوری کرومیت در کشور به دلایل مختلف که یکی از آنها نبود مدیریت صحیح بوده، روبه تعطیلی رفتند. به نظر می‌رسد این معادن با داشتن مدیریت یکپارچه و تجمیع سرمایه‌های خود می‌توانند نسبت به راه‌اندازی واحدهای فرآوری اقدام کنند و در نهایت ارزش افزوده بیشتری از محصولات‌شان به‌دست آورند چراکه صادر کردن ماده معدنی کرومیت به شکل خام، تنها در برهه‌ای از زمان به سود آنها خواهد بود و با اتمام ذخایر معدن، منبع درآمدی از معدن نخواهند داشت اما در صورت داشتن کارخانه فرآوری، امکان ادامه فعالیت این واحدها برای مدت بیشتری وجود دارد و سرمایه‌گذارانش می‌توانند در مدار تولید و ارتقای این صنعت باقی بمانند.
وجود ۱۰۳معدن کرومیت در کشور
تا پایان سال ۹۵ تعداد معادن کرومیت موجود در کشور ۱۰۳ معدن بوده که از این تعداد ۷۴ معدن فعال هستند. همچنین میزان ذخیره قطعی کرومیت در ایران حدود ۹میلیون تن است و سالانه حدود ۳۷۷هزار تن کرومیت از معادن کرومیت استخراج می‌شود.