هشت کشور برتر در تولید عناصر نادر خاکی در سال ۲۰۱۷
۱۷ عنصر از جدول شیمیایی به عناصر نادر خاکی (Rare-earth Elements) معروفند. این عناصر عبارتاند از ۱۵ عنصر در گروه لانتانیدها بهعلاوه دو عنصر اسکاندیوم و ایتریوم. در این گزارش به تولیدات هشت کشور تولیدکننده عناصر نادر خاکی در جهان پرداخته میشود.
چین که در بسیاری از صنایع مقام اول تولیدات را در جهان دارد؛ بزرگترین تولیدکننده عناصر نادر خاکی نیز هست. سال ۲۰۱۶ و در ادامه ۲۰۱۷ برای عناصر نادر خاکی سالهای خوبی نبوده است چرا که به دلیل عرضه بیش از حد، قیمتها به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند و تولیدکنندگان این عناصر مخصوصا در خارج از چین با چالشهایی مواجه شدند. در سال ۲۰۱۶ عناصر نادر خاکی در آمریکا استخراج نشدند. شرکت Molycorp، تنها تولید کننده عناصر نادر خاکی در آمریکای شمالی، در سال ۲۰۱۵ در لیست شرکتهای در معرض ورشکستگی قرار گرفت و معدن آن در ماه ژوئن سال ۲۰۱۶ به حراج گذاشته شد.
در حالی که آمریکا سهم خود را از تولید عناصر نادر خاکی در سال ۲۰۱۶ از دست داد، اما دیگر کشورها سرنوشت مشابهی را تجربه نکردند. براساس جدیدترین داده های تحقیقات سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS) در سال ۲۰۱۸، هفت کشور دیگر در کنار چین از سال گذشته عناصر کمیاب را (در سال ۲۰۱۷) تولید کردهاند چرا که بسیاری معتقدند تقاضا برای این فلزات افزایش یافته است. در واقع انتظار میرود که بازار عناصر نادر خاکی تا سال ۲۰۲۰ به ۹ میلیارد دلار برسد. در اینجا سایت «فلزات آنلاین» بر طبق اطلاعات سازمان زمین شناسی امریکا، نگاهی به هشت کشور برتر تولید کننده این عناصر در سال ۲۰۱۷ انداخته است.
۱ – چین
در سال ۲۰۱۷ تولیدات معدنی چین برای عناصر نادر خاکی ۱۰۵ هزار تن بود، که نسبت به سال ۲۰۱۶ تغییری نکرده است. چین چندین سال است که تولید این عناصر را تحت سلطه خود دارد. این کشور در ۹ ماهه اول سال ۲۰۱۶، در میان کشورهای آسیایی ۳۲ هزار ۵۰۰ تن از عناصر نادر را صادر کرده است که ۵۰ درصد بیشتر از ۹ ماهه ابتدایی سال ۲۰۱۵ بوده است.
این کشور مدتهاست که با استخراج غیر قانونی معادن عناصر نادر مواجه است اگرچه در حوزه عناصر خاکی نقش کلیدی دارد. Industrial Minerals در ژانویه ۲۰۱۷ گزارش داده بود که چین تا ماه آوریل آن سال قانون منع استخراج غیر قانونی مواد معدنی را اجرایی خواهد ساخت. بر این اساس قرار است تا بازرسیها در تعدادی از استانهای چین انجام شود و اگر این بازرسیها نشان دهند که میزان فروش و خروجی شرکتها با یکدیگر مطابقت ندارند، تولید قطع شده و در سهمیه خاک آن شرکت تجدید نظر به عمل میآید. در حال حاضر قیمت برخی از عناصر نادر به علت همین محدودیتها در چین افزایش یافته است و انتظار میرود که تا سال ۲۰۲۰ چین تولید عناصر نادر خود را بهصورت سالیانه محدودتر کند. بدون شک این محدودیت در صنعت و بازار تاثیر قابل توجهی خواهد داشت چرا که این کشور بزرگترین تولید کننده عناصر نادر در دنیا است.
۲ – استرالیا
در سال ۲۰۱۷ تولیدات معدنی عناصر نادر برای استرالیا ۲۰ هزار تن بوده است که خبر از افزایش ۵ هزار تنی در تولیدات نسبت به سال ۲۰۱۶ میدهد. بهطور کلی باید گفت که تولید عناصر نادر خاکی در استرالیا به صورت پیوسته طی چند سال گذشته افزایش یافته است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۶، حجم تولیدات ۱۵ هزار تن و در سال ۲۰۱۵ چیزی در حدود ۱۲ هزار تن بوده است. کشور استرالیا دارای پنجمین ذخایر شناخته شده عناصر نادر در جهان است اما تنها از سال ۲۰۰۷ این عناصر مورد بهرهبرداری از زمین قرار گرفتهاند. این کشور آمادگی دارد تا میزان تولید خود را حتی بیشتر از ۲۰ هزار تن در سال ۲۰۱۷ افزایش دهد.
۳ – روسیه
تولیدات کشور روسیه در زمینه عناصر نادر در سال ۲۰۱۶ چیزی حدود ۲ هزار و ۸۰۰ تن بوده است. این رقم با ۲۰۰ تن افزایش در سال ۲۰۱۷ به ۳ هزار تن در سال رسید. افزایش تولیدات در چند سال اخیر در روسیه ناشی از سرمایهگذاری ۱ میلیارد دلاری این کشور در حوزه عناصر نادر بوده است. علیرغم رشد در میزان تولیدات، به نظر میرسد که دولت روسیه از میزان تولید عناصر کمیاب، نسبت به سرمایهگذرای انجام شده ناراضی است. بنابراین انتظار میرود که حجم تولیدات این کشور در آینده بیشتر شود. روسیه در حال حاضر تقریبا ۱ درصد از تولید جهانی عناصر نادر را به خود اختصاص داده است.
۴ – هند
سهم هند از استخراج عناصر نادر در سال ۲۰۱۶ و نیز ۲۰۱۷ یک هزار و ۵۰۰ تن بوده است. حجم تولیدات هند در دو سال اخیر تغییری نکرده است. در پاییز سال ۲۰۱۴، دو شرکت Indian Rare Earths و Toyota Tsusho Exploration در یک معاهده در مورد اکتشاف و تولید این عناصر در هند به توافق رسیدند. با این حال برخی تحلیلگران گفتهاند که این کشور میزان دقیق پتانسیل صنعت عناصر نادر خاکی را در خود به درستی مورد مطالعه قرار نداده است.
۵ – برزیل
این کشور تولیدات عناصر نادر خود را در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۶ به میزان ۲۰۰ تن کاهش داده است. سهم تولیدات برزیل در سال ۲۰۱۷ چیزی حدود ۲ هزار تن بوده است. این کشور سهمی بسیار کمتر از انتظار را در حوزه عناصر نادر داشته است و این برخلاف اکتشافات وسیعی است که در سال ۲۰۱۲ در برزیل انجام شده است و چنانکه گفته شده کاهش در تولیدات هم مشاهده میشود. با این همه میزان تولید عناصر نادر برای برزیل در سال ۲۰۱۵ چیزی حدود ۸۰۰ هزار تن بوده است یعنی این کشور افزایش بیش از دو برابری را در دو سال اخیر شاهد بوده است.
۶ – تایلند
تولیدات معدنی عناصر نادر خاکی برای تایلند در سال ۲۰۱۷، یک هزار و ۶۰۰ تن بوده است. این کشور نیز تغییری در حجم تولیدات خود نسبت به سال ۲۰۱۶ صورت نداده است. اما نسبت به سال ۲۰۱۵ که حجم تولید ۸۰۰ تن بوده است، رشد بزرگی (دو برابری) داشته است. تایلند همچنان یک تولیدکننده مهم بهشمار میرود این در حالی است که ذخایر عناصر نادر این کشور در حال حاضر کمتر شناخته شده است.
۷ – ویتنام
استخراج و تولید عناصر نادر خاکی در ویتنام به نصف کاهش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۶ میزان تولیدات کشور ویتنام در این حوزه ۲۲۰ تن بوده است اما در سال ۲۰۱۷ به ۱۰۰ تن کاهش پیدا کرده است. در ضمن حجم تولیدات تایلند در سال ۲۰۱۵ چیزی بیش از ۳۰۰ تن بوده است. شایان ذکر است که اطلاعات پایه در زمینۀ استخراج عناصر نادر خاکی در ویتنام اندک است.
۸ – مالزی
در حالی که مالزی یکی از بزرگترین پالایشگاههای عناصر نادر در جهان است عتولید این کشور در سال ۲۰۱۵ از ۵۰۰ تن به ۲۲۰ تن در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است و در ادامه نیز در سال ۲۰۱۷ به ۱۰۰ تن تنزل پیدا کرده است. با این حال کارخانه مواد پیشرفته (Lynas LAMP) یکی از کارخانههای بزرگ فعال در این زمینه در مالزی است. تأسیسات LAMP وظیفه پالایش را برای معادن Lynas استرالیا به عهده دارد. اگرچه مسائل سیاسی باعث تاخیر در افتتاح این کارخانه در سال ۲۰۱۳ شد، اما تأسیس LAMP به مالزی کمک کرده است تا نقش مهمی در فضای عناصر نادر خاکی به عهده داشته باشد.
نمودا ۱ میزان تولیدات این هشت کشور را با یکدیگر مقایسه میکند.