ایران به تکنولوژی استحصال ذخایر کم‌عیار آهن دست یافت

سنگ آهن کم‌عیار بخش عمده‌ای از ذخایر ایران و جهان را تشکیل می‌دهد که طی سال‌های اخیر بسیاری از کشورهای تولیدکننده سنگ آهن توانستند با بهبود تکنولوژی و روش‌های فرآوری این ذخایر را استحصال کنند. ایران نیز یکی از کشورهای دارای ذخایر کم‌عیار سنگ آهن است که یکی از این ذخایر معدن سنگ آهن جلال آباد محسوب می شود. از آنجا که در این معدن طی سال‌ها استخراج باطله کم‌عیار باقی مانده بود، یک شرکت ایرانی توانست به تکنولوژی استحصال این ذخایر دست یابد و آن را در معدن سنگ آهن جلال آباد به‌کار گیرد.

معدن سنگ آهن جلال آباد زرند یکی از ذخایر بزرگ سنگ آهن ایران است که در استان کرمان و در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان زرند و مساحت محدوده بهره‌برداری معدن میزان ۲۹ کیلومتر مربع واقع شده است. راه ارتباطی این مجتمع از طریق پیمودن ۱۸ کیلومتر جاده آسفالت زرند – بافق- یزد و ۱۵ کیلومتر جاده اختصاصی معدن میسر است. تاکنون تخمین ذخیره زمین‌شناسی معدن ۲۰۰ میلیون تن با عیار ۴۰ درصد و ذخیره قطعی این مجتمع ۱۸۷ میلیون تن با عیار متوسـط ۴۳ در صد برآورد شده است. همچنین این معدن ظرفیت استخراج سالیانه معدنی تا ۶ میلیون تن سنگ آهن را دارد.

فعالیت‌های انجام شده در این مجتمع نیز شامل فعالیت‌های اکتشافی شرکت‌هایی از کشور روسیه در سال‌های ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۴ و فعالیت اکتشافی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران طی سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ است.

بهره‌برداری از معدن سنگ آهن جلال آباد از سال ۱۳۸۳ آغاز شده است و تاکنون به میزان ۳۰ میلیون تن استخراج سنگ‌آهن و ۱۱۵ میلیون تن باطله برداری و در مجموع ۱۴۵ میلیون تن عملیات استخراج انجام گرفته است.

در حال حاضر کارخانه‌های کنسانتره شرکت مادر تخصصی (هلدینگ) توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با ظرفیت تولید ۴ میلیون تن کنسانتره در سال و شرکت فکور صنعت تهران با ظرفیت تولید ۶۰۰ هزار تن کنسانتره در سال در مجاورت معدن سنگ آهن جلال آباد توسط بخش خصوصی با استفاده از محصولات این مجتمع درحال بهره‌برداری هستند.

این معدن نیز همانند سایر معادن سنگ آهن در کشور با چالش‌ها و مشکلاتی در مسیر بهره‌برداری مواجه است که کاهش قیمت‌های جهانی و داخلی سنگ آهن و نیز عقب‌ماندگی معادن از تکنولوژی روز از مشکلات اصلی آن هستند.

کارخانه فرآوری کم‌عیار در مجتمع جلال آباد

طرح کارخانه فرآوری سنگ آهن کم‌عیار یکی از مهم‌ترین کارخانه‌ها در زمینه استفاده از سنگ آهن کم‌عیار در کشور است که پس از شروع به‌کار این طرح، بر تولیدات این مجتمع افزوده است. چرا که در زمان بهره‌برداری از معدن سنگ آهن جلال آباد طی سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۲، میزان ۱۰ میلیون تن سنگ آهن کم‌عیار هماتیتی تولید شده بود که به‌صورت جداگانه در محل معدن انباشته شد. در نتیجه با توجه به تناژ قابل توجه سنگ آهن کم‌عیار ذکر شده، طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ انجام مطالعات و تحقیقات لازم در خصوص ایجاد ارزش اقتصادی بر روی سنگ آهن کم‌عیار صورت گرفت. این فرآیند باعث شد در نیمه اول سال ۱۳۹۲ بر اساس مطالعات امکان‌سنجی صورت گرفته، اسناد مزایده فروش ۱۰ میلیون تن سنگ آهن کم‌عیار هماتیتی به شرط احداث کارخانه فرآوری در جوار معدن سنگ آهن جلال آباد تهیه شود و به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) ارسال شود. در نهایت در بین شرکت‌کنندگان در مزایده، شرکت فکور صنعت تهران برنده مزایده به عنوان سرمایه‌گذار به روش BOOجهت احداث کارخانه شد و کارخانه فرآوری هماتیتی کم‌عیار طی مدت ۲۶ ماه از آبان سال ۱۳۹۳ تا دی ۱۳۹۵ احداث شد.

مهم‌ترین ویژگی این طرح این است که مواد اولیه مورد استفاده در کارخانه فرآوری هماتیتی، نوعی ماده معدنی با عیار پایین بوده که در حدود ۳۰ درصد سنگ آهن دارد و در این راستا با استفاده از تجربیات فنی و انجام تست‌های مختلف بر روی نمونه‌های سنگ آهن کم‌عیار هماتیتی و خردایش و رسیدن به ابعاد ۱۰۰ میکرون با تغییر شدت میدان مغناطیسی، درصد بازیابی بالاتری به‌دست آمد.