مروری بر استراتژی‌ها و دستاوردهای شرکت ملی صنایع مس ایران به بهانۀ روز صنعت و معدن
امضای ضمانت شرکت مس بر تولید پایدار فلز سرخ
حیات و ممات صنایع معدنی به «پایداری تولید» وابسته است. تولید پایدار است که تضمین می‌کند یک صنعت به بقای خود ادامه خواهد داد یا از گردونه اقتصاد حذف خواهد شد. تمامی طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای یک صنعت در سایه استراتژی پایداری و بقاست که جان می‌گیرد و اجرایی می‌شود. استراتژی تولید پایدار به‌ویژه زمانی اهمیت خود را بیش از گذشته نشان می‌دهد که منابع محدود یا غیرقابل‌دسترس باشند. در چنین شرایطی تک‌تک قدم‌های یک شرکت از اهمیت برخوردار است و پایداری تولید تنها با تکیه بر سیاست‌های هوشمندانه و آینده‌نگرانه به دست خواهد آمد.
استراتژی تولید پایدار از دیرباز از مهم‌ترین استراتژی‌های شرکت ملی صنایع مس ایران بوده است. استراتژی‌ای که با توجه به ضرورت صیانت از معدن به‌عنوان ثروتی ملی و متعلق به نسل‌های آینده، همواره مورد توجه و دقت مدیران شرکت مس قرار گرفته است. برنامه‌های تولیدی و توسعه‌ای شرکت مس در سال‌های گذشته در افق این استراتژی تعیین و اجرایی شده‌اند و اکنون اکتشاف، تولید، توسعه معادن و واحدهای ذوب و پالایشگاه و… شرکت مس همگی در جهت تولید پایدار و در افق سال ۱۴۰۰ در حال پیگیری است.
ضربان تولید در شرکت مس تند می‌شود
تولید مس مهم‌ترین رسالت شرکت ملی صنایع مس ایران است. در اجرای بهتر این رسالت ظرفیت‌ها و نیازمندی‌های صنعت و اقتصاد داخل و خارج از کشور همواره مدنظر بوده است. بر همین اساس و در سایه استراتژی تولید پایدار، «محمدرضا بنی‌اسدی‌راد»، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران به ترسیم چشم‌انداز توسعه پرداخت و گفت: «در شرایط کنونی ظرفیت ایجاد شده تولید کاتد در شرکت مس ۴۵۰ هزار تن است که تلاش خواهیم کرد تا افق ۱۴۰۵ تولید کاتد شرکت مس را به طور چشمگیری افزایش دهیم.»
او با بیان این‌که سرانه فعلی تولید مس به ازای هر نفر از پرسنل مس ۱۶.۱ تن است، ادامه داد: «این میزان تولید در مقایسه با تولید ۱۰.۷ تنی سال ۱۳۹۲ ارتقا یافته اما برنامه سال ۱۴۰۵ شرکت مس ۲۲.۵ تن تولید کاتد به ازای هر نفر است. با تحقق این میزان تولید به ازای هر نفر در سال ۱۴۰۵ به متوسط سرانه تولید جهانی که نزدیک به ۲۴ تن به ازای هر یک از پرسنل است، نزدیک می‌شویم.»
به گفته مدیرعامل شرکت مس هم‌اکنون ظرفیت تولید کنسانتره مس این شرکت ۱.۲ میلیون تن است که برای تحقق چشم‌انداز توسعه در افق ۱۴۰۰ باید تلاش کنیم معادن جدیدی کشف کنیم تا مشکلی برای تحقق این چشم‌انداز و افزایش تولید کنسانتره وجود نداشته باشد.
معادن چهارگانه درآلو، دره‌زار، دره زرشک و چاه فیروزه از مهم‌ترین پروژه‌های توسعه‌ای شرکت مس هستند. «علی محمدی»، عضو هیأت مدیره شرکت مس با اشاره به اهمیت این معادن گفت: «از اواخر اسفند ۱۳۹۶ مدیرعامل شرکت مس و اعضای هیأت مدیره این شرکت بر بهره‌برداری هرچه سریع‌تر از طرح‌های توسعه‌ای شرکت به ویژه معادن جدید همچون چاه فیروزه، درآلو و دره‌زار تأکید داشتند تا در افق ۱۴۰۰ تولید کنسانتره شرکت مس متناسب با ظرفیت اسمی کارخانه‌های ذوب شرکت افزایش پیدا کند. افزایش ظرفیت تولید کنسانتره به میزان قابل‌توجهی بر سودآوری شرکت مس خواهد افزود و امکان توسعه پایدار را برای این شرکت فراهم خواهد کرد.»
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا پایان سال میزان پیشرفت در آماده‌سازی و تجهیز معادن در دره‌زار به ۴۵درصد، در درآلو به ۶۲درصد و در چاه فیروزه به ۴۶درصد می‌رسد.
تکمیل زنجیره تولید مس در آذربایجان
قریب به یک سوم از تولید شرکت ملی صنایع مس ایران در مس منطقه آذربایجان اتفاق می‌افتد. از همین رو توسعه و تکمیل زنجیره تولید مس در این منطقه یکی از دغدغه‌های همیشگی مدیران مس بوده است. این موضوعی بود که مدیرعامل شرکت مس در مراسم معارفه مدیر جدید مجتمع مس سونگون مطرح کرد و گفت: «محور و رویکرد اساسی‌ای که هیأت مدیره شرکت مس تصمیم به انتخاب مهندس شریفی به‌عنوان مدیر جدید مجتمع مس آذربایجان گرفت بحث تسریع در روند پیشرفت طرح‌های توسعه‌ای صنعت مس در آذربایجان بود.»
بنی‌اسدی‌راد افزود: «درخواست ما از ایشان این است که تا سال ۱۴۰۰ کارخانه ۱۰۰هزارتنی ذوب مجتمع مس سونگون راه‌اندازی شود تا خواسته دیرین مردم آذربایجان مبنی بر تکمیل زنجیره تولید محقق شود.»
او همچنین با بیان این‌که هم‌اکنون شرکت مس در مسیر توسعه قرار گرفته است و با تمام قدرت از طرح‌های توسعه‌ای پشتیبانی می‌کند، گفت: «علاوه بر این در این دوره جدید و برای حفظ روند تولید پایدار در مجتمع مس سونگون اصلاح معدن و همچنین سرعت بخشیدن به فعالیت‌های اکتشافی باید در دستور کار قرار گیرد.»
اکتشاف ضامن توسعه
یکی از چالش‌های معادن مس در دنیا، کاهش افت عیار معدن در گذر زمان و همچنین نبود ذخایر بزرگ‌مقیاس جدید است. شرکت مس نیز با توجه به این‌که وارد پنجمین دهه از عمر خود شده، در سال‌های پیشِ رو با چالش مشابهی مواجه خواهد شد. از همین روست که این شرکت از سال‌ها پیش پی‌جویی‌های گسترده‌ای را در سراسر کشور آغاز کرده است. در کنار این کانسارهای اگزوتیک و پنهان نیز مورد توجه شرکت مس هستند که کشف و بهره‌برداری آن‌ها نیازمند استفاده از فناوری‌های روز دنیاست. در همین راستا شرکت مس قرارداد همکاری با یکی از مجموعه‌های معتبر بین‌المللی در منطقه شرق کشور برای اکتشاف ذخایر پنهان و مجموعه معتبر بین‌المللی JSC گرجستان – استرالیا در ارتباط با پروژه اکتشاف و بهره‌برداری ذخایر مس- طلای کم‌عیار بر پایه فناوری‌های نوین در منطقه شمال غرب کشور را به امضا رسانده است.
از سال ۱۳۹۳ تاکنون نیز مطالعات اکتشافی در ۵۷۰۰۰ کیلومتر مربع در سرتاسر کشور به‌ویژه در استان‌های کرمان، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی در دست انجام است. تعدادی از این پهنه‌ها به‌ویژه پهنه‌های استان کرمان و آذربایجان شرقی در مرحله اکتشافات تفصیلی – تکمیلی هستند، به‌طوری‌که در بیش از ۱۳۰.۰۰۰ هکتار از این پهنه‌ها طی این مدت، مطالعات زمین‌شناسی، ژئوشیمی و ژئوفیزیک به انجام رسیده و نقشه‌های مربوطه تهیه شده است. همین‌طور در این دوره در تعدادی از معادن و اندیس‌های معدنی، حفاری مغزه‌گیری اکتشافی و حفاری ساختاری و هیدرولوژیکی به‌منظور کسب اطلاعات ژئوتکنیکی و هیدرولوژیکی موردنیاز طرح توسعه معادن (در مجموع قریب به ۲۳۰ هزار متر در استان‌های کرمان، آذربایجان شرقی و یزد) صورت پذیرفته است.
همچنین فعالیت‌های اکتشافی مورد نیاز برای اندیس‌های معدنی کهنگ و محدوده اکتشافی ماهور در استان اصفهان و دره زرشک در استان یزد صورت پذیرفته و مراحل اکتشافات نهایی این مناطق در دست اقدام است. در استان سیستان و بلوچستان هم در معدن چهل‌کوره در حال حاضر فعالیت‌های اکتشافی مورد نیاز با رویکرد بررسی وضعیت امکان استخراج روباز در حال انجام است.
تولید مس رکورد زد
مجموعه برنامه‌ها و اقداماتی که در پنجمین دهه از عمر شرکت ملی صنایع مس ایران انجام گرفته، این شرکت را در بهترین وضعیت تولیدی خود قرار داده است. رکوردهایی که شرکت مس از ابتدای سال ۱۳۹۷ تاکنون بر جای گذاشته، گواهی است بر آمادگی کامل این شرکت در جهت تحقق برنامه‌های توسعه‌ای خود. شرکت مس بر اساس آمار تولید، تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری موفق به رشد تولید بیش از ۱۰درصدی کاتد مس شد. این شرکت تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری ۳۳ هزار ۵۰۰ تن کاتد تولید کرده است که در برابر برنامه تعریف‌شده ۳۰هزار و ۲۸۰ تنی نشان‌دهنده رشد ۱۰.۵درصدی است. علاوه بر این، مقایسه تولید کاتد شرکت مس نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۲۶هزار و ۱۹۰تن) بیان‌گر این است که تولید این محصول نهایی شرکت مس از افزایش ۲۸ درصدی برخوردار شده است.
بر اساس این گزارش، آند تولیدی شرکت مس نیز طی این دو ماه ۴۵هزار و ۲۷۴تن بوده است که نسبت به برنامه تعریف‌شده ۳۹هزار و ۵۹۲تنی افزایش ۱۴درصدی داشته است. همچنین مقایسه آمار تولید آند شرکت مس در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (۳۲هزار و ۵۰۰ تن) نشان‌دهنده افزایش ۳۹درصدی است. علاوه بر این، تا پایان اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ تولید مس محتوی شرکت ملی صنایع مس ایران از مجتمع‌های مس سرچشمه، میدوک و سونگون، درمجموع ۵۳هزار و ۳۳۶تن بوده است که در برابر برنامه تعریف‌شده ۴۹هزار و ۱۴۶۰تنی، رشد ۸.۵درصدی داشته است. مقایسه آمار تولید مس محتوی شرکت مس در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (۵۲۱هزار و ۴۸۸ تن) نشان‌دهنده افزایش ۳.۶درصدی است.
تولید کنسانتره مس نیز طی این دوره زمانی، رشد ۱۰درصدی را تجربه کرده است؛ به‌طوری‌که طی این مدت، شرکت مس ۲۱۳هزار و ۳۹۶تن نسبت به برنامه تعریف‌شده ۱۹۳هزار و ۵۴۳تنی، کنسانتره مس تولید کرده است. همچنین کل استخراج شرکت مس از مجتمع‌های سرچشمه، میدوک، سونگون و معادن دیگر در طی این بازه زمانی درمجموع ۳۳میلیون و ۷۰۸هزار تن بوده که در مقایسه با برنامه تعریف‌شده ۲۸میلیون و ۸۴۲هزار تنی، از رشد ۱۶درصدی برخوردار بوده است.