جزئیات آخرین وضعیت زنجیره فولاد در کردستان

شرکت صنایع فولاد کردستان به منظورتکمیل زنجیره فولاد در استان کردستان با مشارکت ۵۶ درصدی بخش خصوصی و ۴۴ درصدی ایمیدرو تأسیس شد .در مشارکت ۵۶ درصدی بخش خصوصی به ترتیب شرکت توسعه معدنی  و صنعتی صبانوردارای ۲۰ درصد، شرکت توسعه و تجهیز معادن امداد که زیر مجموعه هلدینگ اقتصادی امداد است  با ۲۰ درصد و شرکتی به نام کیمیامعادن سپاهان واقع در شهرستان بیجار با ۱۶ درصد سهم سهامداران بخش خصوصی  را تشکیل می دهند. سایت خبری معدن ۲۴در مورد آخرین وضعیت زنجیره فولاد در غرب کشور گفتگویی با محمدرضا احمدی مدیر عامل شرکت صنایع فولاد کردستان کرده است که متن آن در پی می آید:

هدف ازتأسیس شرکت صنایع فولاد کردستان چه بوده است؟

شرکت صنایع فولاد کردستان به منظورتکمیل زنجیره فولاد در استان کردستان با مشارکت ۵۶ درصدی بخش خصوصی و ۴۴ درصدی ایمیدرو تأسیس شد .در مشارکت ۵۶ درصدی بخش خصوصی به ترتیب شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانوردارای ۲۰ درصد، شرکت توسعه و تجهیز معادن امداد که زیر مجموعه هلدینگ اقتصادی امداد است با ۲۰ درصد و شرکتی به نام کیمیامعادن سپاهان واقع در شهرستان بیجار با ۱۶ درصد سهم سهامداران بخش خصوصی  را تشکیل می دهند. این شرکت به دنبال تعریف طرحی در ایمیدرو به نام طرح احداث زنجیره فولاد در استان کردستان در سال ۱۳۹۶ تأسیس گردید و اینجانب به عنوان مجری طرح در فروردین ماه سال ۱۳۹۶دکتر کرباسیان(رئیس محترم هیئت عامل وقت ایمیدرو) به این سمت منصوب شدم. تعریف این طرح در ایمیدرو در پی سفر استانی دکترجهانگیری معاون اول محترم رئیس جمهور در سال ۱۳۹۴، و امضای موافقتنامهای بین سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان و ایمیدرو بود که مقرر گردید زنجیره فولاد در استان کردستان با توجه به ذخایری که در این استان وجود دارد تکمیل گردد و متعاقباً در ستاد اقتصاد مقاومتی استان کردستان که در وزارت کشور تشکیل شده بود این طرح با هدف تولید ۱.۵ میلیون تن ورق گرم فولادی به تصویب رسید. این مصوبات از طریق  رئیس جهمور و رئیس امور استخدامی کشور(جانشین رئیس فرماندهی ستاد اقتصاد مقاومتی در استان کردستان) و معاون اول رئیس جمهور در سال ۱۳۹۵ به وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ گردید و این وزارت خانه طرح، را به ایمیدرو ارجاع نمود. در ابتدای امر اجرای طرح به شرکت ملی فولاد ایران سپرده شد و این شرکت نیز به عنوان مشاور طرح، شرکت مهندسی بین المللی فولاد تکنیک را انتخاب نمود. مطالعات دقیقی در سال ۱۳۹۵ برای امکان سنجی و جانمایی به روش AHP صورت پذیرفت و در خصوص موازنه خوراک نیز بررسی هایی انجام شد. براساس مطالعات اولیه مقررشد بواسطه معادنی که در شهرستان بیجار وجود دارد تا مرحله گندله سازی در شهربیجار و آهن اسفنجی و ذوب در شهر قروه احداث گردد در پی درخواست نماینده بیجار در مجلس شورای اسلامی بررسی های دقیقتری صورت پذیرفت و در نهایت دو سناریو با تأیید دکتر کرباسیان به محضر دکتر شریعتمداری تقدیم شد. اولویت با سناریوی اول بود که قبلا توضیح داده شد. اما راهبرد دومی که امکان پذیر بود  و به دلیل ملاحظات سیاسی مطرح گردید، این بود که دو واحد آهن اسفنجی با ظرفیت ۸۰۰ هزارتنی به طور جداگانه و موازی در دو شهرستان بیجار و قروه راه اندازی گردد. درنهایت با ملاحظاتی که در نظر گرفته شد با ابلاغ وزیر محترم وقت صنعت ، معدن وتجارت مقرر گردید دو واحد آهن اسفنجی جداگانه در دو شهرستان بیجارو قروه احداث شد.

مشاوران این طرح چه شرکت هایی بودند؟

در فاز اول شرکت مهندسی بین المللی فولاد تکنیک که با شرکت ملی فولاد قرارداد منعقد نموده بود، مطالعات این طرح  را انجام داد. متعاقباً برای تکمیل مطالعات با توجه به سابقه این شرکت، هیئت مدیره مجدداً تکمیل مطالعات  را به شرکت مهندسی بین المللی فولاد تکنیک واگذار کرد. و درحال حاضر فراخوان خرید خدمات مشاوره برای طرح به منظور انتخاب مشاور صورت گرفته و ارزیابی مشاوران جهت تهیه فهرست کوتاه در دست پیگیری است. برای مطالعات محیط زیست، شرکت بهبود گستر پایدار، در حال انجام مطالعات اثرات زیست محیطی پروژه می باشد.

تاکنون مطالعات تا چه حدی پیشرفت داشته است و ساخت دو واحد آهن اسفنجی ۸۰۰ هزارتنی چه زمانی شروع می شود؟

در حال حاضرمطالعات زیست محیطی که تاکنون ۵۰ درصد پیشرفت داشته است در دست انجام است و در خواست جواز تأسیس از طریق ثبت نام آن در سامانه بهین یاب صورت گرفته است. در خصوص انتخاب مشاور، فراخوانی را منتشرنموده ایم. تهیه لیست کوتاه مشاوران جهت انتخاب مشاور مادر برای خرید خدمات مشاوره در دست اقدام بوده، همچنین بعد از انتخاب مشاور اسناد مناقصه را برای انتخاب پیمانکار با فرآیند EPCf منتشر خواهیم کرد و بعد ازانتخاب پیمانکار، مراحل ساخت پروژه که به مدت ۳ سال به طول خواهد انجامید، آغاز می گردد.

برای تأمین مواد اولیه شما حداقل نیاز به ۲.۵ میلیون تن گندله دارید. با توجه به اینکه شرکت صبانور که ۲۰ درصد سهامدار این طرح است و ظرفیت تولید حدود ۱ میلیون تن گندله را دارد،آیا برای تأمین مواد اولیه، خوراک و زیرساختها تدبیری اندیشیده اید؟

بحث تأمین مواد اولیه و خوراک این طرح از همان ابتدای امر یک چالش بود. بنده به عنوان مجری طرح به همراه مشاور، از اردیبهشت۹۶ به مدت یکسال مطالعات میدانی انجام دادیم و از معادنی که در سطح استان بود بازدید میدانی به عمل آوردیم. معادن خوبی را در بیجار داریم و ذخیره قابل استخراج در معدن شهرک متعلق به شرکت صبانور و معدن سراب متعلق به شرکت کیمیا معادن سپاهان در حال حاضردر حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیون تن سنگ آهن میباشد. مطالعات اکتشافی در پهنه قروه و بیجار توسط ایمیدرو در حال انجام است. و دو شرکت صبانور و کیمیا معادن سپاهان نیز در حال حاضر عملیات اکتشافی را در خصوص دو معدن مذکور در دست دارندکه  برآورد میشود ذخیره قابل استخراج این دو معدن مجموعاً به ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیون تن برسد. معدنی دیگر به نام معدن گلالی در قروه داریم که در حدود ۲۰ میلیون تن سنگ آهن داردکه متعلق به شرکت صبانور است. به غیر از این معادن، معادن سنگ آهن کوچک دیگری در سطح استان کردستان وجود دارد که مجموعاً در حدود ۱۰ میلیون تن ذخیره دارند که میتوان در تأمین خوراک  از این معادن نیز استفاده نمود. در حال حاضر ذخایر قابل استخراج موجود در سطح استان حدود ۹۰ میلیون تن سنگ آهن می باشد. که با توجه به این موضوع ما از همان ابتدا برای آنکه بتوانیم این زنجیره را مدیریت کنیم تصمیم گرفتیم تا شرکایی را انتخاب کنیم و در این زنجیره قرار بگیرند که خودشان تولیدکننده بوده و معادنی را نیزدر اختیار دارند. زیرا عملا شرکت صنایع فولاد کردستان، معدنی را تحت مالکیت خود ندارد. به همین دلیل شرکایی انتخاب گردید که هم معدن داشته و هم تولیدکننده باشند. بنابراین شرکت صبانور و کیمیامعادن سپاهان ضمن شراکت، تعهد تأمین مواد اولیه و خوراک این زنجیره را تا بیست سال متقبل شده اند. مطلب دیگر اینکه ما میتوانیم از استانهای مجاور سنگ آهن تأمین نماییم ولی با توجه به ذخیرهای که در استان همدان وجود دارد عملاً توازن خط تولید ما برای بیست سال تأمین خواهد گردید.به عبارت دیگر ما تأمین خوراک خط تولید را صرفاً به معادن استان کردستان محدود نکرده ایم بلکه از معادن سهامداران در استان های همجوار نیز مواد اولیه و خوراک خط تولید را تأمین خواهیم کرد. بعد از آنکه از تأمین مواد اولیه و خوراک اطمینان خاطر حاصل گردید، کار بررسی و مطالعات در مورد زیرساخت ها را آغازنمودیم. مهمترین زیرساخت ها  در صنعت فولاد آب و گاز است. گاز از طریق خطوط اصلی کریدور شمال جنوب که از استان کردستان  و از شهرستان بیجار نیز می گذرد، تأمین می شود لذا در خصوص تأمین گاز نگرانی وجود ندارد. در مورد آب نیز استان کردستان یکی از استانهای پرآب است و ما از تمام سدهای استان بازدید میدانی به عمل آورده ایم با صحبتهایی که با ادارات مربوطه انجام گردیده است اطمینان خاطر داریم که سهم آب صنعت از روان آبهای سطحی در این استان از قبل تخصیص داده شده است. برای تأمین برق پروژه، خوشبختانه نیروگاه سنندج ظرفیت تولید ۹۰۰ مگاوات برق را دارد و دارای تراز مثبت می باشد. به عبارت دیگر حدود ۴۵۰ مگاوات برق تولیدی این نیروگاه مصرف می شود و ۵۰۰ مگاوات ظرفیت باقی مانده به استانهای دیگر صادر می شود. بنابراین نگرانی در خصوص تأمین آب و برق و گاز نخواهیم داشت و در این خصوص مجوزهای لازم اخذشده است. برای تأمین آب در واحد بیجار قرار بود که از سد سیازاخ که حدود ۵ میلیون مترمکعب سهم صنعت را داشت استفاده کنیم اما به دلیل احداث پتروشیمی در بیجار طی توافقی با اداره صنعت، معدن و تجارت مقرر گردید۵ میلیون مترمکعب آب سد سیازاخ به پتروشیمی وتأمین آب جهت پروژه فولاد از محل تصفیه خانه پساب بیجار به میزان حداکثر ۲ میلیون مترمکعب برای پروژه آهن اسفنجی اختصاص داده شود. در واحد آهن اسفنجی قروه نیز ۴ میلیون مترمکعب آب از محل سد قوچم یا سد سورال تأمین میگردد بنابراین ما از آبهای سطحی و قدرالسهم صنعت استفاده خواهیم کرد که قبلا تا افق ۱۴۵۰ توسط وزارت نیرو تعیین گردیده است. در خصوص جانمایی پروژه سیاست  ما استفاده ازاراضی منابع طبیعی است .در همین راستا مکانهای احداث تولید آهن اسفنجی وذوب در دو شهرستان قروه و بیجار درمحدوده اراضی منابع طبیعی است.

در قروه چه خطوط تولیدی راه اندازی می شود؟

قرار است درواحد قروه واحد ذوب و ریخته گری برای تولید اسلب راه اندازی شود که در فاز توسعه تولید ورق گرم با ظرفیت ۱.۵ میلیون تن نیزبه آن اضافه خواهدگردید. اما درواحد بیجار قرار است واحد مگامدول به ظرفیت ۱.۶ میلیون تن آهن اسفنجی احداث گردد به منظور تکمیل زنجیره فولاد شرکت برای احداث آهن اسفنجی و ذوب سرمایه گذاری می کند وبخش گندله سازی و کنسانتره به شرکا در زنجیره سپرده میشود. به عبارت دیگر شرکت صبانور در منطقه بیجار یک واحد تولید کنسانتره با ظرفیت یک میلیون تنی دارد و واحد تولید گندله با ظرفیت یک میلیون تن توسط شرکت صبانور در حال احداث است. شرکت کیمیامعادن سپاهان یک واحد تولید ۳۰۰ هزارتنی کنسانتره فعال دارد که در صدد افزایش ظرفیت به ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزارتن است همچنین در حال حاضر مطالعاتی را برای احداث یک واحد گندله سازی با ظرفیت ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزارتنی در دست دارد.

درآینده و در افق طرح، در مجموع، شرکت صبانور و کیمیا معادن در شهرستان بیجار ۱.۶ میلیون تن تولید گندله خواهد داشت. علاوه بر این شرکت صبانور در اسدآباد همدان یک واحد تولید کنسانتره ۶۰۰ هزارتنی و یک واحد گندله سازی ۵۵۰ هزارتنی دارد که میتوان از این واحدها در جهت رفع کسری خوراک استفاده نمود. ما برای تولید ۱.۶ میلیون تن آهن اسفنجی حدود ۲.۴ میلیون تن گندله نیازداریم. طبق آماری  که الان ذکر گردید۲۰۰ تا ۳۰۰ هزارتن گندله کمبود داریم که میتوان به کمک خط راه آهن تهران-سنندج- همدان که به شبکه سراسری راه آهن متصل می شود، از بقیه واحدهای تولیدی گندله سازی، کسری را مرتفع نمود

ارزش سرمایه گذاری هر واحد ۸۰۰ هزارتنی چه مقدار خواهد بود؟

ما برای احداث هر واحد ۸۰۰ هزارتنی چیزی در حدود ۱۰۵میلیون یورو سرمایه گذاری نیاز داریم. قرار بود دو واحد ۸۰۰ هزارتنی آهن اسفنجی در بیجار و قروه احداث گردد اما ما در حال مطالعه و بررسی احداث یک مگامدول ۱.۶ میلیون تنی در بیجار هستیم. اگر در بیجار واحد ۱.۶ میلیون تنی احداث شود در قروه فقط واحد ذوب و ریخته گری برای تولید اسلب خواهیم داشت. به دلیل مناسب بودن زیرساختها در قروه، واحد ذوب برای تولید اسلب و ورق گرم مناسب تر است. بنابراین ما در قروه ۱.۵ میلیون تن فولاد اسلب تولید خواهیم کرد. رقم IRR طرح با احتساب کل زنجیره (از تولید آهن اسفنجی تا ذوب) حدود ۲۲ درصد است در حالی که IRR آهن اسفنجی در حدود ۳۶ درصد میباشد. بنابراین این طرح توجیه اقتصادی دارد. رقم کلی سرمایهگذاری مورد نیاز برای احداث این پروژه با احتساب یورو ۹۵۰۰ تومانی سامانه نیما چیزی در حدود ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ میلیارد تومان ازتولید آهن اسفنجی تا پایان خط ذوب و ریخته گری است. ما بنا داریم کل رقم مورد نیاز را از طریق مناقصه به صورت EPCF جذب کنیم. اگر روش EPCF جواب گو نباشد، تأمین مالی را از طریق صندوق توسعه ملی انجام خواهیم داد . اتفاقاً در جلسه ستاد اقتصاد مقاومتی با حضور وزیرمحترم کشور مصوب گردیده است که ۵۰۰۰ میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی با عاملیت بانک صنعت و معدن برای این پروژه تخصیص یابد. اما اولویت اول شرکت تامین مالی از طریق EPCF است.

سخن آخر؟

من به نمایندگی از ایمیدرو و کلیه شرکاء از مجموعه معدن ۲۴ که به صنعت کشور توجه خاصی دارد، تشکر می کنم. از اینکه برای شفاف سازی در خصوص این پروژه وقت گذاشتید سپاسگزارم. تمام سعی و تلاش ما در مجموعه صنایع فولاد کردستان مبتنی بر این است که صنعت فولاد به صورت متوازن و یکنواخت برای ایجاد اشتغال متوازن و امنیت بیشتر در استان کردستان محقق گردد من ازجناب آقای دکتر کرباسیان که اهتمام ویژه برای انجام این طرح را داشتند سپاسگذارم همچین از تمام مسئولین استان به ویژه استاندار محترم کردستان که در امور این طرح پیگیری و کمک شایانی نموده اند تشکر صمیمانه ای دارم. امیدوارم همواره مسائل عالی و ملی کشور را اولویت قرار دهیم و از حاشیه ها پرهیز کنیم و از دخالت دادن مسائل شخصی در پروژههای ملی خودداری کنیم. به امید خدا اگر این طرح تحقق یابد تحول شگرفی در کل استان و در منطقه غرب کشور بوجود می آید زیرا این طرح میزان اشتغال مستقیمی در حدود ۲۰۰۰ نفر و اشتغال غیرمستقیم ۳ تا ۴ برابر این میزان را در پی خواهد داشت همچنین این صنعت گردش مالی قابل توجهی را در این منطقه ایجادخواهد کرد. امیدواریم تا خردادماه سال آینده پیمانکار پروژه مشخص شود تا روند ساخت پروژه آغازگردد.