گفت و گوی «معدن 24» با احمد شریفی؛ دبیر انجمن سنگ ایران

دکتر غریب پور و ایمیدرو نگاه مثبتی به صنعت سنگ دارند/ ۳۰۰ واحد فرآوری سنگ، توان تولید با استانداردهای جهانی را دارند

0 845

معدن ۲۴ ـایران یکی از کشورهایی است که از نظر جغرافیایی و معدنی، قابلیت های زیادی برای کسب درآمد از طریق صادرات سنگ های تزئینی و ساختمانی دارد و در دهه های گذشته بیش از کشوری همچون ترکیه صادرات داشته است ولی امروزه ترکیه، چندین برابر ایران، صادرات سنگ و درآمد ارزی از این حوزه دارد.

در گفت و گوی اختصاصی «معدن ۲۴» با مهندس احمد شریفی دبیر انجمن ملی سنگ ایران، فعالیت های کلیدی این انجمن و اوضاع تولید و صادرات ایران در حوزه سنگ های تزئینی و ساختمانی بررسی شده است.

 

*انجمن سنگ ایران در سال ۱۳۷۹ با اهداف از جمله ساماندهی امور مرتبط با صنعت سنگ ایران، تشکیل شده و جنابعالی چند سالی هست که دبیر این انجمن هستید.

به نظر خودتان به عنوان دبیر این یگانه انجمن که وزارت صنعت، معدن و تجارت، آن را به رسمیت می شناسد ، تا چه حد توانسته اید موفق باشید و دغدغه های فعالان این حوزه را پیگیری کنید که وضع بهتری برای این صنعت کشور رقم بخورد؟

 

-اولاً در استان های مختلف تشکل هایی داریم و مثلا در استان اصفهان حدود ۱۶ یا ۱۷ انجمن فعالیت دارند. همه این تشکل ها در چارچوب موقعیت و شهر خودشان، اقدام می کنند. البته این تشکل ها، تحت پوشش اتاق بازرگانی، صنایع و معادن نیستند ولی ثبت شده اند.

انجمن ملی سنگ ایران، انجمنی است که برای کل زنجیره ارزش جامعیت دارد و به عبارتی، انجمن متولی و حمایت کننده کل زنجیره ارزش سنگ کشور تلقی می شود. از این زاویه که از اکتشاف معدن، استخراج، فرآوری، صادرات و ماشین سازی را در بر می گیرد و تحت پوشش اتاق بازرگانی هم قرار دارد.

این انجمن مورد تایید وزارتخانه است و برای حضور در جلسات وزارتخانه، سازمان ها، مجلس و شورای سیاستگذاری، انجمن سنگ ایران را دعوت می کنند.

درباره این که انجمن سنگ ایران، چقدر در این مدت موفق بوده یا نبوده، می توان گفت یک بخش عمده این موضوع برمی گردد به  اجرای قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار (مصوب مجلس در سال ۱۳۹۰).

مجلس، در این قانون مصوب کرده که دولت و نهادهای دولتی، باید نظرات تشکل ها را در تصمیم گیری های خودشان اِعمال کنند و این تشکل ها را به عنوان مشاور خودشان در نظر بگیرند.

بخش عمده ای از موفقیت، به نگاه افرادی برمی گردد که در دولت و وزارت صنعت و معدن، در رأس امور قرار گرفته اند. بعضی اوقات، فردی، معاون وزیر می شود که اصلاً برای او مهم نیست انجمن ها، تشکل های صنفی و خانه معدن چه می گویند. چنین مسئولی، مسیر خودش را طی کرده و به تشکل ها و انجمن ها نیز چندان اعتقاد ندارد و قانون را دور می زند.

تا سال گذشته، معاونت امور معادن وزارت صنعت و معدن، این ویژگی را داشت و هر چه ما در حوزه تشکل ها گزارش کارشناسی ارائه می کردیم، این نظرات خیلی مقبول حوزه معاونت امور معادن نبود.

 

*صحبت های آقای سرقینی معاون سابق امور معادن، حداقل ظاهری خوبی داشته و می گفته ما می خواهیم جلوی خام فروشی را بگیریم. البته برخی فعالان صنعت سنگ اعتقاد دارند که سنگ هایی در ایران صادر می شده که اصلا ارزش فرآوری را در داخل ایران ندارد و باید صادر شود و هزینه فرآوری آن در داخل کشور زیاد است.

 

-در زمانی که آقای دکتر سرقینی، متولی این حوزه بودند ما شورای سیاستگذاری داشتیم و چندین جلسه شورا تشکیل شد اما آقای دکتر سرقینی، هیچکدام از آن مصوبات را اجرا نکرد.

بعد از برگزاری آن جلسات هم، فعالیت شورا را متوقف کرد و الان دو سال است که در وزارتخانه، شورای سیاستگذاری تشکیل نمی شود.

 

*به طور خاص، شورای سیاستگذاری معدن چه مصوبات جالب و مهمی داشت که به نظرتان اگر اجرا می شدند وضعیت این صنعت و انجمن متفاوت می شد؟

 

-یکی از بحث های ما در شورای سیاستگذاری، این بود که حدود ۱۰۰۰ معدن سنگ های تزئینی ایران تعطیل هستند. در شورا این بحث مطرح شد که معادن تعطیل شده، حقوق دولتی پرداخت نکنند.

ما در شورای سیاستگذاری این موضوع را تصویب کردیم ولی آقای دکتر سرقینی در شورای عالی معادن، با این مصوبه مخالف کردند.

اخیراً در حوزه معاونت امور معادن تغییراتی ایجاد شده و آقای دکتر اسماعیلی معاون این وزارتخانه شده. در روز دوشنبه ۱۲ خرداد ماه ۱۳۹۹، در جلسه شورای هماهنگی احیای معادن، مصوب کردیم معادن سنگ تزئینی تعطیل شده که صاحب آن موفق نشده درخواست تعطیلی ارائه کند، حقوق دولتی را بر اساس میزان استخراج واقعی منظور کنند.

این شورای هماهنگی احیای معادن، کارگروهی است که قرار است مصوبات آن در شورای عالی معادن مصوب شود. ما امیدواریم این مصوبه در شورای عالی معادن نیز به تصویب برسد. با این تصویب در شورای عالی معادن، تلاش سه ساله ما به نتیجه می رسد.

 

*به اعتقاد جنابعالی، کدام فعالیت انجمن سنگ مهمتر بوده و تاثیر عملی خودش را بر صنعت نشان داده است؟

 

-ما الان یک پروژه پژوهشی و تحقیقی در رابطه با چالش های این صنعت داریم که اولاً آمار دقیق واحدهای معدنی و فرآوری سنگ مشخص شود و دوم این که مسائل و مشکلات این واحدها را شناسایی کرده و برای ارتقای کمّی و کیفی آنها راهکارهایی ارائه کنیم.

اجرای این پروژه، تصویب شده و از نیمه دوم خرداد ۱۳۹۹، کار عملی آن شروع می شود. مدیریت اجرای این پروژه نیز به عهده شرکت تهیه و تولید مواد معدنی (وابسته به ایمیدرو) است.

این کار حاصل مذاکره سه ساله انجمن با شرکت ایمیدرو است و ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن زیر مجموعه وزارت صنعت و معدن) با انجام این کار موافقت کرده است. خوشبختانه، نتیجه این مطالعه در مدت چند ماه آینده مشخص می شود و بر آن اساس، می توانیم برنامه ریزی جدی در زمینه صنعت سنگ داشته باشیم.

بالاخره با تغییر مدیریت در «ایمیدرو» و انتصاب آقای دکتر غریب پور به ریاست آن، اجرای این پروژه مورد توافق قرار گرفت و ما امیدواریم با نگاه مثبت آقای دکتر غریب پور و ایمیدرو، این گِره باز شود.

 

*به غیر از این مورد، چه کارهای شاخص دیگری توسط انجمن انجام شده که شما آنها را قابل توجه می دانید؟

 

-ما چندین پروژه پژوهشی و تحقیقاتی دیگر هم در دست اقدام داریم و با تجمیع آنها، یک تحرک جدی حاصل خواهد شد. یکی از کارهای دیگری که در حال عملیاتی و اجرایی شدن است، تشکیل کنسرسوم های صادراتی است.

ما به ایمیدرو و وزارت صنعت و معدن پیشنهاد کرده ایم که ۴ کنسرسیوم قدرتمند صادراتی در استان های تهران، اصفهان، مرکزی و فارس به صورت سهامی عام و با حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری ایجاد کنیم.

حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد سهام این کنسرسیوم ها را ایمیدرو و شرکت های سرمایه گذار تقبل کنند و بقیه سرمایه مورد نیاز آن از طریق پذیره نویسی، به دست آید. این شرکت ها می توانند به صورت قدرتمندانه برای صادرات به بازارهای جهانی ورود پیدا کنند. در وضع فعلی، حالت نابسامانی در حوزه صادرات سنگ وجود دارد و رقابت های منفی بین شرکت ها به چشم می خورد.

 

*تشکیل این کنسرسیوم ها و شرکت های بزرگ در چه مرحله ای است و تا کنون چه اقداماتی برای تشکیل آنها انجام شده؟

 

-الان با کمک ایمیدرو، یک کنسرسیوم به صورت پایلوت در استان اصفهان در حال شکل گیری است و ما امیدواریم که هر چه زودتر فعال شود.

 

*در زمینه تولید سنگ تزئینی هم، ما می دانیم که در بهترین حالت، در سال های اخیر حدود ۱۳ میلیون تُن در سال سنگ تزئینی استخراج شده. در حال حاضر که رکود ساخت و ساز را در کشورمان داریم و مصرف سنگ کاهش پیدا کرده، آیا مقدار کمتری تولید می شود؟

 

-ما سالیانه چیزی حدود ۸۰ میلیون متر مربع تولید سنگ تزئینی در کُل کشور داریم که حدود ۱۰ میلیون متر مربع آن صادر می شود. ما برای تولید این ۸۰ میلیون متر مربع سنگ فرآوری شده، به ۸ میلیون تُن سنگ نیاز داریم.

از ۸۰ میلیون متر مربع سنگ فرآوری شده، سالیانه حدود ۷۰ میلیون متر مربع، مصرف داخلی سنگ فرآوری شده داریم.

یک میلیون تُن هم صادرات سنگ بلوک داریم که جمعاً ۹ میلیون تُن استخراج سنگ می شود. در صورتی که ظرفیت استخراج سنگ ما ۳۰ میلیون تُن در سال است.

 

*اعلام شده که ۱۸۰ میلیون متر مربع هم، ظرفیت تولید سنگ فرآوری شده در کل کشور داریم ولی الان ۸۰ میلیون متر مربع فرآوری می شود.

 

-وقتی ما ۸۰ میلیون متر مربع سنگ فرآوری، تولید می کنیم یعنی از حدود ۴۰ درصد از ظرفیت موجود استفاده می کنیم و بقیه ظرفیت تولید ما بدون استفاده مانده است.

ما در برنامه هایی داریم که صادرات سنگ فرآوری شده را به ۵۰ میلیون متر مربع برسانیم ولی برای این مقدار صادرات، محور کار ما تشکیل همان ۴ کنسرسیوم قدرتمند است.

 

*بر اساس گفته آقای رحمتی نایب رئیس انجمن سنگ ایران ۵۸۱ هزار تُن سنگ فرآوری با ارزش دلاری ۱۴۴ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ صادر شده و یک میلیون تُن هم سنگ کوپ صادر شده به ارزش ۱۶۱ میلیون دلار.

در مورد میزان صادرات سال ۱۳۹۸، ارقام صادرات نهایتاً منتشر نشده. آیا آماری دارید که وضعیت صادرات چگونه بوده؟

 

-در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ در حد ۵ میلیون تُن سنگ کوپ استخراج شده که ۴ میلیون تُن در داخل کشور مصرف شده و ۳۷۰ هزار تن صادر شده . همچنین در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ در حد ۴۰ میلیون متر مربع سنگ فرآوری تولید شده است که ۳۰ میلیون متر مربع آن در داخل مصرف شده و ۶ میلیون متر مربع نیز صادر شده.

 

*وقتی محاسبه می کنیم صادرات هر تُن سنگ فرآوری شده سال ۱۳۹۷ در حد ۲۴۷ دلار بوده و سنگ کوپ هم هر تُن ۱۶۱ دلار می شود.

آیا در حال حاضر تجهیزات روز دنیا را در کارخانه های فرآوری سنگ داریم که درآمد ارزی بیش تری با صادرات سنگ فرآوری حاصل شود؟

 

-ما باید ۲ تُن سنگ معدن را فرآوری کنیم تا معادل یک تُن سنگ فرآوری شده برای صادرات داشته باشیم و در اصل ارزش افزوده ای ایجاد نمی شود. ما ۲ تن سنگ را فرآوری می کنیم تا ۲۰ متر مربع با قیمت هر متر مربع ۱۰ دلار، به ارزش کل ۲۰۰ دلار سنگ صادر کنیم.

در حالی که مثلا همان ۲ تُن سنگ با قیمت هر تُن ۱۶۱ دلار می توانست ۳۲۲ دلار، فروخته شود ولی با فرآوری فقط ۲۴۷ دلار فروخته شده.

 

*پس ضایعات تولید سنگ فرآوری باعث می شود ارزش افزوده ای زیادی ایجاد نشود.

 

-بله. ما اگر بخواهیم ارزش افزوده در بخش فرآوری سنگ ایجاد کنیم، باید سنگ را با استانداردهای جهانی و برای بازارهای اروپا، آمریکا و کشورهای خاور دور مثل ژاپن و کره جنوبی تولید کنیم.

 

*آیا الان واحدهای فرآوری خاصی در ایران فعال هستند که ضایعات ندارند و تقریباً ۱۰۰ درصد سنگ استخراج شده را می توانند فرآوری کنند؟

 

-ما ۳۰۰ واحد فرآوری سنگ داریم که دستگاه های مدرن دارند ولی ۱۰۰ واحد آن الان تولید استاندارد دارند و ۲۰۰ واحد هم مشکلات مدیریتی، سرمایه در گردش و تعمیرات و نگهداری دارند.

این ۳۰۰ واحد می توانند ۳۰ میلیون متر مربع تولید استاندارد برای صادرات به بازارهای خوب هدف داشته باشند.

 

*این ۳۰۰ واحد، استانداردشان در حد کشورهای مثل ایتالیا و چین هست که واقعاً ضایعات بسیار کمتری در فرآوری سنگ دارند؟

 

-تمام این واحدهای فرآوری که دستگاه های استاندارد ارّه سنگبُری دارند و همه خط تولید آنها استاندارد است، کیفیت محصول شان در حد بالایی است و سنگ فرآوری شده آنها قابلیت عرضه در بازارهای جهانی را دارد.

در مجموع، توان تولید سنگ استاندارد در کشور ما وجود دارد ولی مشکل اساسی ما بازار است. ما باید بازار شناسی کرده و بازارهای هدف را بشناسیم. همچنین باید در بازارهای هدف انبار دائمی داشته باشیم و امکانی را فراهم بیاوریم که واحدهای فرآوری بتوانند سنگ تولیدی را در بازارهای هدف عرضه کنند.

 

 

 

ممکن است از اینها هم خوشتون بیاد
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.