جدول سنگ آهن و فولاد در اتاق تهران

چه کنیم تا در ۱۴۰۴ ظرفیت۲۰ میلیون تنی جدید شمش تعطیل نشده باشد؟

سجاد غرقی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، گزارشی درباره چالش‌ها، پیامدها و راهکارهای توسعه زنجیره فولاد ارائه کرد. او با اشاره به برآوردها بر اساس اکتشافات معدنی انجام شده گفت: ایران ۷ درصد ذخایر معادن جهان را در اختیار دارد. محصولات معدنی ایران با تنوع بالا شامل ۶۸ نوع ماده معدنی غیرنفتی است و ذخایر کشف شده به حدود ۳۷ میلیارد تن ‌می‌رسد. همچنین برآوردها نشان ‌می‌دهد که ذخایر بالقوه در کشور ۵۷ میلیارد تن بوده و ارزش ذخایر معدنی نیز معادل ۱۴۰۰ میلیارد دلار است.
غرقی با بیان اینکه مقایسه سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کشورهای معدنی و تجربه سایر کشورهای معدنی نشان‌دهنده ظرفیت بزرگ رشد این بخش در کشور است، افزود: ذخایر واقعی معدنی ایران، فراتر از تصور است؛ حال آنکه میانگین عمق اکتشافات ایران از ۵ متر فراتر نرفته است. اما میانگین عمق اکتشافات در جهان ۱۰۰ متر است. ضمن آنکه میزان حفاری انجام شده برای اکتشاف ذخایر معدنی در کل تاریخ ایران، حدود ۶ میلیون متر بوده و میزان این حفاری‌ها در استرالیا و کانادا سالانه ۶ میلیون متر است.
او در بخش دیگری از سخنانش به ارزش افزوده معادن اشاره کرد و ارزش افزوده معادن سنگ آهن در کشور را حدود ۵۴ درصد و معادل ۱۶ هزار میلیارد تومان برشمرد. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران میزان سرمایه‌گذاری موردنیاز در معادن برای تامین نیاز صنعت فولاد در ۱۴۰۴ را مورد اشاره قرار داد و گفت: میزان تولید فولاد براساس طرح جامع در افق ۱۴۰۴ حدود ۵۵ میلیون تن تعیین شده و میزان سنگ‌آهن مورد نیاز با ضریب ۲.۸ برای تولید این میزان فولاد معادل ۱۵۴ میلیون تن است. بنابراین میزان کمبود سنگ آهن به ۷۵ میلیون تن ‌می‌رسد. از طرفی، میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای دستیابی به تولید ۱۵۴ میلیون تنی سالیانه معادل ۹ میلیارد دلار است.
او با طرح این پرسش که «چه کنیم تا در ۱۴۰۴ ظرفیت۲۰ میلیون تنی جدید شمش تعطیل نشده باشد؟» ادامه داد: در حال حاضر تامین سرمایه برای صنایع فولادی با چالش‌هایی مواجه است؛ چنانکه تامین سرمایه از طریق نظام بانکی با مانع نرخ بهره بالا روبه‌روست. بازار سرمایه نیز نوپا بوده و فاقد سازوکارهای لازم است. تامین سرمایه از طریق صادرات نیز با وضع عوارض صادراتی از سوی دولت، دشوار شده است. افزون بر این، فعالان این صنعت برای فروش داخلی نیز با چالش‌هایی نظیر مداخله دولت و قیمت‌گذاری دستوری دست و پنجه نرم ‌می‌کنند.
او در ادامه برای توسعه متوازن زنجیره فولاد، پیشنهاداتی چون «ترمیم فاصله نرخ‌های جهانی و داخلی با افزایش نسبت‌های قیمتی»، «کاهش هزینه‌های محیطی معدن از قبیل حقوق دولتی،جرایم افزایش تولید و درصد محیط زیست»، «لغو عوارض صادراتی»، «مشارکت بازیگران مختلف زنجیره فولاد کشور در تصمیم‌گیری‌ها» و «تعیین قیمت کنستانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش فولاد براساس نظام عرضه و تقاضا» را مطرح کرد.
سهم نیم درصدی ایران در ذخایر معدنی جهان
جعفر سرقینی معاون سابق معدنی وزارت صمت نیز در واکنش به گزارش تحلیلی سجاد غرقی، میزان سهم ایران در ذخایر معدنی جهان را که وی ۷ درصد اعلام کرد را اشتباه خواند و گفت: این سهم برای ایران نزدیک به ۰.۵ درصد است و نه ۷ درصد. چرا که در دنیا برای محاسبه ذخایر معدنی مواردی چون آهک را محاسبه نمی‌کنند. برابر یک محاسبه دقیق و اصولی برمبنای استانداردهای جهانی میزان ذخایر ما ۰.۵ درصد کل ذخایر معدنی در جهان است.
سرقینی همچنین میزان صادرات سنگ آهن ایران طی مدت ۱۰ ساله ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ را ۲۲۰ میلیون تن اعلام کرد و افزود: طی سال ۹۰ تا ۹۱، متوسط واردات بخش معدن و صنایع معدنی در کشور ۶ میلیارد دلار و صادرات این بخش نیز ۴.۵ میلیارد دلار بود که طی سال گذشته میزان واردات به ۳.۵ میلیارد دلار و صادرات محصولات معدنی و صنایع معدنی نیز به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسید.
بازدهی فولاد قابل مقایسه با صنایع بالادستی نیست
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز‌ با اشاره به صحبت‌های سجاد غرقی‌ گفت: بازدهی فولاد قابل مقایسه با صنایع بالادستی و معدن نیست و سود زنجیره‌های پایین‌دستی سود بیشتری نسبت به بالادستی‌ها دارند.
محمد اتابک افزود: انجمن‌های مربوطه پس از‌ نشست‌هایی، میزان ‌سرمایه‌گذاری را‌ نتیجه‌گیری کرده‌اند‌ و اینکه بگوییم این مقدار تحمیل شده است، منطقی نیست. علاوه بر این دولت نیز بر این
مقوله تاثیر منفی گذاشته است.