احتمال ۶۰ تا ۱۰۰ درصد رشد شاخص کُل بورس تهران / قیمت سهام شرکت های معدنی، به ارزش واقعی نرسیده است

 

معدن ۲۴- شاخص کل بورس تهران در آخرین روز کاری هفته جاری (۲۱ خرداد ۱۳۹۹) با ۳۵ هزار واحد افزایش که در حد ۳ درصد از شاخص بوده، رشد کرد و به محدوده بالای یک میلیون و ۱۱۵ هزار رسید.
این در حالی است که شاخص کل بورس در روز ۲۳ بهمن ۱۳۸۹ در حد ۲۲ هزار واحد بود و در ۲۸ اسفند ۱۳۹۸ نیز به حد ۵۱۲ هزار واحد رسید.
در گفت و گوی «معدن ۲۴» با دکتر محمدرضا حبیب زاده کارشناس بازار سرمایه، بازدهی و رشد بی سابقه و شتابان ۱۱۷ درصدی بورس تهران در سال ۱۳۹۹ با تمرکز بر شرکت های معدنی و صنایع معدنی، مورد بررسی قرار گرفت.

در ماه های اخیر، بورس تهران رونق چشمگیری داشته و در آخرین روز کاری سال ۱۳۹۸ شاخص کل بورس به ۵۱۲ هزار واحد دست یافت و در آخرین روز کاری هفته جاری یعنی چهارشنبه ۲۱ خرداد امسال، به یک میلیون و ۱۱۵ هزار واحد رسید.
شاخص کل بورس در سال جاری و در مدت کمتر از سه ماه ۱۱۷ درصد و بازدهی داشته است در حالی که در کُل سال ۱۳۹۸ در مجموع ۱۸۷ درصد رشد داشت. آیا این رشد ۱۱۷ درصدی در مدتی کوتاه، یک وضعیت طبیعی برای بازار سرمایه ایران است؟

-عوامل موثر برای این اتفاق، شاید انتظار تورمی پیش رو هست و رشد قیمت دلار. به علاوه این که ما شاهد رشد ورود نقدینگی به بورس هم بودیم. بر اساس آخرین اطلاعاتی که من از سازمان بورس دیدم حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار کد بورسی جدید در سال ۱۳۹۹ برای فعالان بازار سرمایه صادر شده.
این عدد، عدد بزرگی است و نقدینگی جدیدی وارد بورس شده است. از طرفی، با توجه به قواعد اقتصادی که اگر تقاضا زیاد شود و عرضه ثابت بماند، فشار تقاضا باعث می شود قیمت ها افزایش پیدا کند.
همین الان هم، ما شاهد این هستیم که در اکثر سهام های کوچک، قیمت سهامی که روی تابلوی بورس وجود دارد، با ارزش شرکت برابر نیست. بخشی از این وضع، ناشی از هجوم نقدینگی به این بازار است.

بر اساس محاسبات بانک مرکزی نرخ تورم ۴۱ درصدی در سال ۱۳۹۸ داشته ایم. قیمت این سهام کوچک که به نظر شما ارزش واقعی آنها کمتر است، آیا با این تورم ۴۱ درصدی، نمی تواند قابل توجیه باشد؟

-نرخ تورم ۴۱ درصدی با شاخصه های بانک مرکزی، شاید عدد درستی باشد ولی هم تورم انتظاری و هم تورم واقعی که در بازار دیده شده، احتمالاً عددهای بالاتری است و تورم در کنار رشد دلار، برای بازار موثر است.
یکی از روش های ارزشگذاری، ارزش جایگزینی است و بر این اساس ارزش دلاری شرکت ها محاسبه می شود. البته ارزش دلاری، یکی از روش های ارزشگذاری است و نباید تنها به این روش بسنده کرد ولی این اتفاق در بازار می افتد و با این روش حساب می کنند.

اشاره کردید که بعضی از سهام کوچک بورسی، بیش از حد رشد قیمتی داشته اند. در همان حوزه سهام کوچک، آیا شرکت هایی هستند که به اندازه ارزش واقعی خودشان، سهام آنها تا الان رشد نکرده باشد؟

-خیلی کم این نوع سهام وجود دارد و شاید به تعداد انگشتان یک دست هم، این نوع شرکت های کوچک را نداشته باشیم. حتی در شرکت های بزرگ، این نوع سهام را نداریم. من شخصاً معتقدم که سهام ۲۰ تا ۳۰ شرکت کمتر از ارزش آنها در حال معامله است یا ارزش های آنها با ارزش های واقعی، قابل تطبیق است.

این ۲۰ تا شرکتی که قیمت سهام آنها رشد زیادی نداشته است، جزو کدام گروه های بورسی هستند؟

-بیش تر معدنی ها و فولادی ها هستند. برخی سهام در حوزه پتروشیمی ها و پالایشگاه هی ها نیز داریم ولی بیش تر شرکت های کامودیتی (کالای اولیه) هستند که در حوزه فلزات اساسی طبقه بندی می شوند.

بعد از شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت فولاد مبارکه دومین شرکت فعال تر بورس تهران در فصل زمستان سال ۱۳۹۸ بوده است.

-شرکت های پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه و صنایع مس ایران، از نظر ارزش بازار، پیشتاز هستند.

تعداد ۷۲ شرکت حوزه معدنی و صنایع معدنی در بورس تهران حضور دارند و رقم فروش فولاد مبارکه در سال ۱۳۹۸ در حد ۳۹ هزار میلیارد تومان بوده که ۶۷ درصد نسبت به سال ۱۳۹۷ رشد داشته و در جایگاه شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد که ۲۲ هزار میلیارد تومان فروش داشته و رشد ۱۲۵ درصدی را تجربه کرده است.
این نوع شرکت ها، چه قابلیت هایی دارند که توانسته اند این مقدار فروش داشته باشند و جزو شرکت های بزرگ کشور بوده اند؟

-ظرفیت تولید شمش فولاد کشور نزدیک ۳۰ میلیون تُن در سال است و الان فولاد بیش از ۱۰ میلیون تُن تولید می کند. یک سوم بازار فولاد کشور در دست فولاد مبارکه است.
این شرکت، محصول با استاندارد جهانی تولید می کند و از نظر صادرات، به بازارهای اروپایی به شدت خوب عمل می کند و نیاز کشور را نیز به خوبی تامین می کند. در عین حال، زنجیره ارزش فولاد را به طور کامل دارد یعنی از سنگ آهن تا کنسانتره و گندُله را دارد و در این حوزه ها سرمایه گذاری کرده است.
بر این اساس، قطعاً شرکت فولاد مبارکه می تواند در بازار ایران به خوبی بدرخشد. یکی از اصلی دلایل، این است که مدیریت پایداری داشته و زنجیره ارزش فولاد را تکمیل کرده و این اضافه ارزشی که ایجاد می کند کاملاً واقعی است.
به علاوه این که قیمت های جهانی هم افزایش داشته و افزایش نقش نرخ دلار هم پُر رنگ است. البته با اقدام وزارت صنعت و معدن در قیمت گذاری، عملاً رانت هایی به صنعت پروفیل داده می شد و اگر اختیار این کار در دست فولاد مبارکه می ماند، فولاد مبارکه می توانست فروش بالاتری داشته باشد.
قیمت محصولات فولاد مبارکه، به شدت بالاتر از سال ۱۳۹۸ است و بالای ۶۰ تا ۷۰ درصد انتظار افزایش فروش از نظر مبلغ وجود دارد.

در سال ۱۳۹۸ در حد ۱۰ میلیون تن فولاد و محصولات فولادی صادر شده. به غیر از فولاد مبارکه، هفت شرکت معدنی و صنایع معدنی دیگر هم از جمله گل گهر، چادرملو و فولاد خوزستان بوده اند که جزو ۵۰ شرکت فعال تر بورس قرار گرفته اند.
اساساً جایگاه این بازار را بین شرکت های معدنی و صنایع معدنی چگونه ارزیابی می کنید؟

-بورس ما بالای ۷۰ درصد یا ۸۰ درصدی کامودیتی محور است و قیمت های کامودیتی جهانی هم تاثیرگذار هستند. از همین شرکت های کامودیتی، بخش عمده ای را می توانیم به زنجیره فولاد تخصیص بدهیم یعنی شرکت های سنگ آهنی و فولادی که در بورس هستند.
قطعاً می توانیم بگوئیم بخش بزرگی از بازار سرمایه ما مربوط به شرکت های زنجیره فولاد است یعنی از سنگ آهن تا ورق نهایی که تولید می شود.

شرکت صنایع مس به عنوان سومین شرکت فعال تر بورسی مطرح شده و ۲۲.۷ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸ فروش داشته که رشد ۱۲۵ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۷ نشان می دهد. این شرکت فعال در حوزه صنعت مس را چگونه تحلیل می کنید؟

-مس هم از نظر زیرساخت، در کشورها بسیار اهمیت دارد و هم این که افزایش قیمتی که در قیمت جهانی مس رخ می دهد به نوعی بیانگر رشد اقتصادی جهان است.
در عین حال، رشد قیمت مس هم اتفاق افتاده ولی با توجه به عملکرد مدیریت شرکت صنایع مس ایران که فروش خوبی داشته و توانسته کنسانتره خوبی تولید کند و فازهای مختلفی در دست تکمیل شدن دارند، این وضع ظرفیت شرکت ملی مس را افزایش می دهد.
در ضمن این شرکت، توانسته مشتریان را به طور پایدار مدیریت کند. من آخرین بار که با بخش فروش شرکت فملی (نماد بورسی شرکت صنایع مس) می کردم پیش فروش های سه ماهه و شش ماهه خارجی و صادراتی داشتند و باعث افتخار است که این شرکت با وجود تحریم، توانسته این فروش را به شرکت های بزرگی مثل «گلنکور» داشته باشد که به عنوان غول صنعت معدنی است.
یک بحث هم این است که باید در بخش کاتد مس، زیرساخت ها برای تولید افزایش پیدا کند تا خام فروشی در این مرحله کمتر انجام شود. اگر این اتفاق رخ بدهد ارزش افزوده صنعت مس هم افزایش پیدا می کند.

به هر حال، تا کنون و در سه ماهه اول سال ۱۳۹۹ شاخص کل با ۱۱۷ درصد به بالای یک میلیون و ۱۰۰ واحد جهش کرده است. فکر می کنید این شاخص در سال جاری متوقف خواهد شد؟

-ما این مقدار هجوم نقدی به سمت بورس را در هیچ سالی نداشته ایم و به طور تاریخی هم در فروردین و اردیبهشت سال های مختلف، چنین رشدی را در شاخص کل بورس تجربه نکرده ایم.
در مجموع، شاخص بورس روند صعودی خود را حفظ می کند و می شود انتظار یک رشد معقول را از شاخص هم داشت متناسب با رشد تورم و قیمت دلار.

در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۹۲ و بعد از ۱۷ ماه رشد مداوم در محدوده ۸۹ هزار واحد متوقف شد. در حال حاضر که شاخص کل در مدت کمتر از سه ماه بیش از ۱۰۰ درصد رشد کرده، در ماه های آینده دچار توقف نخواهد شد؟

-در ادبیات فاینانس، چیزی تحت این عنوان داریم که قیمت، خودش را به ارزش می رساند. اگر انتظار این باشد که ارزش بازار سرمایه بالاتر از ارزش واقعی است، توقف شاخص، رخ خواهد داد.
در نقطه مقابل، اگر ارزش بازار را به صورت دلاری محاسبه کنیم و شرکت های تازه وارد شده به بورس را در نظر بگیریم، می توان گفت که شاخص بورس جای رشد دارد. در حال حاضر، ارزش دلاری بورس حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر از ارزش های سال ۱۳۹۲ است ولی اگر شرکت هایی را که عرضه اولیه شده اند از محاسبه خارج کنیم، هنوز فاصله وجود دارد.
انتظارات دلاری هم در این میان مطرح بوده و بازار ما هم یک بازار صادراتی است. با توجه به پتروشیمی محور بودن بازار و این که قیمت های جهانی روی شرکت های حوزه فلزات اساسی حاضر در بورس اثر می گذارد.

بالاخره بعد از اینهمه رشد شتابان شاخص کل بورس، می خواهیم نظر شما را بدانیم که این شاخص فرضاً در چه ماهی از سال و آیا در تیر یا شهریور ماه سال جاری متوقف می شود؟

-قطعاً باید این رشد، مدیریت شده باشد. از دید بنده احتمالاً حالت نوسانی بازار ادامه دار خواهد بود ولیکن خالص و برآیند کل دوره سال ۱۳۹۹، رشد منطقی در حد ۶۰ تا ۷۰ درصدی و شاید هم ۱۰۰ درصدی است.

از الان که در اواخر ماه خرداد هستیم به بعد حدودا چقدر انتظار رشد شاخص دارید؟

-از الان به بعد، رشد ۶۰ تا ۷۰ درصد منطقی است. اگر ما رشد منطقی دلار را تا محدوده ۲۰ هزار تا ۲۲ هزار تومان بدانیم و نرخ تورم در همین سطوح فعلی حفظ شود، فکر می کنم برآیند ۶۰ تا ۷۰ درصد برای شاخص کل بورس منطقی است.

اگر فرضاً شاخص کل بورس ۶۰ درصد رشد داشته باشد، به طور تقریبی به یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد می رسد. فکر می کنید در چه ماهی به این عدد برسد؟

-من برآیند نهایی را مطرح کردم. انتظارم این است که تا انتهای سال و ماه های بهمن و اسفند ۱۳۹۹ با این عددها بسته شود. البته ممکن است شاخص در دی ماه به ۲ میلیون واحد برسد و دوباره برگردد ولی با مدل سازی هایی که انجام داده ایم برآورد نهایی من این است.

شاخص کل بورس در هفته های اخیر به بالای یک میلیون واحد رفت و در همین خرداد ماه تا نزدیکی ۹۰۰ هزار کاهش نشان داد و بعداً برگشت. الان شاخص کل، به بالای یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد رسیده. قاعدتاً شما احتمال سقوط شاخص تهران را منتفی می دانید؟

-با وجود این که قیمت خیلی از سهام شرکت های کوچک بورسی، بیش از حد رشد داشته اند ولی ما نباید انتظار سقوط داشته باشیم. شرکت های بزرگتر مثل فولاد مبارکه و شرکت صنایع مس، می توانند بورس را حفظ کنند چرا که شاخص ساز هم هستند.