عملکرد طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس در معادن مس
نویسنده :دکتر سید رضا عظیمی
در طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس، یکی از اقدامات مهم، تهیه گزارش های تخصصی مرتبط با معادن و بر مبنای مزیتهای نسبی منطقه ای و استانی است. این گزارش ها می توانند تصویری از معادن استان تهیه نمایند تا تصمیم سازی و تصمیم گیری مسئولین استانی و کشوری جهت گیری بهتر یافته و امکان ارزیابی های زمانی و عملکردی نیز میسر گردد.
یا توجه به تجمیع انجام شده بر مبنای استانی، گزارش های تخصصی بر اساس ماده معدنی و پراکندگی آنها بر اساس یک ماده معدنی مشخص در کشور نیز تهیه و تدوین شده است. در این گزارش موضوع معادن مس و عملکرد طرح احیای معادن به تصویر کشیده شده است.
مطابق آمار سال ۹۸ وزارت صمت مجوزهای صادره مرتبط با معادن مس به شرح زیر می باشند:
۱۲۱ فقره پروانه بهره برداری ، ۱۰۴ محدوده گواهی کشف و ۳۶۲ محدوده پروانه اکتشاف
مطابق آمار سال ۹۸ از ۱۲۱ معدن مس در کشور ۱۰۸ معدن فعال و ۱۳ معدن در حال تجهیز هستند و بر اساس آمار سال ۹۹ معادن مس تعداد ۱۹۶ برآورد شده است. تا کنون شناسایی و پایش برای ۲۰۱ معدن در ۱۳ استان کشور انجام شده و برای ۱۳۱ معدن نیز اقدام کلینیکی صورت پذیرفته است. ۴۸ معدن مس نیز احیا و توسعه یافته است. معادن مس در ۱۴ استان کشور به صورت پراکنده وجود دارند که می توانند به عنوان محورهای کلیدی برنامه ریزی با ریسک کمتر و توسعه اشتغال پایدار لحاظ گردند.
با هدف هم افزایی و امکان استفاده از توان فنی و مالی شرکت ملی صنایع مس ایران در قالب یک تفاهم نامه جلسات و بازدیدهای متعدد برای معادن مس برگزار شده و با حضور انجمن تازه تاسیس مس نیز امکان برنامه ریزی بهتر با استفاده از تشکل بخش خصوصی تقویت گردیده است.
در راستای فعال سازی معادن مس اکسیده که شرایط خاص پراکندگی و مقدار کمتر ذخیره نسبت به معادن مس سولفیده را دارا می باشند، در قالب تفاهم نامه ای که با جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت با طرح احیا منعقد شده و با تامین هزینه از طریق شرکت ملی مس ایران در حال برنامه ریزی و اجرای یک واحد فرآوری سیار برای امکان فرآوری اولیه در معدن و کاهش هزینه حمل معادن مس اکسیده مهیا شده که با حمایت و برنامه ریزی انجمن مس یکی از معادن مس اکسیده به عنوان پایلوت کار پژوهش و ساخت دستگاه فوق انجام گردید. در صورت ساخت دستگاه و موفق بودن آن بلافاصله تجاری سازی و توسعه این روش برای فعال شدن معادن مس در برنامه قرار خواهد گرفت.
در قالب بسته های هدفمند برای سرمایه گذاری نیز تعداد ۵۰ بسته سرمایه گذاری در ۷ استان کشور(آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مرکزی، جنوب کرمان، قم، سمنان و زنجان) توسط مشاور طرح تهیه گردیده که با تقویت این مناطق و ایجاد واحدهای فرآوری مشترک، معادن مس محور توسعه منطقه ای قرار خواهند گرفت.
بیشترین تقاضای سرمایه گذاران طرف تفاهم طرح احیای معادن برای معادن مس می باشد و دلیل این موضوع افزایش روند قیمت در بازارهای جهانی و کاهش ریسک سرمایه گذاری است.
یکی از مشکلات در معرفی معادن مس به سرمایه گذاران، اندازه میزان ذخیره ثبت شده در گواهی کشف و پروانه بهره برداری است و دلیل آن عدم انجام کامل عملیات اکتشاف و تقاضای دارندگان پروانه اکتشاف برای ثبت ذخیره با میزان کمتر جهت تسریع در صدور گواهی کشف توسط سازمان صمت استان هاست. یکی دیگر از کمتر نشان دادن ذخیره موضوع پرداخت حقوق دولتی بر مبنای برنامه استخراج مندرج در طرح بهره برداری است. پیشنهاد می گردد سیاستگذار بخش معدن نسبت به تغییر برنامه ها و سیاست های مرتبط با صدور مجوزها در با سیاست اکتشاف کامل و حمایت از صیانت در سرمایه گذاری و کاهش نگرانی معدنداران در معرفی ذخیره بیشتر اقدام نمایند، هر چند بخش از ذخیره برای همین موضوع به عنوان حق کشف تا پایان عمر معدن برای مکتشف لحاظ گردیده اما با سیاست فعال سازی معادن بهتر است هدایت معدنداران و مکتشفین به سمت اظهار ذخیره کامل و بدور از نگرانی های هزینه های حقوق دولتی تبیین گردد.