شرایط بازار کامودیتی ها با نگاهی به وضعیت بازار مس

بازار کامودیتی ها مدت هاست که با مشکل نقدینگی در اثر بالا پایین شدن های شدید ماه های اخیر رو به روست. پس از حمله روسیه به اوکراین قیمت کامودیتی ها از گاز طبیعی و نفت گرفته تا فلزات، با درهم ریختگی قیمتی شدید مواجه شد. فعالیت های تجاری مربوط به بسیاری از مواد اولیه به کمترین مقدار خود رسیده است. سود دهی بازار نفت در هفته گذشته کمترین مقدار خود را از سال ۲۰۱۵ داشته است و این در حالی است که سوددهی بازار گاز طبیعی، شکر و آلومینیوم در کمترین مقدار خود در سال جاری را شاهد بود. پس از حمله روسیه قیمت کامودیتی ها همواره با مخاطرات اساسی مواجه بوده است. علاوه بر جنگ اوکراین باید متغیر های اساسی دیگر را نیز در نظر داشت که شامل سیاست “بدون کرونا” (Zero Covid) دولت چین و همچنین افزایش های پی در پی سود بانکی توسط بانک مرکزی آمریکا می باشد. مجموع این عوامل منجر به کاهش شدید حجم تجارت در این عرصه شده است. Ryan Fitzmaurice که رییس بخش کامودیتی در موسسه Marex North America می گوید ما در یک بازار کم عمق که ریسک های اساسی در هر گوشه ای از دنیا وجود دارد گیر کرده ایم. وی معتقد است تا زمانی که سود حاصل از بازار کامودیتی ها و سرمایه در گردش بازارهای آن به طرز قابل توجه ای بالا نرود این شرایط ادامه خواهد داشت.
در کل تابستان کمبود نقدینگی بازار کامودیتی حرف اول را می زد. بازار گاز و انرژی در ابتدای ماه مارچ که جنگ آغاز شده بود به طور شگفت آوری نقدینگی را به سمت خود برد. بر اساس یک مطالعه تخمین زده می شود که حدود ۵/۱ تریلیون دلار از نقدینگی صنایع دنیا در ماه گذشته صرف مقوله انرژی و گاز شده است.
اما در بازار نفت، مس و محصولات کشاورزی قضیه کاملا برعکس بوده و تمایلی به ریسک کردن در این بازارها وجود نداشته است. دلیل اصلی این امر افزایش های بی سابقه و چندین باره نرخ سود توسط بانک مرکزی آمریکا بوده است. آنچه امروزه در این بازار حرف اول را می زند عدم قطعیت می باشد. سود حاصل از معاملات نفت برنت در دوشنبه گذشته کمترین مقدار آن در هفت سال گذشته بود.
بازار مس:
همانطور که در بالا اشاره شد، بازار مس هم مانند بازار سایر کامودیتی ها و فلزات اساسی متاثر از عوامل بیرونی تحت فشار بسیار زیادی در ماه های اخیر بوده است. در نمودار زیر گراف قیمتی مس در سه ماه گذشته آورده شده است که مشخصا از قمیت های حدود ۹۰۰۰ دلار به کانال ۷۰۰۰ دلار سقوط کرده است. البته در مورد خاص مس، بازار همیشه نگاه اساسی به شرایط بازار چین به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده مس در دنیا و همچنین به شرایط کشور شیلی به عنوان بزرگ ترین تولید کننده دنیا نیز دارد. شرایط در چین به دلیل سیاست های ضد کرونایی دولت و قرنطینه مداوم شهرهای بزرگ در ماه های اخیر به گونه ای بوده که باعث کاهش قیمت مس شده است. شرایط به گونه ای است که حتی در هفته گذشته موجودی انبار مس در دنیا تنها جوابگوی دو هفته مصرف جهانی بوده است که در حالت عادی می توانست منجر به افزایش شدید قیمت شود اما در عمل قیمت کاهش نیز یافت. موقعیت خرید مس در بازار جهانی در هفته گذشته ۶۲ درصد کاهش داشته است که نوید قیمت های پایین تر را می دهد.

شرایط بازار مس در ایران:
بازار مس در ایران علاوه بر موارد فوق تحت تاثیر شرایط دیگری نیز می باشدکه از آن جمله قیمت ارز و از آن مهم تر تفاوت قیمت ارز نیما و آزاد است. این امر باعث شده است که در ماه های اخیر شرایط مس در ایران با تلاطم های شدید مواجه شود. طی ماه های اخیر تقریبا تمامی عرضه های کاتد مس در بازار بورس کالا به صورت رقابتی فروخته شده است که این امر باعث ایجاد فشار بسیار بر تولید کنندگان میانی و از آن مهم تر استفاده کننده های پایین دست زنجیره تولید شده است. چرا که قیمت محصول نهایی را در شرایط رکود تورمی امروز افزایش می دهد. به عنوان مثال قیمت آخرین عرضه مس در بورس کالا در تاریخ ۲۸ شهریور معادل ۲۳۰۵۰۵۴ ریال بوده است. این در حالی است که قیمت پایه عرضه ۲۱۳۳۴۵۰ ریال بود. اگر ما میانگین قیمت بورس لندن در هفته پیش را در نظر بگیریم قیمت ۶/۷۹۳۵ دلار بوده است. همچنین میانگین دلار نیما در هفته گذشته ۲۶۸۵۶۸ ریال بود. با احتساب موارد فوق اگر دلار نیما را مبنا قرار دهیم قیمت عرضه کاتد در بورس کالای ایران تقریبا برابر ۸۵۸۲ دلار می شود و این امر بدان معنی است که تولید کننده کاتد را از بورس با پرمیوم کاتد ۶۴۷ دلار خریده است. مزید اطلاع میزان پرمیوم کاتد مس برای تمام کشورهای دیگر که تولید کننده مس نبوده و مواد خود را وارد می کنند بین صفر تا ۲۰۰ دلار می باشد. اما مصرف کننده ایرانی می بایست مواد اولیه را با این قیمت تهیه کند و طبیعی است که در این بین مصرف کننده نهایی که کارخانجات پایین دست می باشند و در نهایت مردم عادی بازنده این شرایط خواهند بود. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که اگرمبنای قیمت را از دلار نیما به دلار آزاد تغییر دهیم شرایط به طور کامل عوض می شود اما این امر تاثیری در بازار داخل ندارد. صرفا استفاده از مبنای دلار آزاد باعث می شود که گاهی امکان صادرات وجود داشته باشد هرچند آن بازار را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد. آمار صادرات سه ماهه دوم سال و مقایسه آن با سه ماهه اول می تواند نشان دهنده بسیاری از مسائل باشد. اما در عین حال بازار داخل به طور کامل تحت تاثیر این قیمت گذاری نیمایی شرایط سختی را از سر می گذراند.
نتیجه گیری
در مقام نتیجه گیری باید گفت که بازار کامودیتی ها و مخصوصا فلز مس تحت تاثیر شرایط اقتصاد جهانی به شدت کم عمق شده و به نظر نمی رسد که در آینده نزدیک قیمت ها یا رو به بالا باشندو یا اینکه افول نماید، حتی برخی تحلیل گران محدوده قیمت ۶۰۰۰ دلار را برای مس در سال آینده در نظر گرفته اند.
بازار داخلی به دلیل سیاست گذاری نا مناسب و جزیره ای شرایط بسیار سختی را می گذراند و به نظر می رسد بازار دچار رکود و رها شدگی است. البته بخشی از مشکلات به مصایب ناشی از چند نرخی بودن ارز بر میگردد اما در کنار آن باید گفت اصولا شناختی از بازار وجود ندارد و در نتیجه سیاست گذاری به طور کل در این بازار بی نتیجه مانده و چندین ماه است که به بی راهه می رود. دولت و در راس آن وزارت صمت می بایست در اسرع وقت به بررسی دقیق شرایط این بازار فلزات رنگی پرداخته و تعادل را به این بازار پر طرفدار بازگردانند.