کپی برداری عمان از مدل توسعه فولاد در مکران
معدن ۲۴:محمدوحید شیخ‌‌‌زاده، مدیرعامل گروه صنعتی فکور صنعت، با اشاره به ضرورت‌یافتن و مورد توجه قرار دادن شایستگی‌‌‌های کشور در حوزه اقتصاد گفت: در تحلیل فرآیند توسعه اگر به مقولاتی ورای صنعت فولاد توجه کنیم، لازم است حتما مقوله شایستگی را معیار خود قرار دهیم. نه‌تنها هر سازمان و بنگاه بلکه هر کشور باید براساس نظام شایستگی‌‌‌های خود سه‌هدف عالی خود را انتخاب کند و بر آنها متمرکز شود تا به موفقیت برسد. تجربه شخصی من در استرالیا موید همین نکته است. در ایران هم طبق برآوردهای صورت‌گرفته تمرکز سیاستگذاران برای تحقق توسعه باید بر سه بخش نفت و گاز، معادن و گردشگری باشد. امروز که اینجا در حال بحث هستیم، تکلیف بخش نفت و گاز کاملا روشن است. صنعت گردشگری هم که می‌‌‌توانست زمینه درآمدزایی و ارزآوری برای کشور را فراهم کند، به دلایل متعددی به نقطه مطلوب خود نرسید. حال تنها حوزه‌‌‌ای که تا حدی بخشی از قابلیت‌‌‌های آن بروز یافته و توانسته است با پافشاری صنعتگران رشد کند، بخش معدن است؛ بخشی که تجربه توسعه آن نشان می‌دهد تمرکز بر آن ایده درستی بوده است.
شیخ‌‌‌زاده با این مقدمه به تبیین وضعیت بخش معدن پرداخت و یادآور شد: به نظر من چه از بعد نیروی انسانی و چه از منظر تحقق اهداف صنعتی، بخش فولاد و زنجیره آن یک نماد از عملکرد موفق کشور بوده است. ایران در بخش معدن خوب کار کرده و به‌رغم مشکلات کنونی تا سطح قابل قبولی خود را بالا کشیده است. نگاهی به ۱۰شرکت برتر دنیا نشان می‌دهد که عمده این شرکت‌ها نه سنگ‌آهن دارند و نه مزیتی در انرژی. حال آنکه ما در کنار برخورداری از این مزایا، بضاعت و سرمایه خوبی برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی داریم. طبیعتا تحلیل دینامیک و استاتیک بخش فولاد و زیربخش‌‌‌ها بازگوکننده مشکلات مبتلابه این بخش و نمایانگر فراز و فرودهای این صنعت است. مثلا این شیوه از تحلیل به‌خوبی نشان می‌دهد ما آنقدر که به توسعه صنعت تولید کنسانتره آهن پرداخته‌‌‌ایم، در حوزه کنسانتره مس کار نکرده‌‌‌ایم و عقب‌‌‌ماندگی زیاد است.
با این حال چنین تحلیلی نباید باعث شود درجا بزنیم، بلکه باید بر پیش رفتن در مسیر توسعه متمرکز شویم. اینکه گفته می‌شود در بعد زیرساخت‌‌‌ها اعم از برق و آب و گاز و بنادر توسعه کشور ناقص است و کار به‌خوبی پیش نرفته، دردی از ما دوا نخواهد کرد. نمی‌شود نشست و نگاه کرد تا اینها توسعه یابند. باید بخش فولاد به توسعه خود و افزایش ظرفیت تولید بپردازد. می‌‌‌توانیم منتظر بمانیم و کاری نکنیم یا اینکه سعی کنیم با کمک تجارب جهانی پیش رفته، توسعه خود را محقق کنیم. امروز اگر شرکت واله (VALE) مینسترایز در برزیل را به محلی برای تحول تمام و کمال خود تبدیل کرده، صرفا به‌واسطه زیرساخت‌‌‌های دولتی نیست. توسعه‌‌‌ای که این شرکت در این منطقه صورت داد، موجب شد تا در دوره کاهش قیمت سنگ‌آهن، این مجموعه از محل ترابری، ترانزیت کالا، انجام حمل‌ونقل و ارائه خدمات درآمد هنگفتی کسب کند و کاستی‌‌‌های مالی ناشی از نوسانات بازار را پوشش دهد.
این شرکت با چنین مدلی از کسب‌وکار مسیری را رفت که از کشتی، کامیون و جاده‌‌‌ای که توسعه داده بود به‌عنوان بستر درآمدزایی و ارائه خدمات استفاده کرد. ما نیز باید نگاه توسعه‌‌‌ای داشته باشیم. شیخ‌‌‌زاده با اشاره به ضرورت توجه به مسیر موفقیت‌‌‌آمیز صنعت فولاد گفت: باید همزمان با نقد وضعیت به حل مسائل بپردازیم. اگر چالش سنگ‌آهن هست با سرمایه‌گذاری برون‌‌‌سرزمینی، توجه به اصلاح روندها و تمرکز بر معادن با عیار پایین کار را پیش برد. این روش‌ها تا حدی به حل مسائل کمک می‌کنند. در نتیجه عدم‌تمرکز بر توسعه، امروز به جایی رسیده‌‌‌ایم که عمان با کپی‌کردن طرح توسعه مکران در حال توسعه ظرفیت‌‌‌های صنعتی و زیرساختی خود است، در حالی به اندازه ما پتانسیل و توان ندارد. کشور چنان توانمند است که امروز طرف‌‌‌های عربستانی مدام به طرف‌‌‌های ایرانی درخواست احداث صنایع تولید گندله در ظرفیت‌‌‌های بالاتر از ۷میلیون تن را می‌دهند. بنابراین نباید این صنعت را که تا اینجا با مشقت بسیار پیش رفته، رها کرد. ما بضاعت بسیاری در ایران داریم. باید طوری حرکت کنیم که راه باز شود.