رویای جایگزینی اقتصاد معدن به جای دلارهای نفتی /آلترناتیو نفتی در دوران تحریم
معدن ۲۴:در شرایط فعلی که کماکان تحریم‌ها ادامه دارد و محدودیت‌ها سایه خود را بر اقتصاد کشور انداخته است، سیاستگذاران کشور به دنبال انتخاب مناسب‌ترین راهکار برای تامین ارز مورد نیاز کشور هستند که کالاهای ضروری را از محل آن تامین کنند.
در دهه‌های گذشته اساسا نفت برای ایران چنین نقشی را بازی می‌کرده و دلارهای نفتی معمولا به واردات کالاهای اساسی تخصیص داده می‌شده است. به خصوص که در دوران وفور درآمدهای نفتی کانال واردات باز تر می‌شد و حتی حجم زیادی از کالاهای غیرضروری هم وارد کشور می‌شد که نتیجه آن بیماری هلندی بود.
اما این معادله دست کم از سال ۹۷ به بعد تغییر کرد و درآمدهای ارزی در حدفاصل سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ به حداقل ممکن رسید. هر چند وضعیت در حدود دو سال گذشته کمی بهبود یافته اما آنچه مشخص است این موضوع است که دیگر مانند سابق نمی‌توان روی نفت به عنوان یک منبع ارزشمند برای کسب درآمدهای خارجی حساب کرد. کما اینکه آمار و ارقام هم این موضوع را تایید می‌کند.
در این شرایط بسیاری از کارشناسان و ناظران از بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان یک نیروی جایگزین به جای نفت صحبت می‌کنند.
بر اساس مزیت‌های فراوان بخش معدن از منظر تنوع انواع مواد معدنی و ذخایر بسیار بالای کشور و انرژی ارزان در ایجاد اشتغال مولد، محرومیت‌زدایی، جلوگیری از خروج ارز برای تامین مواد اولیه کارخانجات و سایر فعالیت‌های اقتصادی متکی به مواد معدنی جایگاه و اهمیت این بخش را به وضوح برای سیاستگذاران و جامعه نشان می‌دهد.
در این خصوص علی امرایی مدیرعامل فولاد سنگان معتقد است که جایگزین شدن اقتصاد معدن به جای نفت، نیازمند استفاده از شیوه‌‌‌های نوین اکتشافات عمقی است. موضوعی که در چند دهه گذشته عملا مغفول بوده و چندان به آن توجهی نشده است.
به گفته امرایی استفاده از دستاوردهای انقلاب صنعتی نسل سوم و چهارم در استخراج معادن و تجهیز ناوگان حمل‌ونقل موادمعدنی، لازمه رشد استخراج، اشتغال‌زایی، ایجاد ارزش‌‌‌افزوده و جلوگیری از خام‌‌‌فروشی با فرآوری موادمعدنی است.
به گفته ناظران برای رسیدن به این هدف به روز کردن ناوگان حمل‌ونقل مواد اولیه و محصولات معدنی، باید در اولویت دستگاه‌‌‌های تصمیم‌گیر کشور قرار گیرد.
بر اساس آمارها هر چند سهم معدن و صنایع معدنی از تولید نا خالص داخلی (بر اساس خلق ارزش افزوده داخل کشور) بسیار به سهم نفت نزدیک است اما ارز آوری آن تنها کمتر از ۲۰ درصد نفت و گاز و محصولات پایین دستی آنها است و این لزوم سرمایه گذاری و صادرات صنایع پایین دستی بخش معدن را گوشزد می‌کند .