دو گانه های کاذب در تولید و واردات زغالسنگ/ ریشه اختلافات انجمن زغالسنگ و ذوب آهن چیست؟

در حالی که ایران از ذخایر غنی و فروانی از زغالسنگ برخوردار است اما همچنان به میزان زیادی به واردات این محصول وابسته است. اما دلیل اصلی چیست؟ چرا فولادسازانی مانند ذوب آهن و فولاد زرند که برای صنعت خودشان به زغالسنگ نیاز دارند واردات را به تولید داخل ترجیح می دهند؟
به گزارش معدن ۲۴، یکی از اختلافات در حوزه تولید، واردات و مصرف زغالسنگ، میان انجمن زغالسنگ ایران و شرکت ذوب آهن اصفهان است. در شرایطی که مدیران ذوب آهن معتقدند زغالسنگ داخلی دارای کیفیت پایینی است و آن ها ناچار به ترکیب محصول داخلی و خارجی هستند اما انجمن مربوطه با واردات این محصول از سوی ذوب آهن مخالف هستند.
به طور کلی محصول زغالسنگ به دو نوع «کک شو» و «حرارتی» قابل تفکیک است. نوع اول برای صنایع فولادی و نوع دوم برای سوخت نیروگاه های برق استفاده می شود که شرکت ذوب آهن نیازمند محصول اول یعنی کک است.
شرکت ذوب آهن تقریبا نیمی از نیاز خود را در زمینه زغالسنگ خود وارد می کند و در ادامه زغالسنگ وارداتی را با محصول داخلی ترکیب می کند تا قابلیت استفاده داشته باشد.
در واقع درست که در ایران ۱۴ میلیارد تن ذخایر قطعی زغالسنگ وجود دارد اما با این وجود زغالسنگ داخلی به تنها قابل استفاده نیست و دست کم نیاز به واردات ۲۵ درصد نیاز داخل از این محصول از خارج وجود دارد.
اما با این وجود همواره یک بحث اصلی مطرح است و آن اینکه به قدر کفایت و نیاز، زغالسنگ در داخل موجود است و بنابراین واردات باید ممنوع شود و در عین شرایط را برای صادرات این محصول مهیا کرد.
بر اساس بررسی هایی که تا کنون صورت گرفته، از مجموع تولید زغالسنگ در داخل کشور به طور سالانه تنها ۱ درصد این محصول به خارج صادر شده است. یعنی عملا زغالسنگ در کشور همواره دچار مازاد شدید بوده و به دلایل مختلف از جمله مسئله کیفیت امکان صادرات نداشته است.
همچنین باید به این نکته اشاره کرد که به طور معمول در دنیا از هر تن زغالسنگی که استخراج می شود و پس از فرآیند زغال شویی باید ۵۵ درصد خروجی محصول نهایی بدهد، این در حالی است که این عدد برای محصول تولیدی در ایران تنها ۳۵ درصد است. در واقع بر این اساس تولید کننده ایرانی تنها ۳۵ درصد سود می کند و نسبت به محصول خارجی با ضرر و زیان ۲۰ درصدی روبرو است.
بنابراین به نظر می رسد که با این توصیفات ممنوعیت کامل زغالسنگ از اساس نظریه ای اشتباه باشد که قابلیت اجرا شدن ندارد.