قیمت گذاری زغالسنگ بر مبنای شمش فولادی که کوره بلند نیست!/ گلوگاه های عقب ماندگی صنعت سیاه

یادداشتی از بیتا بصیرانی صاحبنظر حوزه زغالسنگ

معدن ۲۴:فولادسازی در دنیا به دو شکل وابسته به زغالسنگ است. نخستین حالت استفاده از زغالسنگ متالورژی به صورت کک در کوره بلند و فرم دوم، استفاده از زغالسنگ حرارتی برای تامین برق مورد نیاز صنایع فولادسازی می باشد.
اما در ایران به واسطه فقدان تولید برق زغالسنگی، عملا هیچ استفاده قابل توجهی از زغالسنگ حرارتی نمی شود و منظور از زغالسنگ همان زغالسنگ کک شو قابل استفاده در کوره بلند می باشد.
ذخایر زمین شناسی(احتمالی) ایران در حدود ۱۱ تا ۱۴میلیارد تن تخمین زده می‌شودکه ایران را به لحاظ ذخیره در رتبه اول خاورمیانه و رتبه۳۰جهان قرارمی دهد. این در حالی است که ایران با تولید سالیانه حدود ۱.۵ میلیون تن زغالسنگ کنسانتره، رتبه۴۲را به لحاظ حجم تولید در دنیا از آن خود کرده است.
صنعت فولادسازی کشور به روش کوره بلند (ذوب آهن اصفهان- فولاد سازی زرند) در حال حاضر به دو دلیل کمی و کیفی نیازمند واردات زغالسنگ می باشد.
کمبود کمی زغالسنگ مورد نیاز صنعت فولاد سازی به دلیل نبود برنامه ریزی توسعه ای در این بخش متناسب با رشد صنعت فولادسازی و نیاز کشور بوده است و کمبود کیفی ناشی از شرایط زمین شناسی لایه های زغالسنگی می باشد.
در این میانه آن چیزی که در اختیار مدیران ارشد تصمیم گیرنده در این صنعت می باشد، برنامه ریزی در جهت افزایش کمی تولید زغالسنگ در کشور می باشد.
نه تنها زغالسنگ، بلکه بسیاری از مواد معدنی غیر فلزی دیگر نیز در سالیان اخیر با فقدان تناسب بین بهای تمام شده کالای تولیدی و بهای تمام شده کالای فروش رفته مواجه اند.
به بیان ساده تر، رشد هزینه های تولیدی با افزایش قیمت آن ماده معدنی تناسب ندارد. این موضوع در معادن زغالسنگ از این رو اهمیت ویژه پیدا می کند که این معادن به لحاظ ایمنی از خطرناک ترین نوع معادن در دنیا می باشند. معادن زغالسنگ ایران اکثرا زیر زمینی بوده و از درجات بالای گازخیزی برخوردار هستند.
از طرفی قیمتگذاری زغالسنگ تابعی از شمش فولاد خوزستان می باشد که تولید آن کوره بلندی نیست. از سوی دیگر قیمت گذاری پایه شمش تابع سیاست های وزارت صمت، شورای عالی سیاست گذاری بورس، ستاد تنظیم بازار و …. می باشد. فرآیند قیمت گذاری شمش گاها به قدری پیچیده می شود که قیمتهای مواد معدنی وابسته به آن در یک بازه نسبت به دوره مشابه بدون تغییر و یا کاهشی می شود؛ موضوعی که با تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی مغایرت دارد.
نبود تناسب بین سرمایه گذاری مورد نیاز برای صنعت زغالسنگ با حاشیه سود آن، نبود برنامه ریزی توسعه ای متناسب با نیاز کشور برای توسعه معادن قدیمی و ایجاد معادن زغالسنگ جدید و فقدان توجه به این ماده معدنی مهم و استراتژیک، از جمله عوامل عمده عقب ماندگی این صنعت به نسبت سایر مواد معدنی چون مس و آهن بوده است.
قیمتگذاری دستوری شمش فولادی و به تبع آن قیمتهای تعریف شده برای زغالسنگ و کک باعث نارضایتی کارخانجات تولیدکننده فولاد و همچنین معادن زغالسنگ شده است. موضوعی که در حال حاضر بدون متولی و نقشه راه رها شده است.
استفاده هوشمندانه از ذخایر کشور یکی از هزاران وظیفه نهادهایی همچون ایمیدرو، سازمان صمت و … می باشد و در صورت بی تفاوت بودن به آن می تواند ضربه مهلکی به صنعت فولادسازی کوره بلند کشور وارد کند.
پایان خبر////