آنچه در کنفرانس تخصصی استیل پرایس گذشت/ نقشه راه حل چالش های صنعت زغالسنگ

اولین کنفرانس تخصصی زغالسنگ، کک و الکترود گرافیتی که از سوی موسسه استیل پرایس برگزار شد به فرصتی برای طرح دغدغه ها، چالش ها و راهکارهای برون رفت از مشکلات این صنعت تبدیل شد و صاحب نظران، کارشناسان و متولیان به بیان دیدگاه های تخصصی خود پیرامون صنعت زغالسنگ پرداختند.

به گزارش معدن ۲۴، در این کنفرانس تخصصی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات (ومعادن) با تاکید بر لزوم توجه به اقتصاد زغال سنگ در کشور، گفت: انگیزه های لازم برای آموزش نیروی انسانی و سرمایه گذاری در این صنعت وجود ندارد و عقب‌ماندگی ها در این حوزه ناشی از بی توجهی سطوح بالای تفکری در این بخش بوده است. 

اردشیر سعدمحمدی در نخستین کنفرانس زغال‌سنگ، کک و الکترود گرافیتی در محل هتل المپیک افزود: ۲ سناریو در بخش انرژی در جهان شامل سناریوی PES و سناریوی ۱.۵ درجه مطرح است؛ در سناریوی نخست حدود ۳۴ گیگاتن دی اکسید کربن در جهان تولید می شود که فقط سهم بخش صنعت از تولید آن ۹ گیگاتن است و هرچند تناژ تولیدی زغال سنگ در آینده کاهش می یابد اما به صفر نمی رسد و به عنوان یک منبع انرژی باقی می ماند. وی گفت: در سناریوی دوم، بحث این است که تا سال ۲۰۵۰ باید تولید دی اکسید کربن به صفر برسد و اکثر کارشناسان معتقدند این سناریو قابلیت عملیاتی و اجرایی ندارد. 

سعدمحمدی بیان‌داشت: گردش مالی سالیانه زغال سنگ در جهان ۵۳۰ میلیارد دلار است که تقریبا نصف صنعت فولاد است. وی معتقد است: فقدان توسعه و عقب افتادگی در این صنعت، ناشی از بی توجهی سطوح بالای تفکری در این بخش بوده است. مدیرعامل ومعادن ادامه داد: ۳ میلیون تن کک سازی فعال در کشور داریم و حداقل نیازمند ۵ میلیون تن کنسانتره هستیم، در حالی که پارسال تولید کنسانتره زغال ۱.۷ میلیون تن بوده است. وی تصریح کرد: به دلیل مسائل قیمتی، رغبت به سرمایه گذاری در بخش زغال سنگ کشورمان کم است؛ علاوه بر آن آموزش ها به نیروی انسانی در این حوزه ضعیف است و درس حرفه ای در موضوع زغال سنگ نداریم و باید در نوع نگاه خود در پرورش مهندسان معدن تجدیدنظر کنیم. سعدمحمدی با تاکید بر اینکه باید به کیفیت زغال سنگ ارزش و بها بدهیم، گفت: باید برای زغال و اقتصاد آن ارزش قائل شویم، زیرا امروز شاهد دگرگونی های جدید در تکنیک ها و تجهیزات این صنعت در جهان هستیم. وی اظهار داشت: سال گذشته ۱.۷ میلیون تن کنسانتره زغال سنگ در کشور تولید و ۷۵۰ هزار تن نیز واردات انجام شد و لذا نیاز و تولیدمان در این بخش با یکدیگر همخوانی ندارد.

مدیرعامل ومعادن با تاکید بر اینکه موفقیت بدون برنامه امکانپذیر نیست، یادآوری کرد: این صنعت قادر به اشتغالزایی است، اما از سرمایه گذاری لازم برخوردار نیست، آموزش نیروی انسانی در آن مناسب نیست و انگیزه های لازم برای آموزش و سرمایه گذاری در آن وجود ندارد. وی اظهار داشت: همه اینها در حالی است که معدن کاری و موضوعات اقتصادی صنعت زغال سنگ در جهان، گردش مالی ۲ تریلیارد دلاری در بخش های مختلف شکل می دهد. سعدمحمدی با اشاره به مباحث فناوری های دیجیتال به کارگرفته شده در عملیات معدن کاری زغال سنگ در معادن پیشرفته جهان، گفت: موضوعات رباتیک و خودکارسازی در اکتشافات زغال سنگ ۴۲ درصد، توسعه معادن ۴۷ درصد، معدن کاری ۵۴ درصد، پردازش کانی ۴۵ درصد، لجستیک ۳۳ درصد و فروش و بازاریابی ۲۴ درصد است. در حالی که در جهان از دامپتراکت های ۵۵۰ تنی استفاده می شود، امروز ما در کشورمان در استفاده از دامپتراکت‌های ۱۳۶ تنی بحث و گفت‌وگو داریم! وی بیان داشت:‌ در سال ۲۰۵۰ دست کم ۹۱ درصد انرژی الکتریکی از تجدیدپذیرها تامین می شود، جهان به دنبال توسعه استفاده از خودروهای برقی است و سوخت هیدروژن مبحثی جدی در تجدیدپذیرها است؛ در این زمینه نیاز داریم تا حرف های جدید زده و سیاستگذاری های جدید داشته باشیم. مدیرعامل ومعادن افزود: امروز سهم نفت از تولید انرژی در جهان ۳۹ درصد و در سال ۲۰۵۰ به حدود ۴ درصد خواهد رسید، در مقابل سهم ۲۲ درصدی فعلی برق در انرژی جهان در افق ۲۰۵۰ به ۵۱ درصد افزایش خواهد یافت که مهمترین عنصر در این استراتژی مس خواهد بود و باید به این مسائل با دیده دقت بنگریم.

همچنین در این کنفرانس معاون توانمندسازی و برنامه ریزی ایمیدرو گفت: توسعه زنجیره زغال سنگ در کشور یک الزام است و باید حداکثر استفاده را از این نعمت خدادادی انجام دهیم. 

سمیه خلوصی در نخستین کنفرانس زغال‌سنگ، کک و الکترود گرافیتی در محل هتل المپیک افزود: هرچند بر اساس پیمان ۲۰۳۰ پاریس، کاهش تولید کربن در سطح جهان دنبال می شود اما اکثر کشورها بر اساس مزیت‌های نسبی و رقابتی شان به این مساله نگاه می کنند. 

وی بیان داشت: در جهان ۷۰ کشور معادن با استخراج بالای یک میلیون تن دارند و سالیانه ۸.۹ میلیارد تن از این ماده معدنی در دنیا استخراج می شود و بیش از ۶ هزار معدن، به انجام عملیات معدن‌کاری آن می پردازند. 

خلوصی یاداور شد: در جهت گیری کشورها نسبت به استفاده از این ماده معدنی، سه پیش یبنی وجود دارد؛ نخست، با توجه به برنامه اروپا و آمریکا برای کاهش مصرف زغال سنگ از سال ۲۰۲۲ و در مقابل افزایش استفاده چین، هند و کشورهای آسه آن از زغال سنگ، تقاضا و مصرف آن تقریبا ثابت است. وی اظهار داشت: در پیش بینی دوم، پس از جنگ اوکراین شاهد افزایش روی آوردن کشورها به مصرف زغال سنگ ناشی از ریسک تامین گاز هستیم و در پیش بینی سوم، رشد سالیانه ۵ درصدی استفاده از این ماده معدنی متصور است؛ بر این اساس جهان به یک نگاه واحد و جامع درخصوص این محصول نرسیده است و صرفا بر اساس مزیت رقابتی خود به آن نگاه می‌کنند.

معاون ایمیدرو اظهار داشت: ‌امروز ۷۰ درصد برق چین از نیروگاه های حرارتی تامین می شود که از سوخت زغال سنگ استفاده می کنند؛ این در حالی است که چین پیمان پاریس را امضا کرده و گرچه متعهد به کاهش کربن است، اما ساخت نیروگاه های حرارتی و استفاده از زغال سنگ را در دستور کار دارد. وی با اشاره به تامین بیش از ۶۰ درصد انرژی آفریقای جنوبی از زغال سنگ، گفت: عمده اقتصادهای نوظهور جهان، به دلیل مزیت های رقابتی همچنان به دنبال افزایش استفاده از زغال سنگ هستند و به راحتی از آن نمی گذرند؛ لذا آینده زغال سنگ همچنان مناسب ارزیابی می شود. 

این مقام مسئول ایمیدرو با اشاره به استفاده از زغال سنگ در فولادسازی، نیروگاه های حرارتیف کارخانجات سیمان و … در کشورمان، افزود: ذخایر قطعی این محصول در کشورمان ۱.۴ میلیارد تن است، در حالی که سالیانه ۳.۵ میلیون تن از آن و همچنین ۱.۷ میلیون تن کنسانتره زغال سنگ تولید می شود که ارقام پایینی محسوب می شوند. وی گفت: امروز تولید گاز از زغال سنگ که با فناوری های جدید امکانپذیر است در کشورمان دنبال می شود و ایمیدرو به همراه شرکت صدرتامین اجرایی شدن آن را پیگیری می کند. خلوصی یادآور شد: در طرح جامع زغال سنگ، تولید ۷ میلیون تن زغال کک شو و ۲.۵ میلیون تن زغال حرارتی پیش بینی شده که نیازمند ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری  و همچنین تامین نیروی انسانی متخصص است. وی اظهار داشت: در جهان، بهبود کیفیت فرآوری این محصول در کنار استحصال عناصر با ارزش و کاهش آلایندگی های آن در دستور کار است. معاون ایمیدرو خاطرنشان کرد: چهار محور اصلی برنامه ها در ایمیدرو نیز توسعه فناوری، کاهش گوگرد در معادن، تنوع مصرف آن و استحصال عناصر با ارزش از خود ماده معدنی و باطله ها است که در کنار آن افزایش ایمنی معادن زغال سنگ دنبال می شود. وی گفت:‌ در زمینه افزایش ایمنی معادن، اکنون یک پایگاه امداد و نجات در طبس به بهره برداری رسیده و سه مورد دیگر نیز در دستور کار است. خلوصی ادامه داد: همچنین تجهیزات خودایمنی و ایمنی معادن زغال سنگ با همکاری وزارت صمت خریداری شده و علاوه بر آن، آموزش کارگران به منظور افزایش مهارت آنان و افزایش ایمنی در دستور کار است.

از سوی دیگر مدیرعامل صدرتامین گفت: در سال ۱۴۱۰ میزان ناترازی گاز کشور تا بیش از ۵۰۰ میلیون متر مکعب در روز پیش‌بینی شده است. بر این اساس، تبدیل زغال‌سنگ به گاز یکی از امیدوارکننده‌ترین فناوری‌ها برای چشم‌انداز آینده انرژی کشور است. 

«امیرحسین نادری» (یکشنبه)‌ در نخستین کنفرانس زغال‌سنگ، کک و الکترود گرافیتی در محل هتل المپیک با بیان اینکه ذخایر اثبات شده زغال‌سنگ کشور ۱.۲ میلیارد تن است، افزود:  چین، هند، اندونزی، آمریکا، روسیه و استرالیا، ۶ تولیدکننده عمده زغال‌سنگ در جهان هستند و به جز آمریکا باقی کشورها واردات زغال‌سنگ دارند. وی گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۶ مصرف زغال‌سنگ جهان روند کاهشی داشته باشد. نادری ادامه‌داد: صادرات زغال‌سنگ بر GDP کشورها تاثیر دارد و ۳۵ درصد از GDP مغولستان بر اساس صادرات زغال‌سنگ است. وی بیان‌داشت: زغال‌سنگ ۲۷ درصد از انرژی جهان را تشکیل می‌دهد و حدود ۳۰ درصد انرژی از نفت و ۱۰ درصد از انرژی‌های تجدید‌پذیر تامین می‌شود. مدیرعامل صدرتامین خاطرنشان‌کرد: زغال‌سنگ به عنوان یک حوزه اساسی در سبد مصرف انرژی کشورها مطرح استف به طوری که  بر اساس مطالعات صورت گرفته تا سال ۲۰۲۰ مصرف زغال‌سنگ در صنعت سیمان جهان ۹۰ درصد، فولاد ۷۰ درصد و تولید برق ۳۷ درصد بوده است. وی اظهار داشت: طبس با میزان تولید ۶۲ درصد از زغال‌سنگ کشور به عنوان پایتخت تولید زغال‌سنگ کشور محسوب می‌شود. کرمان ۱۷ درصد، البرز شرقی ۱۴ درصد و البرز مرکزی ۷ درصد  زغال‌سنگ کشور را تولید می‌کنند.

اما این کنفرانس یک سخنران خارجی هم داشت. ژوهانسون ژانگ مدیرعامل شرکت کامودیتیج در بخشی از این همایش اظهار کرد: چین سیاست جدیدی برای صنعت املاک و مستغلات دارد که بازار را از آوریل تا مه بسیار تقویت کرده است. تقاضای فولاد بیش از حد انتظار خواهد بود. پس از انتخابات هند در ماه ژوئن، تقاضای هند برای زغال کک افزایش خواهد یافت. صادرات فولاد چین به افزایش ادامه می‌دهد. از ژانویه تا آوریل، مجموع صادرات به ۳۵ میلیون تن رسید که نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۲۳، ۲۷٪ افزایش داشته است. 

او ادامه داد:‌ اتحادیه اروپا و ایالات متحده اقدامات ضد دامپینگ برای محصولات فولادی با منشأ چین دارند. کارخانه‌های کک در سرزمین اصلی چین جایگزین و به‌روزرسانی شده‌اند و ظرفیت جدیدی به اندازه ۹ میلیون تن اضافه خواهد شد. کارخانه کک در اندونزی به طور کامل تا سال ۲۰۲۷ با ظرفیت ۵ میلیون تن به بهره‌برداری خواهد رسید که تأثیر زیادی بر قیمت کک بین‌المللی خواهد داشت. ظرفیت طراحی شده کلی کک در جزیره سولاوسی، اندونزی حدود ۱۷ میلیون تن است.