رفتارشناسی حرفه ای در صادرات زنجیره سنگ آهن/ تکنیک موجود زنده

یک کارشناس ارشد حوزه صادرات زنجیره سنگ آهن به مهمترین تهدید و فرصت های پیش روی ایران برای صادرات محصولات این بخش اشاره کرد و گفت: در سال های اخیر بحران های بین المللی مثل کرونا و جنگ اوکراین و سیاست هایی در داخل مانند عوارض بر روند صادرات اثرات منفی گذاشت.
به گزارش معدن ۲۴، کارگاه تکنیک های صادراتی زنجیره سنگ آهن از سوی موسسه استیل پرایس امروز – ۲ مرداد – در هتل پارسیان آزادی برگزار شد.
در این کارگاه، مسعود رازفر کارشناس ارشد حوزه صادرات زنجیره سنگ آهن اظهار کرد: در حوزه معدن و صنایع معدنی مشکلات زیادی داریم. در اینجا می خواهیم در یک فضای رویایی فرض کنیم که چگونه می توانیم تحلیل بازار کنیم و زمینه های ورود به بازار را بررسی کنیم. البته ناچار هستیم که به مشکلات هم ورود کنیم.
او ادامه داد: تجارت ما وابسته به منابع طبیعی است. خیلی از تجار صرف یک فعالیت تجاری یک چارچوب هایی دارند اما با تغییراتی که با تولید صنعت فولاد در معدن و کارخانه های کنسانتره و گندله داریم باید بدانیم که با یک موجود زنده طرف هستیم. سر و کار داشتن با یک موجود زنده رویکرد متفاوتی برای ورود به تجارت می طلبد. به دلیل اینکه درآمدهای ارزی اهمیت دارد و نقش مهمی در توسعه زیرساخت ها دارد. چون تعدد واحدهای تولیدی می طلبد که به زیرساخت ها رسیدگی شود. برای همین طبیعی است که زیر ساخت ها تحت تاثیر قرار بگیرد.
راز فر تصریح کرد: ایران به عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان سنگ آهن در دنیا شناخته می شود. اگر رتبه هشتم یا سیزدهم را در مقاطع مختلف در زمینه سنگ آهن داشته ایم باید ببینیم وزن مان در دنیا چقدر است. سال گذشته ۸۸ میلیون تن سنگ آهن تولید کردیم. در این زمینه معضل اصلی اکتشاف است و محدودیت هایی برای تولید داریم. یکی از پاشنه آشیل های زنجیره فولاد در آینده بحث اکتشاف است. البته روند صادرات مان در سال های اخیر در زمینه گندله و سنگ آهن افزایش داشته و تغییر در ترکیب صادرات رخ داده است. صادرات کنسانتره در ۱۵ سال گذشته جای صادرات سنگ آهن را گرفته است. بازار ایران، بازار محدودی بوده اما الان کشورهای زیادی هستند که هدف صادراتی ما هستند. نوسانات در بازار سنگ آهن زیاد بوده اما در برخی سال ها صادرات گندله سنگ آهن روند صعودی داشته و آن را با تمام نوسانات حفظ کرده است. با ۸۵ درصد ظرفیت تولید و میزان گندله ای که تولید شده یعنی از ۵۹ میلیون تنی که سال گذشته تولید شده، ۱۰ میلیون تن از این محصول را صادرات کرده ایم.

بازارهای هدف صادراتی
این کارشناس ارشد حوزه زنجیره سنگ آهن درباره مهمترین مقاصد صادراتی ایران گفت: چین و هند به رغم نوسانات زیاد همیشه مشتری اصلی ما در ۲۰ سال گذشته بوده اند. همچنین در آسیا توسعه صادرات مان به سمت جنوب شرق آسیا رفته است. کره و ژاپن هم از زنجیره ما استفاده کرده اند. بازرگانان ما تحریم را دور می زنند و جایی که مناسب باشد بازار خودشان را پیدا می کنند. اگر هم عمان را اضافه کنیم جنس آن متفاوت خواهد بود. شرکت های ایرانی بعضا روی عمان مطالعاتی انجام دادند ولی این کشور به عنوان یک آداپتور عمل می کند.

او افزود: چالش های صادرات نوسانات قیمت سنگ آهن، گندله و کنسانتره یکی از بزرگترین ریسک ها برای شرکت های کوچک و متوسط هستند. تحریم های بین المللی دسترسی به بازارهای جهانی و انتقال پول را دشوار کرده است. محدودیت های زیر ساختی هم همواره بوده، وضعیت راه آهن، جاده و بنادر مانع توسعه صادرات این محصولات بوده است. البته توسعه زیرساخت ها کار دولت است و فعال حوزه زنجیره خیلی دخل و تصرفی ندارد ولی در تصمیمات دولت می تواند موثر باشد. اما یکی از پاشنه آشیل ها حمل و نقل است. بنا به مسائلی مانند انتقال مواد معدنی نمی توانند تعهدات را انجام بدهند.

تاثیر تحریم ها بر صادرات سنگ آهن
رازفر در بخش دیگری از صحبت هایش به مسئله تحریم ها و آثار آن بر صادرات زنجیره سنگ آهن اشاره کرد و گفت: آن چیزی که تحریم ها برای ما بیشترین تاثیر منفی را داشته، بحث انتقال پول بوده است. صادر نشدن ضمانت نامه های بانکی، سوییفت و گشایش ال سی مهمترین مشکلات ما در این زمینه بوده است. اما باز هم موقعیت خودمان را در بازار حفظ کردیم.
او اضافه کرد: ما زیر ۵ درصد در مارکت جهانی تولید و صادرات داریم. بیشترین صادرات سنگ آهن کشور ۲۴ میلیون تن در سال بوده است. بازار زیر ۵ درصدی در بدترین شرایط هم می تواند حفظ شود. چون ۹۵ درصد دیگر با کوچکترین تنش باعث می شود که یک تصمیم کلان جدی برای آن گرفته شود. وقتی تحریم ها سنگین تر می شود راه های ارسال سنگ مان به چین بیشتر می شود. ما باید بتوانیم در دوره تحریم هم ادامه بدهیم و هجمه های تحریم نباید مانع شود. برای اینکه صادرات افزایش یافته زیرساخت ها باید توسعه پیدا کند. ما می توانیم دولت را به سمت تکمیل زیرساخت ها ببریم. این اتفاق در سال های اخیر پررنگ تر شده است و حرف صنف ها به دولت رسیده است. همین طور که در زمینه بنادر مدیریت بهتری انجام شد. همچنین به روز کردن ماشین آلات و کیفیت مان قطعا به ما کمک می کند. اگر که ما از تجهیزات مناسب استفاده کنیم و بتوانیم تغییراتی را ایجاد کنیم طبیعتا آسیب به گندله مان کمتر می شود.

تبلیغات و بازاریابی بین المللی
این کارشناس ارشد حوزه صادرات زنجیره سنگ آهن گفت: حضورمان در نمایشگاه ها و رویدادهای بین المللی و رصد کردن مان قطعا کمک خواهد کرد. اتفاقی که در رویدادهای بین المللی می افتد همه صنف یک جا جمع می شوند و اگر آنجا نباشیم از این گردونه خارج می شویم. ما نمی توانیم تافته جدا بافته باشیم. باید حضور داشته باشیم که همین بازار ۵ درصدی را حفظ کنیم و آن را گسترش دهیم. شاید در حوزه ریل و بنادر بتوانیم اتفاقاتی را رقم بزنیم. اگر سرمایه گذاری کنیم می تواند در آینده نزدیک هم به خودمان و هم به زنجیره سنگ آهن کمک کند. با توجه به تعدد مصرف کننده های محصولات زنجیره و تعادل زنجیره پیش بینی می شود که کماکان تجارت در زنجیره فولاد رونق داشته باشد. بهتر است که اگر می خواهیم صادرکننده خوبی باشیم، نیم نگاهی به معدن و صنایع معدنی هم داشته باشیم. بحث مهمی که وجود دارد این است که آنجایی که می توانیم مسیر خودمان را هموار کنیم باید خودمان این کار را انجام دهیم چون نمی دانیم در آینده چه اتفاقی بیفتد.

قیمت گذاری زنجیره سنگ آهن
رازفر در بخش دیگری از سخنانش گفت: علاوه بر وابستگی به منابع طبیعی این صنعت در کل دنیا وابسته به جاهایی است که کلیه محاسبات اقتصادی از سرمایه گذاری تا بهره برداری آن دارای نرم افزارهای مشخص بین المللی است.
او افزود: بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ دو اتفاق کرونا و جنگ اوکراین را داشته ایم. بقیه مسائل را می توان شبیه سازی کرد و نسبت به دوره های قبلی از آن درس گرفت. ولی این دو اتفاق برای صادرات ایران بسیار تاثیر گذاشت. در سال ۲۰۱۸ قیمت ها در سطح بالایی تحت تاثیر تقاضای چین بودند و ایران هم صادرات داشت. در سال ۲۰۱۹ رشد تقاضا کند شد و عرضه بنا به اتفاقی که از قبل رقم خورده بود ادامه پیدا کرد. اما حدود یک و سال و نیم کرونا تجارت را تحت تاثیر قرار داد. در سال ۲۰۲۰ با آمدن کرونا قیمت ها به شدت افت کرد و افت شدید تقاضا رخ داد. سال ۲۰۲۱ افزایش تقاضا و بهبود نسبی شرایط رخ داد. اما سال ۲۰۲۲ یعنی اواخر سال ۱۴۰۰ جنگ اوکراین و روسیه اتفاق افتاد و فروردین ۱۴۰۱ عوارض ۱۴ درصدی زنجیره سنگ آهن ابلاغ شد.