زغالسنگ در سبد انرژی: ایران و جهان در مسیرهای متفاوت!/ چشم اندازی صعودی مصرف در دنیا
معدن۲۴: ایران غنی از منابع هیدروکربوری شامل نفت، گاز و زغالسنگ است. نفت و گاز به خوبی شناخته شده و مورد بهره‌برداری قرار میگیرند، اما متاسفانه یارانه بالای گاز و مشتقات نفتی در ایران عملا منجر شده، زغالسنگ به عنوان یک منبع انرژی مورد توجه قرار نگرفته و مغفول بماند تا جایی که در حال حاضر ایران با وجود ۱۴ میلیارد تن ذخایر زمین شناسی و ۱.۲ میلیارد تن ذخایر قطعی در زمره واردکنندگان این ماده در جهان قرار دارد.
با وجود ظهور انواع انرژی‌های تجدید‌پذیر، هنوز تمرکز انرژی جهان بر مبنای کربن (زغال سنگ، نفت و گاز) است.
با توجه به اهمیت انرژی در دنیای امروز و جهت پرهیز از چالش ها، سبدی از منابع انرژی شامل گاز، زغالسنگ ، مشتقات نفتی، هسته ای، خورشیدی و سایر انرژی های پاک متناسب با مقتضیات جغرافیایی در کشورهای توسعه یافته جهان اجرایی می گردد، در حالی که ایران حدود ۹۰ درصد از انرژی خود را از طریق گاز و مشتقات نفتی و عمدتا از منطقه عسلویه تامین می‌نماید.
اتکای یک جانبه به یک منبع انرژی آن هم در یک منطقه باعث شده علاوه بر صرف هزینه بالای شبکه انتقال و توزیع در سراسر کشوری با مساحت بیش از ۱.۶۴ میلیون کیلومترمربع، ایران را با ناترازی انرژی بویژه بحران گاز و کمبود برق مواجه نماید.
با وجود منابع مختلف انرژی در کشور و در راستای استفاده بهینه از این منابع و تقویت رویکرد پدافند غیرعامل، می بایست از سبد انرژی متنوع در کشور بهره مند شد.
علیرغم انگاره‌های مطرح شده توسط برخی از کارشناسان در خصوص سهم اندک و نزولی زغاسنگ از سبد انرژی دنیا، گزارشات آماری و معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد، علاوه بر سهم قابل توجه و معنادار زغالسنگ در سبد انرژی، شاهد روند صعودی این سهم، در سال‌های آتی خواهیم بود. سهم زغالسنگ به عنوان بزرگترین منبع در سبد انرژی جهان در سال ۲۰۲۳ به میزان ۳۲ درصد اعلام شده و بر اساس پیش بینی آژانس بین‌المللی انرژی، این سهم تا سال ۲۰۳۰ به ۳۸ درصد افزایش می یابد.
درحال حاضر با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، استفاده از زغالسنگ اثرات زیست محیطی مخرب نداشته و یک انرژی نسبتا پاک، اقتصادی و پایدار در دنیا (مشابه گاز و با آلاینده های کمتر از مشتقات نفتی) محسوب می¬شود.
چین ۶۳ درصد، ترکیه ۳۴ درصد و امریکا ۲۰ درصد سبد انرژی خود را به زغالسنگ اختصاص داده‌اند.
امروز و حدود یک ماه پس از حادثه دلخراش معدن زغالسنگ معدنجو و بررسی‌های مجلس شورای اسلامی درخصوص دلایل این رخداد، به ناترازی انرژی در ایران و اتکای زیاد به گاز و عدم استفاده از ذخایر غنی زغالسنگ در تولید برق نیز اشاره شد و شاید این اولین گام برای آغاز راهی تازه در بهره‌برداری از ذخایر زغالسنگ ایران در تولید برق و خروج سبد انرژی کشورمان از وضعیت تک محصولی باشد.