جایگاه جهانی سنگهای ساختمانی ایران
یادداشتی از سیامک اخطاری مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگهای ساختمانی ایران – آلمان در معدن۲۴
منابع و تنوع سنگهای ساختمانی در ایران:
معدن ۲۴:ایران دارای بیش از حدود ۴ میلیارد تن ذخایر قطعی سنگ ساختمانی است.این آمار اندیسها و معادن روبازر را شامل میشود.اشاره به این موضوع اهمیت ویژه ای دارد در کشورهای مطرح استفاده از ذخایر زیر زمینی سنگ طبیعی با هزینه های مضاعف در حال انجام است .
بیش از حدود ۲۵۰ نوع سنگ ساختمانی شامل انواع مرمریت، مرمر و تراورتن، گرانیت، و سنگ آهک در کشور استخراج میشود.
10% از کل ذخایر سنگهای ساختمانی جهان در ایران قرار دارد.
رتبه ایران در تولید سنگهای ساختمانی:
ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ سنگهای ساختمانی در جهان است.در سال ۲۰۱۹ این رقم بیش از هشت میلیون تن بوده است .
سالانه بیش از ۹ الی ۱۲ میلیون تن سنگ ساختمانی در ایران استخراج میشود.
کیفیت و ویژگی‌های فنی سنگهای ایرانی:
تراورتن و مرمریت ایران از جمله باکیفیت‌ترین سنگهای جهان محسوب میشود و صادرات آن به کشورهای منطقه و اروپایی و آسیایی انجام می‌گیرد.
سنگ مرمر ایران – یکی از گرانترین ها در فهرست قیمتهای جهانی به دلیل تنوع رنگ، شفافیت بالا و مقاومت در برابر سایش، در بازارهای جهانی طرفداران زیادی دارد که متاسفانه به دلایل مختلف روی برند سازی و عرضه تخصصی ان کار نشده و عمدتا به صورت خام صادر میشود .
قیمت تمام‌شده سنگهای ایرانی به دلیل هزینه‌های کمتر تولید، در مقایسه با رقبا، رقابتی است.
صادرات سنگ ساختمانی ایران:
20-۳۰% از تولید سنگ ساختمانی ایران صادر میشود.
کشورهای مقصد اصلی صادرات سنگ ایران عبارتند از: چین (۵۰%)، ایتالیا، هند، ترکیه، و کشورهای حاشیه خلیج فارس.
ارزش صادرات سنگ ساختمانی در سال‌های اخیر بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار در نوسان بوده است.
چالش‌های کیفیت و رقابت‌پذیری:
عدم فرآوری استاندارد: کمتر از ۵% از صادرات سنگ ایران به‌صورت فرآوری‌شده انجام میشود.
کمبود فناوری‌های نوین: دستگاه‌های قدیمی و بهره‌وری پایین کیفیت نهایی محصولات را کاهش می‌دهد.
نیاز به تطابق با استانداردهای بین‌المللی: بسیاری از تولیدات ایرانی برای بازارهای جهانی به بهبود در بسته‌بندی و استانداردسازی نیاز دارند.
کمبود انگیزه متولیان تولید جهت توسعه صادراتی و سرمایه گزاری در این بخش به این مفهوم که سرمایه های متوقف در این بخش که به دلایل مختلف محافظه کارانه و کمبود ریسک پذیری میل به توسعه صادرات ندارند.
کمبود نیروی کارآمد با تجربه در شناخت سنگ و تجارت بین المللی.
کمبود آگاهی از مناسبات تجاری و نحوه مدیریت چیدمان صادراتی.
نبود استراتژی میان و بلند مدت و آینده پژوهشی و بینش صادرات محور.
مشکلات محدودیتهای مالی در تجارت بین المللی.
مقایسه ایران با رقبا در بازار جهانی:
ایتالیا و اسپانیا: پیشرو در تولید سنگهای فرآوری‌شده با ارزش افزوده بالا. برند سازی و حضور فیزیکی در بازارهای هدف .و ارتباطات شبکه ای گسترده در بازار .
چین: بزرگترین واردکننده سنگ خام از ایران، اما خود به‌عنوان تولیدکننده‌ای با حجم بالا و قیمتهای پایین نیز رقابت شدیدی ایجاد می‌کند.
ترکیه: بزرگترین رقیب منطقه‌ای ایران که با سرمایه‌گذاری در فناوری ساخت داخل به شکل عمده و بازاریابی منسجم و ملی ، سهم قابل‌توجهی در بازارهای جهانی دارد.انسجام در حضور نمایشگاهی و حضور فیزیکی در بازار هدف از طریق تاسیس شرکت و شریک تجاری و انبار توزیع از عوامل موفقیت ترکیه بوده است .ترکیه از سال ۲۰۰۸ الی ۲۰۱۸ بزرگترین صادر کننده مرمریت جهان به ایالات متحده بوده است.
نقاط قوت سنگهای ایرانی در کیفیت:
تنوع طبیعی بسیار بالا و نادر در رنگ و بافت.
مقاومت بالا در برابر شرایط آب‌وهوایی مختلف.
قیمت رقابتی در بازارهای جهانی. انرژی و نیروی کار ارزان /حاملهای انرژی.
دسترسی نزدیک به بازارهایی مانند خلیج فارس – حوزه منا . آسیای میانه .
پتانسیل‌های بهبود جایگاه کیفیت:
مدیریت کیفیت – افزایش دقت – مستند سازی و نظم.
منابع انسانی جوان و با استعداد.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای فرآوری بهتر و کاهش ضایعات.(بهره وری)
استانداردسازی محصولات مطابق با نیازهای بازارهای صادراتی.
ایجاد برندهای ملی و بین‌المللی برای سنگ ایران.نام های ایرانی و با هویت تاریخی ایرانی .
استفاده از راهنمایی -مشاور تخصصی در حوزه ورود به بازارهای بین المللی.
تقویت اعتماد به نفس ملی /صنعتی – معدنی .
منابع تکمیلی پیشنهادی برای بررسی دقیق‌تر:
گزارش‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران.
آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران.
بررسی‌های مؤسسات تحقیقاتی و آماری بین‌المللی مانند
Trade Map /ITC / Statista یا World Stone Congress.