اقتصاد سوریه در دوران حکومت اسد/ بشار با چه شرایطی حکومت را تحویل داد؟

معدن۲۴: پیش از جنگ، سوریه دارای صنایع مختلفی مانند صنایع نساجی، مواد شیمیایی، فولاد و سیمان بود. بسیاری از این صنایع در دوران جنگ آسیب دیدند و یا به طور کامل تعطیل شدند. حتی صنعت معدن که شامل استخراج گچ، نمک، فسفات و دیگر مواد معدنی بود، تحت تأثیر جنگ قرار گرفت. از آنجا که بیشتر این منابع در مناطق جنگی قرار دارند، استخراج و فرآوری آنها با مشکلات زیادی روبه‌رو شد. این وضعیت باعث کاهش صادرات و تولیدات صنعتی کشور شد و دولت نتوانست به طور مؤثر از منابع معدنی استفاده کند.
اقتصاد سوریه در دوران حکومت بشار اسد با چالش‌ها و تحولات زیادی روبه‌رو بوده است. این تحولات عمدتاً تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ داخلی، تحریم‌های اقتصادی، سیاست‌های داخلی دولت، و مشکلات ساختاری کشور قرار داشتند. در دوران پیش از جنگ داخلی، سوریه به عنوان یک کشور با اقتصاد نسبتاً متنوع شناخته می‌شد، که به منابع نفتی و گازی، کشاورزی و تولیدات صنعتی متکی بود. با این حال، آغاز جنگ در سال ۲۰۱۱ و پیامدهای آن تغییرات عمیقی در ساختار اقتصادی کشور به‌وجود آورد.
قبل از جنگ، سوریه به منابع طبیعی خود، به ویژه نفت و گاز، وابستگی زیادی داشت. این کشور یکی از تولیدکنندگان نفت در خاورمیانه بود و صادرات نفت، که بخش قابل توجهی از درآمدهای ارزی دولت را تأمین می‌کرد، نقشی حیاتی در اقتصاد داشت. اما با آغاز جنگ، تولید نفت به شدت کاهش یافت و تحریم‌های بین‌المللی نیز به این روند دامن زد. کاهش درآمدهای نفتی در کنار ناتوانی کشور در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، اقتصاد سوریه را با بحران شدید مالی مواجه کرد.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی سوریه در دوران حکومت بشار اسد، تحریم‌های گسترده‌ای بود که از سوی کشورهای غربی و اتحادیه اروپا اعمال شد. این تحریم‌ها به ویژه بر بخش‌های انرژی، بانک‌ها و صادرات کالاهای صنعتی تأثیرگذار بودند. تحریم‌ها دسترسی دولت سوریه به منابع مالی خارجی را محدود کردند و موجب شدند که سوریه نتواند به راحتی از طریق بازارهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری جذب کند. علاوه بر این، تحریم‌ها باعث کاهش واردات کالاهای اساسی مانند دارو، مواد غذایی و تجهیزات صنعتی شدند و فشار زیادی بر زندگی روزمره مردم وارد کردند.
جنگ داخلی که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، تأثیرات ویرانگری بر اقتصاد سوریه داشت. این جنگ نه تنها موجب تخریب گسترده زیرساخت‌ها شد، بلکه بسیاری از صنایع، معادن و زمین‌های کشاورزی را از بین برد. از مهم‌ترین پیامدهای جنگ می‌توان به کاهش تولیدات صنعتی، تخریب شهرها و کاهش قابل توجه جمعیت شهری اشاره کرد. مناطق صنعتی بزرگ مانند حلب که پیشتر یکی از مراکز اصلی تولید در سوریه بود، به شدت آسیب دیدند و بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل شدند. در نتیجه، بسیاری از کارگران و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از سوریه خارج شدند، که باعث کاهش شدید اشتغال و تولید شد.
کشاورزی پیش از جنگ بخش مهمی از تولید ناخالص داخلی سوریه را تشکیل می‌داد. سوریه به عنوان یک کشور با تولیدات کشاورزی متنوع، به ویژه گندم، پنبه و میوه‌های مختلف شناخته می‌شد. اما جنگ و مشکلات اقلیمی، مانند خشکسالی‌های مکرر، تأثیرات منفی شدیدی بر کشاورزی داشت. بسیاری از مزارع کشاورزی در مناطق مختلف سوریه تخریب شدند و تولیدات کشاورزی کاهش یافت. این مسئله نه تنها بر اقتصاد کشور تأثیر گذاشت، بلکه موجب شد که بسیاری از روستاییان به شهرها و حتی کشورهای همسایه مهاجرت کنند.
در دوران جنگ، اقتصاد سوریه با بحران‌های ارزی و تورم شدید روبه‌رو شد. ارزش پول ملی سوریه (لیره سوریه) به شدت کاهش یافت و این امر منجر به افزایش قیمت کالاهای اساسی شد. بسیاری از خانوارها توانایی خرید کالاهای ضروری را نداشتند و در نتیجه کیفیت زندگی به شدت پایین آمد.
با توجه به بحران‌های اقتصادی و کمبود کالاهای اساسی، اقتصاد غیررسمی و بازار سیاه در سوریه به شدت رشد کرد. بسیاری از کالاها از جمله سوخت، غذا، دارو و حتی خدمات مختلف در بازار سیاه با قیمت‌های بالاتر عرضه می‌شدند. این بازارهای غیررسمی علاوه بر اینکه به تقویت فساد در داخل کشور منجر شدند، موجب شد که دولت نتواند کنترل مؤثری بر توزیع کالاها داشته باشد و درآمدهای مالیاتی کاهش یابد.
با وجود چالش‌های عظیم اقتصادی، دولت بشار اسد امیدوار بود که با کمک‌های ایران، روسیه و دیگر کشورهای هم‌پیمان، بازسازی کشور را آغاز کند. اما بازسازی زیرساخت‌ها و احیای اقتصاد نیاز به همکاری‌های گسترده‌تر و منابع مالی بیشتری دارد. به دلیل وضعیت سیاسی پیچیده و ادامه درگیری‌ها، کمک‌های بین‌المللی به طور عمده به مناطق تحت کنترل دولت سوریه محدود شد و بسیاری از پروژه‌های بازسازی از سوی سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های غربی متوقف شد.

پیش از جنگ، سوریه دارای صنایع مختلفی مانند صنایع نساجی، مواد شیمیایی، فولاد و سیمان بود. بسیاری از این صنایع در دوران جنگ آسیب دیدند و یا به طور کامل تعطیل شدند. حتی صنعت معدن که شامل استخراج گچ، نمک، فسفات و دیگر مواد معدنی بود، تحت تأثیر جنگ قرار گرفت. از آنجا که بیشتر این منابع در مناطق جنگی قرار دارند، استخراج و فرآوری آنها با مشکلات زیادی روبه‌رو شد. این وضعیت باعث کاهش صادرات و تولیدات صنعتی کشور شد و دولت نتوانست به طور مؤثر از منابع معدنی استفاده کند.
اقتصاد سوریه در دوران حکومت بشار اسد با مشکلات فراوانی مواجه بوده است. جنگ داخلی، تحریم‌های بین‌المللی، بحران ارزی، آسیب به زیرساخت‌ها و وابستگی به منابع نفتی از جمله عواملی هستند که وضعیت اقتصادی کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده‌اند. بازسازی و بهبود شرایط اقتصادی سوریه نیازمند اقدامات گسترده در جهت حل بحران‌های سیاسی و اجتماعی و جلب حمایت‌های بین‌المللی است، که در شرایط کنونی، با توجه به وضعیت پیچیده سیاسی دستیابی به آن دشوار به نظر می‌رسد.