ماندگاری و پایداری در صنعت سنگ ساختمانی ایران/ افق و دیدگاه بلندمدت برای نسلها
یادداشتی از سیامک اخطاری مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگهای ساختمانی ایران – آلمان در معدن۲۴
مقدمه
معدن ۲۴:ایران، سرزمینی با تاریخی کهن و تمدنی درخشان، از دیرباز در استفاده از سنگهای ساختمانی در معماری و هنرهای تجسمی شهرت داشته است. از سنگ‌نگاره‌های بیستون گرفته تا ستون‌های عظیم تخت جمشید، شواهد بی‌مانند از نبوغ ایرانیان در بهره‌گیری از سنگ به‌عنوان ماده‌ای ماندگار و زیبایی‌آفرین وجود دارد. اما آیا این میراث کهن می‌تواند امروز نیز بستری برای شکل‌گیری یک برند جهانی در صنعت سنگ ساختمانی باشد؟ پاسخ به این سؤال در گرو نگاهی جامع، بلندمدت و مبتنی بر اعتماد به نفس ملی است.
ظرفیت‌های تاریخی صنعت سنگ ساختمانی ایران
ایران با داشتن معادن متنوع و گسترده، از جمله معادن مرمریت – مرمر، تراورتن، گرانیت و سنگهای آهکی، از نظر تنوع و کیفیت در جایگاه ممتازی قرار دارد. عمق تاریخی استفاده از سنگ در ایران – معماری و سلیقه خاص و منحصر به فردی ساخت و ساز ها همه مولفه های کم نظیر برند سازی در ایران هستند.
این ظرفیت‌های غنی، زمانی به برندهای جهانی تبدیل می‌شوند که برنامه‌ریزی بلندمدت و تفکر استراتژیک بر صنعت سنگ ایران حاکم باشد.نگاه موقت به پدیده معدن و تجارت سنگهای ساختمانی محدود به یکی دو نسل و نهایت به دلیل عدم رویکرد بقای بلند مدت – برند سازی – حفظ برند -ما شاهد تحلیل قوا و عدم ادامه مسیر آغاز شده هستیم .با بررسی جامعه آماری به غیر از معدود مواردی این مهم یعنی فرهنگ سازی برای ماندگاری – پایداری کسب و کارها دارای ضعف است.
ماندگاری، نیازمند افقی بلندمدت
یکی از دلایل موفقیت شرکت‌های برجسته جهانی در صنعت سنگ، نظیر Henraux در ایتالیا (تأسیس ۱۸۲۱- میلادی – ۱۲۰۰ خورشیدی ) یا Solnhofen Stone Group در آلمان (تأسیس ۱۸۷۵ میلادی – ۱۲۵۴ خورشیدی )، سرمایه‌گذاری بلندمدت بر کیفیت، برندسازی و توسعه بازار بوده است. این شرکت‌ها نه‌تنها به منابع طبیعی خود تکیه کرده‌اند، بلکه با اتکا به نوآوری، تحقیق و توسعه و نگاه بلندمدت، به پیشتازان صنعت تبدیل شده‌اند. تربیت مدیران میانی و افکار بلند مدت و نگاه از جایگاهی بالاتر از شرایط روز و اولویت به منافع ملی در کسب و کار شاخص تمرکز آنها بوده است.
مثالی از صنعت دیگر که بیان کننده بحث قدمت و ماندگاری و پایداری است :
Augsburg Confiserie Dichtl (آوگسبورگ)
سال تأسیس: ۱۵۷۵ میلادی – ۹۵۴ خورشیدی
زمینه فعالیت: تولید شیرینی و شکلات
سن: ۴۴۸ سال
چرا ماندگار؟
محصولات دست‌ساز و باکیفیت.
توجه به مشتری‌مداری و حفظ روش‌های سنتی.
عوامل کلیدی ماندگاری این شرکت‌ها
ارتباط با میراث فرهنگی: این شرکت‌ها بخشی از تاریخچه و هویت ملی هستند.
تمرکز بر کیفیت: تعهد به کیفیت محصولات آنها را از رقبا متمایز کرده است.
نوآوری در چارچوب سنت‌ها: تطبیق با نیازهای جدید بازار بدون از دست دادن هویت تاریخی.
وفاداری مشتریان: ایجاد رابطه بلندمدت و اعتماد مشتریان.
جاذبه گردشگری: برخی از این شرکت‌ها به مقاصد گردشگری تبدیل شده‌اند.
در مقابل، رویکرد متوسط تاثیر گذار فعالیت در صنعت سنگ ایران هنوز به جای رویکردی ملی و بلندمدت، به اندیشه کوتاه مدت و فصلی و به کسب سودهای مقطعی و نهایت صادرات مواد خام بسنده می‌کنند. این در حالی است که برای رسیدن به ماندگاری و جایگاه جهانی، نیازمند تغییر رویکرد به «برندسازی ملی» هستیم.و این باید به عنوان یک باور زیستی حرفه ای در قلب متولیان تولیدی این صنعت شکل بگیرید.
عوامل موفقیت صنعت سنگ ایران در مسیر برندسازی
برای دستیابی به جایگاه جهانی، ایران باید از ظرفیت‌های بی‌نظیر خود در صنعت سنگ بهره بگیرد:
ظرفیت منابع طبیعی: معادن سنگ ایران از غنی‌ترین منابع طبیعی در جهان هستند که می‌توانند به یک مزیت رقابتی تبدیل شوند در در شرایط تحریم در جایگاه پنجم تولید معدنی جهانی قرار داریم ( گزارش آقای دکتر مونتانی ۲۰۱۹).
ظرفیت تاریخی و معماری: میراث معماری ایران، از دوره های پیشا تاریخی و تپه های معروف باستانی و معماری تخت جمشید تا مسجد امام اصفهان، بهترین نمونه‌ها برای تبلیغ کیفیت و ماندگاری سنگهای ایرانی هستند.
ظرفیت نیروی انسانی: صنعتگران و کارشناسان ایرانی با دانش و خلاقیت بالا می‌توانند نقشی کلیدی در توسعه این صنعت ایفا کنند.آنها با کمبود امکانات و شرایط سخت همچنان حضور موثری دارند .
ظرفیت فناوری و دانش روز: علاوه بر اثبات توان ساخت داخل ماشین آلات ایران با کیفیت مناسب صادراتی -استفاده از تکنولوژی‌های نوین در استخراج، برش و فرآوری سنگ می‌تواند کیفیت محصولات را بهبود بخشد و به بازارهای جهانی راه یابد.
نیاز به هدایت پیشکسوتان و سرمایه‌گذاری کلان
برندسازی در صنعت سنگ نیازمند حضور پیشکسوتان و متولیانی است که نه‌تنها تجربه و دانش، بلکه توانایی مالی ( سرمایه )و جسارتو ریسک پذیری سرمایه‌گذاری در حرکت‌های بزرگ را داشته باشند. ایران باید از نگاه مقطعی به سودآوری دست بردارند و به آینده و «ملی فکر کردن» روی بیاورند. این یعنی ریل‌گذاری برای ماندگاری، ایجاد زیرساخت‌های لازم و تقویت اعتماد به نفس ملی که برای نسلها با پایداری و حضور موثر بتواند ادامه یابد .
ملی فکر کردن، راهی برای ماندگاری
تجربه نشان داده است که تنها با نگرشی ملی و بلندمدت می‌توان ماندگاری را در صنایع ایجاد کرد. شرکت‌های بزرگ جهانی از ابتدا به دنبال سود کوتاه‌مدت نبودند، بلکه با سرمایه‌گذاری بر کیفیت و برندسازی، جایگاه خود را در طول دهه‌ها و حتی قرن‌ها تثبیت کردند.در رقابت شدید در تامین مصالح ساختمانی دنیا الزاما قوی تر ها باقی نخواهند ماند بلکه اندسته از تولیدکنندگانی در عرصه رقابت باقی می مانند که بتوانند برای تغییرات پیش رو برنامه ریزی داشته و بیشترین انعطاف را برای مطابقت با شرایط جدید پذیرا باشند .
نتیجه‌گیری
صنعت سنگ ساختمانی ایران دارای تمامی مولفه‌های لازم برای تبدیل شدن به یک برند جهانی است. اما برای دستیابی به این هدف، نیازمند تغییر رویکرد از نگاه مقطعی به افقی بلندمدت و ملی هستیم. این تغییر مستلزم اعتماد به نفس ملی، سرمایه‌گذاری در دانش و فناوری، و رهبری متعهد از سوی پیشکسوتان و صاحبان سرمایه است. تنها با این رویکرد است که می‌توان میراث کهن ایران را به آینده‌ای ماندگار برای نسل‌های بعد پیوند داد.