از اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی تا میدان دادن به بخش خصوصی در اکتشافات

معدن۲۴- «سید محمد اتابک» وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار سایت خبری- تحلیلی معدن۲۴ به پرسش‌های این رسانه تخصصی در خصوص برنامه‌های کلان وزارت صمت برای پیشبرد اکتشافات معدنی، میدان دادن به بخش خصوصی در اکتشافات معدنی، مهم‌ترین چالش‌هایی پیش‌روی آن در زمینه اکتشاف و بهره‌برداری ذخائر معدنی، بکارگیری فناوری های نوین و تجهیزات پیشرفته و تامین نیروی انسانی ماهر و متخصص پاسخ گفت.

آنطور که وزیر صمت می‌گوید این وزارتخانه ضمن پیگیری اجرای طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور، به دنبال تدوین سیاست ها و اصلاح ساختار جهت توسعه اکتشاف حاکمیتی است و واگذاری محدوده های اکتشافی تحت قالب بسته ای سرمایه گذاری به بخش خصوصی را دنبال می‌کند.

در ادامه مشروح این گفت‌وگو را با هم می خوانیم.

معدن۲۴ – برنامه های کلان وزارت صمت در دوره مدیریت جنابعالی برای پیشبرد اکتشافات معدنی کشور کدامند؟

مهندس اتابک:

فعالیت های وزارت صمت در این مورد، ذیل ۴ عنوان کلی قابل تقسیم است:
۱- طرح تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور:
که خود در ۳ محور پیگیری می‌گردد:

۲-تدوین سیاست ها و اصلاح ساختار جهت توسعه اکتشاف حاکمیتی
پس از انجام مطالعه تطبیقی سیاست های کشورهای گروه بریکس، قوانین مربوطه جمع آوری شده و سند سیاستی تدوین گردیده است. در حال حاضر در حال تطبیق برنامه های عملیاتی تدوین شده با سند سیاستی و اجرایی نمودن سند سیاستی هستیم.

همچنین مطالعات و بررسی هایی جهت بهبود ساختار اکتشاف حاکمیتی در حال انجام است که پس از انجام این مطالعات، تا حد امکان در راستای عملیاتی کردن پیشنهاد های به دست آمده اقدام خواهد شد.

۳- تقویت و فعال سازی ظرفیت اکتشافی ایمیدرو

۴- بررسی و مطالعه وضع موجود دسترسی به زمین در کشور و چاره جویی جهت رفع موانع دسترسی به زمین
در بخش مطالعه وضع موجود با توجه به اینکه یکی از مهم ترین چالش ها و موانع تولید در بخش معدن، تعارض منافع معادن با دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۲۴) قانون معادن و عدم شفافیت در بخش معدن کشور است، در کلان برنامه ۱۱.۱، اطلاعات محدوده ها وحریم های قانونی و ضوابط دستگاه های مختلف در مورد این محدوده ها جمع‌آوری شده و در سامانه کاداستر بارگذاری خواهد شد به نحوی که امکان نمایش برخط “آمار  عرصه های آزاد، مشروط و ممنوع” به تفکیک دستگاه های اجرایی و میزان عرصه های معدنی ثبت شده در هر دستگاه فراهم بشود. همچنین از اطلاعات بارگذاری شده، گزارش های آماری و مکانی از وضعیت دسترسی به زمین (به تفکیک دستگاه های اجرای) تهیه خواهد گردید.

در بخش ارائه راهکار:

در این کلان برنامه ابتدا مناطق مستعد معدنی که از  مطالعات اکتشاف حاکمیتی به دست آمده ولی در مناطق ممنوعه واقع شده اند، شناسایی شده و سپس با ابزار تدوین ضوابط بین سازمانی (با سازمان منابع طبیعی،  سازمان حفاظت محیط زیست و  وزارت نیرو) تلاش می شود که دسترسی بخش معدن به این مناطق هموار گردد. همچنین به صورت ماهانه گزارشی از مساحت مناطق ممنوعه و میزان پیشرفت عملیات معدنی در این مناطق و چالش های پیش رو تهیه و ارائه می‌گردد تا در صورت نباز برای حل اختلاف در سطح هیات دولت یا پیشنهاد لایحه به منظور اصلاح و تنقیح فوانین استفاده شود.

معدن۲۴- وزارت صمت چه برنامه ای برای میدان دادن به بخش خصوصی در اکتشافات معدنی دارد؟  

مهندس اتابک:

در این خصوص، چهار اقدام اساسی در دستور کار است:
۱-بررسی و اصلاح نظام تدوین فهرست بهاء و تعرفه خدمات اکتشافی با توجه به عدم اقبال بخش خصوصی به مزایده های مرتبط با اکتشاف
۲-مقرر است شرکت های مشاور (در تخصص های ژئوفیزیک، زمین شناسی و اکتشافات معدنی) و شرکت های پیمانکار (در رشته کاوش های زمینی)، تعیین و احصای میزان نیاز به خدمات مشاوره ای و پیمانکاری با توجه به برنامه های توسعه ای کشور را انجام دهند  و نیز برنامه برای تقویت ارائه دهندگان خدمات اکتشافی با استفاده از ظرفیت های نظام مهندسی معدن تدوین شود

۳- واگذاری محدوده های اکتشافی تحت قالب بسته ای سرمایه گذاری

۴- واگذاری محدوده های اکتشافی مربوطه به ایمیدرو و شرکتهای تابعه در راستای اجرای قانون برنامه هفتم

معدن۲۴ – مهم‌ترین چالش‌هایی که وزارت صمت در زمینه اکتشاف و بهره‌برداری ذخائر معدنی با آن مواجه است، کدام‌اند؟

مهندس اتابک:

این چالش ها متنوع است اما مهمترین آنها، عبارتند از:

۱- فقدان فناوری‌های پیشرفته و تجهیزات مدرن

اکتشاف و بهره‌برداری از ذخایر معدنی عمیق نیازمند تجهیزات و فناوری‌های نوین است. نبود تکنولوژی‌های مدرن، از جمله دستگاه‌های ژئوفیزیک هوایی و ابزارهای پیشرفته حفاری، مانعی جدی برای توسعه اکتشافات معدنی به شمار می‌آید.

۲- مشکلات زیست‌محیطی و محدودیت‌های قانونی

فعالیت‌های معدنی تأثیرات زیست‌محیطی قابل‌توجهی دارند. عدم تطابق برخی معادن با استانداردهای زیست‌محیطی و مقاومت‌های محلی در برابر بهره‌برداری، مشکلاتی برای صدور مجوزها و پیشبرد پروژه‌ها ایجاد کرده است.

۳- کمبود سرمایه‌گذاری و تأمین مالی

اکتشاف و بهره‌برداری از معادن نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است. محدودیت منابع مالی و عدم تمایل بخش خصوصی و خارجی به سرمایه‌گذاری در این حوزه، روند توسعه معادن را کند کرده است.

۴- کمبود نیروی انسانی متخصص

عدم آموزش کافی و کمبود نیروی متخصص در حوزه‌های فنی، مهندسی و مدیریتی در بخش معدن، یکی از موانع بهره‌وری بالا در این بخش است.

۵- زیرساخت‌های ناکافی

کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، انرژی و فناوری اطلاعات در مناطق معدنی، دسترسی به این مناطق و بهره‌برداری بهینه را دشوار کرده است.

۶- نبود اطلاعات جامع و نقشه‌های دقیق

نبود بانک اطلاعاتی جامع از ذخایر معدنی و عدم دسترسی به نقشه‌های دقیق و به‌روز، برنامه‌ریزی برای اکتشافات جدید را با مشکل مواجه کرده است.

۷– چالش‌های بین‌المللی و تحریم‌های ظالمانه

تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی، دسترسی ایران به فناوری‌های پیشرفته و بازارهای جهانی برای صادرات مواد معدنی را دشوار کرده است.

۸- تعارضات محلی و اجتماعی

در برخی مناطق، فعالیت‌های معدنی به دلیل تعارض با منافع محلی یا نگرانی‌های اجتماعی، با مخالفت‌های مردمی مواجه می‌شود.

۹- مشکل محدوده های آزاد و فقدان دسترسی به زمین

برای مقابله با این چالش‌ها، وزارت صمت باید برنامه‌های جامعی در حوزه ارتقای فناوری، جذب سرمایه‌گذاری، بهبود زیرساخت‌ها، و مدیریت شفاف تدوین و اجرا کند.

معدن۲۴- دولت چه برنامه ای برای بکارگیری فناوری های نوین و تجهیزات پیشرفته در بهبود روند اکتشافات معدنی دارد؟

مهندس اتابک:

برنامه‌های متعددی برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تجهیزات پیشرفته در بهبود روند اکتشافات معدنی در دستور کار قرار دارد. یکی از این برنامه‌ها، «برنامه ملی اکتشاف ذخایر معدنی» است که با هدف شناسایی دارایی‌های معدنی کشور و حل مسائل مرتبط با دسترسی به زمین برای فعالیت‌های معدنی تدوین شده است. این برنامه شامل محورهایی نظیر بهبود ساختارهای قانونی، تأمین نیروی انسانی متخصص و تحول در نظام تأمین منابع مالی است.

معدن۲۴- تامین نیروی انسانی ماهر و متخصص از چالش های همیشگی در بخش معدن و زمین‌شناسی بوده است، وزرات صمت چه برنامه‌ای برای جذب نیروهای متخصص و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها در دستور کار دارد ؟

مهندس اتابک:

در موضوع نیروی انسانی، مساله فقط چگونگی جذب نیست، بلکه باید اقدامات ریشه دارتری در حوزه محتوای دروس  دانشگاهی و نیز آموزش های شغلی، انجام پذیرد. وزارت صمت کارهایی انجام داده و کارهای زیربنایی تری را شروع کرده است  که به چند مورد از اقدامات انجام شده، اشاره می شود:

۱- بررسی سرفصل های دروس و نظام آموزشی

در فرآیند مطالعاتی که توسط نظام مهندسی معدن انجام شده است موارد زیر مورد بررسی قرار گرفته است :

الف:بررسی سرفصل دروس دانشگاهی و نظام آموزشی ( نظام آموزشی کارگری و نظام آموزشی مهارتی)
ب: بررسی سرفصل دروس بخش معدن در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور

پس از بررسی سرفصل دروس دوره های آموزشی با هدف ارتقای بهره‌وری کارکنان شکل گرفته است که این دوره‌ها در سطح کارشناسی، کارگری انجام شده است :

در زمینه جذب نیرو هم برنامه هایی در حال انجام و پیگیری است که طرح شهید زین الدین یکی از این طرحها است . همچنین پیگیری تامین اعتبار مجوز استخدامی ۴۰۰ نفر به صورت پیمانی نیز از جمله برنامه های پیش رو خواهد بود.

در زمینه جذب دانشجویان نخبه در شرف فارغ التحصیلی یا فارغ التحصیل شده نیز با وزارت علوم قراردادی منعقد شده است که از اسفند سال گذشته در حال اجرا است . اشتغال ۲۰۰ فارغ التحصیلجوان دانشگاهی در واحدهای معدن و صنایع معدنی کشور از جمله موارد این قرارداد است.

۲- تربیت نیروی انسانی ماهر

۲-۱- اقداماتی برای  تربیت نیروی انسانی ماهر با تقویت و گسترش هنرستان های معدنی از طریق دفتر آموزش و فنی و حرفه ای و کار و دانش وزارت آموزش و پرورش انجام شده است به عنوان مثال:

۲-۲ – ایجاد، فعال‌سازی و یا تقویت موسسات آموزش تکنیسین های بخش معدن و صنایع معدنی با بکارگیری ظرفیت شرکتهای بزرگ معدنی و صنایع معدنی که به عنوان مثال در حوزه تربیت تکنسین، اقدامات زیر انجام شده است:

تربیت تکنسین فرآوری	مرکز تحقیقات کرج
تربیت تکنسین حفار مغزه گیری	مرکز تحقیقات یزد
تربیت تکنسین استخراج معادن زیرزمینی	دانشکده فنی و حرفه ای امام علی ( علیه السلام) طبس
تربیت تکنسین آتشکاری	در مرکز تحقیقات یزد
تربیت تکنسین ماشین آلات سنگین	در مرکز آموزش نهبندان

پایان خبر/////////

سومین کنفرانس استیل پرایس با موضوع اکتشاف:

محور رویداد: چالش‌ها و فرصت‌های اکتشاف ذخایر معدنی: سرمایه‌گذاری، فناوری و نیروی انسانی

دوشنبه  ۶ اسفند، تهران 

صفحه اصلی

با ما باشید