افزایش تلفات کارگران معادن افغانستان؛ نبود ایمنی و اقدامات حمایتی در صدر چالش‌ها
معدن۲۴: در ماه‌های اخیر، شمار زیادی از کارگران معادن در ولایت‌های شمالی و شمال‌شرقی افغانستان به دلیل نبود ایمنی مناسب جان خود را از دست داده‌اند. حکومت طالبان که معادن را یکی از مهم‌ترین منابع درآمد خود می‌داند، طی چهار سال گذشته قراردادهای استخراج بیش از ۲۰۰ معدن کوچک و بزرگ را با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا کرده است.
این افزایش فعالیت‌ها در معادن افغانستان موضوع کمبود ایمنی و نبود زیرساخت‌های استاندارد کاری را به یکی از نگرانی‌های اصلی تبدیل کرده است. بسیاری از این معادن همچنان به روش‌های سنتی و غیراستاندارد استخراج می‌شوند.
عبدالرحیم (نام مستعار)، یکی از کارگران معادن بدخشان، از سختی‌ها و نبود ایمنی در کارش می‌گوید:«هیچ نوع تدابیر ایمنی برای کارگران وجود ندارد. کار در معدن کمتر از حوادث انتحاری نیست؛ چرا که سر و کارت با بمب و مواد منفجره است. اگر کمی غفلت کنی، ممکن است دست، پا یا حتی جانت را از دست بدهی.»
تلفات ناشی از حوادث در معادن افغانستان در ماه‌های گذشته نشان‌دهنده عمق این بحران است. در خردادماه گذشته، چهار کارگر معدن زغالسنگ در ولسوالی دره‌صوف بالا در ولایت سمنگان به دلیل نشت گاز جان خود را از دست دادند. سه ماه پیش نیز در همین منطقه به دلیل انفجار گاز متان در معدن دیگری، سه نفر کشته شدند. حدود شش ماه قبل هم در معدن طلایی در ولسوالی ارغنج‌خواه ولایت بدخشان، سه کارگر هنگام فروریختن بخشی از معدن جان باختند. موارد مشابهی از تلفات در ولایت‌های تخار، بامیان و پنجشیر نیز گزارش شده است.
عبدالرحیم به تجربه‌های تلخ همکارانش اشاره می‌کند و می‌گوید: «در هنگام استخراج مواد معدنی، بمب‌هایی منفجر می‌شوند که باعث تکه‌تکه شدن کارگران شده است. برخی دست، برخی پا و برخی دیگر جان خود را از دست داده‌اند. هیچ شرکتی برای کارگران امکانات فراهم نمی‌کند.
سخنگوی وزارت معادن طالبان در این خصوص گفت: «متاسفانه سال گذشته تلفات داشتیم. سال‌ها مردم در معادن به‌خصوص معادن استخراج زغالسنگ و سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی به شکل غیراستاندارد کار می‌کردند که باعث تلفات انسانی می‌شد. خوشبختانه در این اواخر جلو استخراج غیرقانونی و غیرمعیاری گرفته شده و طرزالعمل‌هایی ایجاد شده است که مردم مکلف شده‌اند که بر اساس معیار، جواز بگیرند و این اقدام در کاهش تلفات انسانی، بسیار کمک کرده است.»
جلیل جمرانی، کارشناس امور استخراج معادن و از مقام‌های وزارت معادن و پترولیم حکومت پیشین افغانستان می‌گوید: «نه در گذشته برنامه‌ای برای مصونیت کارگران معادن وجود داشته است و نه در حال حاضر.»
به گفته او کارگران معادن در افغانستان برخلاف اکثر کشورها آموزش‌های لازم را پیشاپیش فرا نمی‌گیرند و بیشتر به دلیل فقر و یا نزدیکی معادن به محل زندگی‌شان، مشغول کار می‌شوند.
او گفت: «همانگونه که در بسیاری کشورها اول جواز رانندگی برای شما صادر می‌شود و بعد اجازه دارید رانندگی کنید، کار در معدن هم همین گونه است. باید اول کارگران آموزش ببینند، روی آن‌ها سرمایه‌گذاری شود، تصدیق‌نامه دریافت کنند، بعد در معادن کار کنند. اینطور نباید باشد که یک کلنگ و بیلچه داشته باشند و کار خود را شروع کنند.»
از آن‌جا که حکومت طالبان به درآمد معادن بسیار متکی است، افزایش بیش از پیش استخراج معادن، قابل پیش‌بینی است. از طرف دیگر با توجه به سطح بالای فقر و مجبوریت‌های اقتصادی که سبب می‌شود افراد زیادی در قبال پول اندکی، خطررفتن به دل کوه‌ها را به جان بخرند، به نظر می‌رسد که موضوع ایمنی کارگران معادن باید جزو اولویت‌های حکومت طالبان باشد.