تحلیل قیمت سنگ ساختمانی ایران در مقایسه جهانی
یادداشتی از سیامک اخطاری مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگهای ساختمانی ایران – آلمان در معدن۲۴
معدن ۲۴:با وجود اینکه قیمت سنگ ایران در بسیاری از موارد حتی نصف پرتغال و ترکیه هم نیست، اما نه‌تنها بازار جهانی را فتح نکرده، بلکه در رقابت بر سر برند و کیفیت نیز عقب‌مانده است.
چرا سنگ ایران به قیمت واقعی فروخته نمی‌شود؟
با استناد به آمار ارائه‌شده و بررسی دقیق وضعیت پرتغال در ادامه مقاله :
میانگین قیمت هر تُن سنگ طبیعی در سال گذشته:
ایتالیا: ۱,۰۹۵.۸۰ دلار/تُن
برزیل: ۶۱۳.۳۸ دلار/تُن
ترکیه: ۳۱۹.۰۶ دلار/تُن
پرتغال: ۲۸۸.۸۷ دلار/تُن
ایران: (برآوردها بین ۹۰ تا ۱۵۰ دلار/تُن بسته به نوع و فرآوری)
با وجود اینکه قیمت سنگ ایران در بسیاری از موارد حتی نصف پرتغال و ترکیه هم نیست، اما نه‌تنها بازار جهانی را فتح نکرده، بلکه در رقابت بر سر برند و کیفیت نیز متوقف مانده است.
چرا سنگ ایران به قیمت واقعی فروخته نمی‌شود؟
خام‌فروشی گسترده: صادرات بلوک خام بدون فرآوری ارزش افزوده را پایین می‌آورد.
فقدان برند ملی: برخلاف ایتالیا یا حتی ترکیه، ایران برند معتبری در بازار جهانی سنگ ندارد.
ضعف در بازاریابی بین‌المللی: حضور کم‌رنگ در نمایشگاه‌های تخصصی، عدم استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال بین‌المللی.
مشکلات لجستیکی و تحریمی: هزینه حمل‌ونقل بالا، نبود بیمه بین‌المللی و مشکلات بانکی موجب کاهش رقابت‌پذیری شده‌اند.
عدم استانداردسازی و بسته‌بندی مدرن: بسیاری از محصولات صادراتی از نظر ظاهری و بسته‌بندی در سطح پایین‌تری نسبت به رقبا هستند.
راهکارها:
تمرکز بر فرآوری داخلی با تکنولوژی روز: صادرات سنگهای بریده‌شده، صیقلی، کالیبره و با بسته‌بندی استاندارد.
ایجاد کنسرسیوم ملی صادرات سنگ ایران برای تعیین استراتژی برندینگ، قیمت‌گذاری و حضور جهانی.
سرمایه‌گذاری روی طراحی، بسته‌بندی و روایت فرهنگی سنگهای خاص ایرانی برای جذب بازارهای لوکس.
آموزش و توانمندسازی صادرکنندگان در حوزه تجارت بین‌الملل.
مذاکره برای توافقات تجاری دوجانبه با کشورهای هدف به‌منظور کاهش موانع تعرفه‌ای و لجستیکی.
جمع‌بندی:
قیمت پایین به‌تنهایی مزیت نیست؛ زمانی ارزش دارد که با کیفیت، برند، و ارائه‌ی صحیح همراه باشد. سنگ ایران اگرچه کیفیت فنی بالایی دارد، اما بدون حضور مؤثر در زنجیره ارزش جهانی، همچنان زیر قیمت واقعی به فروش می‌رسد.
در ادامه بررسی آمار و تحلیل صادرات کل سنگ طبیعی پرتغال در سال ۲۰۲۴
بر اساس آخرین آمارهای موجود، صادرات سنگ طبیعی پرتغال در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۴۷۰ میلیون یورو برای تقریباً ۱,۷۵۵,۵۷۰ تُن رسیده است. این ارقام نشان‌دهنده کاهش ۵.۳۷٪ در ارزش و ۹.۶۶٪ در مقدار نسبت به سال ۲۰۲۳ هستند.
میانگین قیمت هر تُن سنگ صادراتی در سال ۲۰۲۴ برابر با ۲۶۷.۷۷ یورو/تُن بوده است، که افزایشی معادل ۴.۷۵٪ نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.
یادآوری: میانگین نهایی قیمت هر تُن سنگ طبیعی صادراتی در سال گذشته چنین بوده است:
پرتغال: ۲۸۸.۸۷ دلار/تُن
ترکیه: ۳۱۹.۰۶ دلار/تُن
برزیل: ۶۱۳.۳۸ دلار/تُن
ایتالیا: ۱,۰۹۵.۸۰ دلار/تُن
۵۳.۱۹٪ از صادرات سنگ طبیعی پرتغال به بازار اروپا اختصاص دارد (کاهش ۷.۴۸٪)، در حالی که بازارهای خارج از اروپا با سهم ۴۶.۸۰٪ (کاهش ۲.۸۴٪) بخش قابل توجهی از صادرات را تشکیل می‌دهند.
در میان کشورهای مقصد، فرانسه در رتبه نخست قرار دارد (افزایش ۳.۳۴٪)، و پس از آن چین (کاهش ۱۱.۸۱٪) و اسپانیا (کاهش ۱۰.۶۹٪) در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
منبع: ASSIMAGRA و دفتر تحلیل بازارهای انجمن CONFINDUSTRIA MARMOMACCHINE
تحلیل جایگاه پرتغال در صنعت جهانی سنگ و الگوهای قابل اقتباس برای ایران:
پرتغال با وجود کاهش در میزان و ارزش صادرات، همچنان یکی از بازیگران مهم بازار جهانی سنگ طبیعی محسوب می‌شود. چند نکته مهم در مورد عملکرد پرتغال و درسی که ایران می‌تواند از آن بگیرد:
۱. تنوع بازار هدف و توازن صادراتی:
پرتغال با توزیع متوازن میان بازارهای اروپایی و غیراروپایی، وابستگی خود را به یک منطقه خاص کاهش داده است. ایران نیز باید تلاش کند بازارهای جدیدی فراتر از منطقه خاورمیانه و کشورهای همسایه مانند چین، هند، روسیه و اروپای شرقی را هدف قرار دهد.
۲. ارزش‌افزوده و افزایش قیمت میانگین:
با وجود کاهش در حجم صادرات، پرتغال توانسته میانگین قیمت هر تُن را افزایش دهد (۴.۷۵٪). این نشان از تمرکز بر کیفیت، بسته‌بندی بهتر، فرآوری و برندینگ دارد. ایران نیز با داشتن منابع غنی سنگ (مرمریت، تراورتن، گرانیت و غیره) می‌تواند از خام‌فروشی دور شود و روی فرآوری مدرن و استانداردهای صادراتی سرمایه‌گذاری کند.
۳. پایداری در بازارهای رقابتی:
پرتغال حتی در بازارهای پرتلاطم مانند چین، با وجود افت، همچنان حضور دارد. ایران نیز باید با شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی، عضویت در انجمن‌های تخصصی و دیپلماسی اقتصادی، برند “سنگ ایران” را در بازارهای جهانی مطرح‌تر کند.
۴. اطلاعات دقیق و شفاف آماری:
وجود داده‌های دقیق و تجزیه‌وتحلیل بازار در پرتغال، به تصمیم‌گیری هدفمند کمک می‌کند. ایران نیز باید بانک‌های اطلاعاتی دقیق و به‌روز از میزان تولید، صادرات، بازارهای هدف و قیمت‌ها ایجاد کرده و در دسترس فعالان صنعت قرار دهد.
۵. پشتیبانی نهادی و سیاست‌های تشویقی:
ASSIMAGRA و CONFINDUSTRIA MARMOMACCHINE نمونه‌هایی از حمایت سازمان‌یافته از صنعت سنگ در پرتغال و ایتالیا هستند. ایران نیز نیازمند نهادهای قوی با تخصص در بازاریابی، کیفیت‌بخشی، و حمایت از صادرکنندگان در سطح بین‌المللی است.