مس: استخراج، توسعه و برق رسانی
مقاله ای از Adam Simon در معدن۲۴
معدن۲۴: طبق یافته‌های جدید، شدت سرمایه‌گذاری (Capital Intensity) در پروژه‌های مس طی دهه اخیر به‌طور چشمگیر افزایش یافته است. شدت سرمایه‌گذاری روی مس در سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ سه برابر شده و براساس داده‌های ۲۰۲۴، پروژه‌های بزرگ امریکای لاتین به رقم ۲۳هزار دلار به ازای هر تن مس رسیده‌اند. بررسی ۴۰ پروژه توسعه‌نیافته مس در سطح جهان نیز نشان می‌دهد که برای تحقق پروژه‌های جدید، قیمت مس باید در محدوده بالای ۲۰هزار دلار در هر تن تثبیت شود.
گذار کامل به خودروهای برقی و حذف سوخت‌های فسیلی – با اتکاء بر تولید برق از انرژی بادی – به شکل غیرواقعی حجم عظیمی از استخراج سالانه مس را می‌طلبد. مطالعات نشان می‌دهد که طی دوره ۲۰۱۸ تا ۲۰۳۵، هر سال باید ۲۱ معدن بزرگ، هر یک با تولید نیم میلیون تن مس، راه‌اندازی شوند؛ امری که با واقعیت‌های کنونی صنعت و چرخه طولانی‌مدت توسعه معادن، با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد شد. علاوه‌بر این، حتی در خوش‌بینانه‌ترین سناریوها، بخش عمده ذخایر مس تا سال ۲۰۵۰ در اعماق بالای ۲۰۰ متر استخراج خواهد شد و نیاز به دو برابر کردن استخراج مس نسبت به وضعیت عادی وجود دارد.
بزرگترین عامل افزایش تقاضای مس، نه ساخت نیروگاه یا خودروهای برقی، بلکه باتری‌های ذخیره‌سازی بوده که هدف آن‌ها مدیریت نوسانات انرژی‌های باد و خورشید در شبکه‌های برق است. این حوزه می‌تواند بخش قابل توجهی از ذخایر معمولی مس دنیا را به خود اختصاص دهد. حتی توسعه شبکه‌های برق منطقه‌ای هم مستلزم مصرف عظیم مس خواهد بود. در مقابل، سناریوهایی که بر استفاده غالب انرژی هسته‌ای یا پشتیبانی از انرژی‌های تجدیدپذیر با نیروگاه‌های متان تأکید دارند، فشار بر منابع مس را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
با استناد به شاخص توسعه انسانی (HDI)، میزان مس مصرف‌شده در هر کشور با سطح رفاه، امید به زندگی و توسعه پایدار رابطه مستقیم دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در کشورهای با درآمد بالا، سرانه مصرف مس به حدود ۱۵۶ کیلوگرم می‌رسد و سرانه مس در زیرساخت‌های ایالات متحده در طول قرن بیستم رشدی مستمر داشته است. توسعه زیرساخت‌هایی چون برق‌رسانی، آب سالم، بهداشت، آموزش و حتی حمل‌ونقل بدون تأمین کافی مس ممکن نیست. مصرف مس در کشورهای OECD در سال‌های اخیر ثابت مانده، اما در کشورهای BRICS (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) با رشد جهشی همراه بوده است؛ از ۰.۵ کیلوگرم به ازای هر نفر در ۱۹۹۲ به ۲.۹ کیلوگرم در ۲۰۰۹ افزایش یافته است.
بر این اساس، یک تضاد ذاتی میان تقاضای مس برای توسعه زیرساخت‌های کشورهای در حال توسعه و نیاز روزافزون برای برقی‌سازی وجود دارد. بنا بر برآوردها، با حفظ روند طبیعی توسعه، می‌توان اغلب نیاز کشورهای در حال توسعه را با منابع موجود مس پوشش داد. اما در صورت حرکت به سمت شبکه برق کاملاً مبتنی بر باد و خورشید همراه با رشد عظیم ذخیره‌سازی، به احتمال زیاد بخشی از مس لازم باید از حوزه توسعه انسانی منحرف شود.
تحقق کامل شبکه برق بدون سوخت فسیلی و متکی بر باد و خورشید، هزینه‌ای عظیم دارد و نیازمند باتری‌هایی است که مقدار زیادی مس می‌طلبند. هرگونه بی‌ثباتی یا نوسان در برق شبکه باعث گرایش خانوارها و صنایع به خرید تجهیزات پشتیبان (نظیر باتری‌ها) می‌شود و این روند، تقاضا برای مس را بیش از توان استخراج افزایش خواهد داد.
ارتقاء سهم انرژی هسته‌ای یا نیروگاه‌های متان، منطقی‌ترین راه برای کنترل تقاضای مس و کاهش فشار بر ذخایر جهانی است. توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی با نیاز کمتر به مس، ایجاد شبکه‌های هوشمند و مدیریت تقاضا و عرضه برق، و برنامه‌ریزی برای چرخه عمر معادن از محورهای کلیدی پیشنهادی برای عبور از این بحران هستند.
برای مشاهده جزئیات این مقاله روی متن زیر کلیک کنید:
اولین کنفرانس بین‌المللی طلا، نقره و مس در خاورمیانه
تهران، ۲۷ خرداد ۱۴۰۴
02188994685/ ۰۹۳۶۱۵۸۴۷۸۸
با ما همراه باشید