آیا انرژی‌های تجدیدپذیر ناجی ناترازی برق خواهند بود؟
معدن۲۴: در پی افزایش ناترازی تولید و مصرف انرژی در ایران و تکرار خاموشی‌ها طی سال‌های اخیر، کارشناسان بارها بر لزوم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌عنوان راهکاری پایدار تأکید کرده‌اند. باوجود رشد نسبی این بخش، بررسی داده‌ها و پروژه‌های اجرایی نشان می‌دهد که هنوز فاصله قابل‌توجهی میان اهداف اعلام‌شده و عملکرد واقعی وجود دارد.
آمارهای منتشر شده از سوی معاونت انرژی‌های تجدیدپذیر وزارت نیرو، از کندی روند توسعه و چالش‌های ساختاری حکایت دارد. بر اساس این گزارش، ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور تا اواسط مرداد ۱۴۰۴ به ۱۹۵۴.۱ مگاوات رسیده است که نسبت به سال گذشته، رشد ۵۸ درصدی را نشان می‌دهد. از ابتدای دولت سیزدهم، ۷۲۳ مگاوات ظرفیت جدید به شبکه اضافه شده است.
بااین‌حال، تحقق اهداف تعیین‌شده در برنامه هفتم توسعه (۱۲ هزار مگاوات) و اهداف بلندمدت دولت (۳۰ هزار مگاوات) با روند فعلی ممکن به نظر نمی‌رسد و نیازمند شتاب‌گیری جدی در توسعه زیرساخت‌هاست. در غیر این صورت، فاصله میان تولید و تقاضا همچنان روبه‌افزایش خواهد بود؛ مسئله‌ای که می‌تواند ضربه‌ای جدی به اقتصاد آسیب‌پذیر کشور وارد کند.
نقش نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس در تأمین انرژی
تا پایان تیرماه ۱۴۰۴، مجموع ۳۲۴ واحد نیروگاهی با ظرفیت ۱۸۶۸.۴۷ مگاوات در کشور فعال بوده‌اند. انرژی خورشیدی با ۲۶۴ واحد و ۱۰۷۲.۵۷ مگاوات بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و پس از آن، انرژی بادی با ۲۲ واحد و ۳۷۱.۶۸ مگاوات در رتبه دوم قرار دارد.
سایر منابع شامل نیروگاه‌های برقابی کوچک (۲۹ واحد، ۹۹.۸۸ مگاوات)، نیروگاه‌های کیلوواتی (۳۱,۶۹۷ واحد، ۲۷۶.۶۱ مگاوات)، توربین انبساطی (۱ واحد، ۲۵.۶ مگاوات) و زیست‌توده (۷ واحد، ۲۲.۱۲ مگاوات) هستند
این آمارها نشان می‌دهند که نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس به‌ویژه در حوزه خورشیدی، نقش کلیدی در ظرفیت‌سازی تولید برق ایفا می‌کنند؛ اما این توسعه نیازمند حمایت‌های اجرایی و تسهیل فرایندهای سرمایه‌گذاری است.
بخش خصوصی، پیشرو اما تنها
در حال حاضر، ۹۵.۵ درصد از کل ظرفیت تجدیدپذیر کشور (معادل ۱۷۸۵.۷۹ مگاوات) توسط بخش خصوصی تأمین می‌شود و سهم بخش دولتی تنها ۴.۵ درصد (۸۲.۶۸ مگاوات) است. این آمار حاکی از وابستگی شدید این صنعت به سرمایه‌گذاران خصوصی است.
اما این وابستگی با چالش‌هایی همراه است. علی‌رغم صدور ۷۴,۳۰۴ مگاوات پروانه ساخت، تنها ۱۱,۱۶۵ مگاوات به مرحله انعقاد قرارداد رسیده است. همچنین، ظرفیت در دست احداث نیز ۱۹۰۲ مگاوات در ۱۷۱ ساختگاه فعال است که فاصله قابل‌توجهی با مجوزهای صادره دارد.
این شکاف می‌تواند ناشی از موانع متعددی نظیر دشواری در تأمین مالی، نبود مشوق‌های کافی، مشکلات حقوقی یا تأخیرهای اداری باشد.
پایداری در سایه زیرساخت‌های ناقص؟
باوجود رشد ۷۵ درصدی تولید تجدیدپذیر در مردادماه، صنعت همچنان با چالش‌های اجرایی و ساختاری مواجه است. برای تحقق اهداف کلان، باید سیاست‌گذاری‌ها واقع‌بینانه‌تر و اجرای آن‌ها شفاف‌تر باشد.
وابستگی کامل به سرمایه‌گذاران خصوصی در شرایط ناپایدار اقتصادی، بدون پشتیبانی سیاستی و نظارتی، نمی‌تواند به ایجاد زیرساخت پایدار منجر شود. توسعه تجدیدپذیر بدون حل مسائل زیربنایی، بیش از آنکه راه‌حل باشد، به بن‌بست خواهد رسید.
اجلاس جهانی فولاد ۲۰۲۵ (Global Steel Summit 2025) در تاریخ ۱۸ و۱۹ شهریور ماه ۱۴۰۴ با همکاری استیل‌پرایس در دبی، امارات متحده عربی برگزار می‌شود.
ثبت نام از طریق: ۰۲۱۸۸۹۹۴۶۸۶
۰۹۳۶۱۵۸۴۷۸۸