نقشه راه تحول در اکتشاف معادن ایران
معدن۲۴: ابراهیم مولابیگی، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، اعلام کرد که استفاده از فناوری‌های نوین و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی از برنامه‌های راهبردی و اجتناب‌ناپذیر این سازمان در حوزه اکتشاف است.
طرح تحول زمین‌شناسی به‌عنوان یک برنامه ملی برای تولید اطلاعات پایه، کوتاه کردن زمان فرآیند اکتشاف و ایجاد انگیزه برای شرکت‌های معدنی، در قالب توافقنامه سه‌جانبه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، ایمیدرو و معاونت معدنی وزارت صمت آغاز شده است.
این طرح در چهار لایه ژئوفیزیک هوابرد، زمین‌شناسی اقتصادی، ژئوشیمی و زمین‌شناسی در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم انجام می‌شود. در فاز نخست، ۴۲۰ برگه معادل ۱۶ درصد از وسعت کشور در اولویت قرار گرفته که تا پایان ۱۴۰۴ تعداد ۱۲۰ برگه (۳۶۰ پروژه) به اجرا درآمده یا در حال اجراست. تکمیل این فاز طی سه تا چهار سال آینده پیش‌بینی شده است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، ۲ میلیون کیلومتر خطی از سطح کشور باید تحت پوشش ژئوفیزیک هوابرد با روش‌های مغناطیس‌سنجی و رادیومتری قرار گیرد. برای این منظور، دو فروند بالگرد جهت اجرای ۱۲۰ هزار کیلومتر خطی در پهنه جیرفت – بحرآسمان کرمان اجاره شده و همزمان مذاکرات با شرکت‌های خصوصی برای اجرای کل پروژه ۴ ساله ادامه دارد.
از سال دوم به بعد، روش الکترومغناطیسی در حوزه زمان و روش مگنتومتریک (MT) برای شناسایی کانسارهای عمیق به‌کار گرفته خواهد شد و هدف این است که کل کشور تحت پوشش این فناوری‌ها قرار گیرد.
در حوزه تحلیل داده‌ها، سازمان زمین‌شناسی در همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان در حال توسعه یک پلتفرم هوش مصنوعی برای کلیه فرآیندهای اکتشافی است که فاز نخست آن تهیه نقشه‌های ژئوشیمی مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم خواهد بود.
مولابیگی تأکید کرد که استفاده از فناوری‌های زیست‌محیطی مانند فرآیندهای بیولوژیک و میکروارگانیسم‌ها می‌تواند مصرف انرژی، مواد شیمیایی و حجم پسماند را کاهش دهد و آلودگی‌ها را به حداقل برساند. دفتر فرآوری سازمان نیز مطالعات استحصال فلزات باارزش از باطله‌های معدنی با روش بایولیچینگ را پیش می‌برد.
به گفته معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی، ریسک بالای مراحل ابتدایی اکتشاف باعث شده که بخش خصوصی تمایل کمی به سرمایه‌گذاری داشته باشد. بر همین اساس، دستگاه‌های دولتی و خصولتی مانند سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو باید با تولید و انتشار اطلاعات دقیق زمین‌شناسی، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند و با ارائه پهنه‌های اکتشافی آماده، انگیزه و اعتماد بخش خصوصی را جلب کنند.