مهندسی در نوع تولید محصولات فولادی ایران
معدن ۲۴:صنعت فولاد ایران سال‌هاست که بر تولید فولادهای معمول تمرکز دارد؛ محصولاتی که اگرچه بازار ثابت داخلی و تقاضای همیشگی دارند، اما ارزش افزوده پایین و وابستگی بالا به شرایط نوسانی بازار جهانی، آن‌ها را در معرض خطر کاهش سودآوری قرار داده است.
بررسی آمار نشان می‌دهد که حدود ۸۵ درصد سبد محصولات فولادی کشور را فولادهای معمول تشکیل می‌دهد، در حالی که سهم فولادهای آلیاژی و خاص کمتر از ۱۵ درصد است. این در حالی است که در کشورهای صنعتی پیشرو مانند آلمان، ژاپن و کره جنوبی، این سهم بالای ۴۵ درصد است.
همچنین رشد ظرفیت تولید فولاد خام ایران طی سال‌های اخیر به کمتر از ۳ درصد در سال رسیده که نشان از کندی توسعه کمی دارد.
در چنین شرایطی، استراتژی آینده فولاد کشور باید بر توسعه کیفی با سرعت چند برابر رشد کمی متمرکز شود. یعنی علاوه بر افزایش حجم تولید، باید به سمت تنوع در محصول، نوآوری در مهندسی ساخت و تولید فولادهای پیشرفته با ارزش افزوده بالا حرکت کرد. فولادهای ضدزنگ، فولادهای مقاوم به دما و خوردگی، و فولادهای ویژه برای صنعت خودرو، هوافضا و انرژی نمونه‌هایی از این مسیر هستند که سودآوری آن‌ها چند برابر محصولات معمول است.
برای تحقق این تحول، چند محور کلیدی باید در دستور کار قرار گیرد:
1. افزایش سهم فولادهای خاص از ۱۵ درصد به ۳۰ درصد طی سال های آینده، با بازطراحی خطوط تولید و آموزش تخصصی نیروی انسانی.
2. ایجاد کنسرسیوم تحقیق و توسعه میان کارخانه‌های بزرگ فولاد، سازمان‌های استاندارد و دانشگاه‌ها با هدف توسعه محصولات پیشرفته.
3. سرمایه‌گذاری در تجهیزات و فناوری‌های نوین مانند کوره‌های الکتریکی پیشرفته، کنترل کیفیت آنلاین.
4. برندسازی جهانی برای ایجاد جایگاه معتبر فولاد پیشرفته ایرانی در بازارهای اروپا، آسیای جنوب شرقی و خاورمیانه.
تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که تغییر مسیر به سمت تولید کیفی نه تنها موجب افزایش سود و ثبات اقتصادی می‌شود، بلکه قدرت رقابتی در بازارهای جهانی را به شکل پایدار حفظ می‌کند. فولاد ایران برای ماندگاری در این رقابت، باید از امروز تصمیم بگیرد که رشد کیفی را به اولویت نخست خود تبدیل کند.