صنعت فولاد و چالش‌های مرتبط با آن/ لزوم حرکت به سمت فولادهای آلیاژی و با ارزش افزوده بالا
به گزارش معدن ۲۴، ظرفیت کامل تولید فولاد در کشور حدود ۵۵ میلیون تن است، اما به دلیل مشکلات زیرساختی و مسائل دیگر، تنها حدود ۱۰ میلیون تن از این ظرفیت به انرژی و زیرساخت‌های مرتبط اختصاص یافته است.
در فروردین ماه امسال، کاهش در مصرف گاز و تولید فولاد ثبت شده است که در این ماه حدود ۳ میلیون تن فولاد تولید شده است و اگر این روند در طول سال ادامه یابد، می‌توان انتظار داشت که در مجموع حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تن فولاد تولید شود، که این رقم نسبت به ظرفیت کامل بسیار کمتر است.
یکی از دلایل این فاصله، نبود زیرساخت‌های مناسب در زمینه آب، برق و گاز است. همچنین مشکلات حمل‌ونقل، مکان‌یابی نامناسب، مشکلات صادرات و تولید نیز نقش دارند. در نتیجه، سهم تامین مواد اولیه و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود کاهش یافته است.
در صورت تمایل به همکاری با بازار جهانی، باید تولید به حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیون تن برسد، زیرا قرار نیست هر سال ۵۵ میلیون تن تولید کنیم، بلکه باید بر اساس نیازهای بازار جهانی حرکت کنیم. در حال حاضر، حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد تولیدات کشور در مسیر صادرات قرار دارند، اما به دلیل ناترازی در ظرفیت و تولید واقعی، این روند آسیب دیده است.
کشور در حال حاضر مواد معدنی مانند سنگ‌آهن و کنسانتره را صادر می‌کند، که این روند در بلندمدت مشکل‌ساز است، زیرا مواد اولیه به صورت خام صادر می‌شود و ارزش افزوده در داخل کشور ایجاد نمی‌شود. به عنوان نمونه، گندله‌سازی نیازمند تجهیزات و فناوری است، اما در حال حاضر، تولید گندله در واحدهای آهن اسفنجی و ذوب بالا رفته است، اما این واحدها نمی‌توانند این مواد را در داخل کشور مصرف یا فرآوری کنند، و در نتیجه، مواد خام به صورت خام صادر می‌شود.
همچنین، صادرات محصولات نهایی مانند میلگرد و ورق کاهش یافته است و عوارضی مانند ۱۵۰ دلار بر هر تن بر صادرات میلگرد وضع شده است. مقصد اصلی صادرات، عراق است که بیشترین حجم صادرات را دارد.
در مجموع، مسیر پیش‌رو نشان می‌دهد که تغییراتی در زنجیره فولاد در حال رخ دادن است و باید بر مشکلات این زنجیره تمرکز کرد تا بتوان راهکارهای مناسب ارائه داد. لذا برای بهبود وضعیت، نیاز است مشکلات زیرساختی، حمل‌ونقل و سیاست‌های صادراتی حل شوند و تمرکز بر ارزش‌افزوده و توسعه داخلی مواد معدنی و محصولات نهایی باشد.
در سال ۱۴۰۴ باید به سمت کیفی‌سازی، استفاده بهینه از ظرفیت‌ها، کاهش مصرف انرژی و ارتقای تکنولوژی در صنعت فولاد برویم که بخشی از آن همین رفتن به سمت فولادهای آلیاژی و با ارزش افزوده بالا است.