توسعه فولاد هند: آیا این کشور راه چین را خواهد رفت؟
معدن۲۴:هند امروز یکی از بازیگران کلیدی صنعت جهانی فولاد است و با تولید حدود ۱۴۸ تا ۱۵۵ میلیون تن فولاد خام در سال ۲۰۲۴–۲۰۲۵، پس از چین در جایگاه دوم جهان قرار دارد. این کشور در حوزه سنگ‌آهن نیز تولیدی در حدود ۲۵۵ تا ۲۶۵ میلیون تن در سال دارد؛ رقمی که فعلاً پاسخگوی نیاز داخلی است و حتی امکان صادرات ۲۵ تا ۳۰ میلیون تن سنگ‌آهن کم‌عیار را فراهم کرده است. اما تصویر آینده کاملاً متفاوت خواهد بود.
دولت هند در «سیاست ملی فولاد» چشم‌انداز بزرگی را تعریف کرده است: افزایش ظرفیت فولادسازی به ۳۰۰ میلیون تن تا سال ۲۰۳۰–۲۰۳۱. این هدف جاه‌طلبانه در واقع به معنای دو برابر شدن ظرفیت فعلی است؛ و چنین رشدی فشار عظیمی بر زنجیره تأمین مواد اولیه، به‌ویژه سنگ‌آهن، وارد می‌کند. برآوردها نشان می‌دهد که برای رسیدن به تولید ۳۰۰ میلیون تن فولاد، هند به ۴۸۰ تا ۵۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز خواهد داشت؛ یعنی حدود ۲۲۰ میلیون تن بیشتر از سطح فعلی استخراج. این شکاف بزرگ، مهم‌ترین دلیل حرکت هند به سمت واردات است.
در ظاهر، هند دارای ذخایر قابل‌توجه سنگ‌آهن است، اما بخش عمده این ذخایر عیار متوسط یا پایین (۵۸ تا ۶۲٪) دارد؛ درحالی‌که مسیر توسعه فولاد هند به سمت فولادهای با ارزش افزوده بالا می‌رود: ورق خودرو، فولادهای الکتریکی، فولاد ابزار، فولادهای مقاوم در دما و فشار بالا، و همچنین فولاد سبز. تولید این فولادها نیازمند سنگ‌آهن و گندله پرعیار (۶۴ تا ۶۷٪) است. چنین منابعی در داخل هند محدود و در برخی ایالت‌ها در حال کاهش است.
افزون بر این، هند بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی (DRI) در جهان است و برنامه دارد بخش قابل‌توجهی از تولید آینده را از واحدهای مبتنی بر گاز طبیعی و هیدروژن تأمین کند. این فرایندها به گندله باکیفیت نیاز دارند. به همین دلیل، کارخانه‌های بزرگ در اودیشا، گجرات، مهاراشترا و آندرا پرادش در حال مذاکره با تأمین‌کنندگان خارجی برای واردات گندله پرعیار هستند. کشورهای استرالیا، برزیل، عمان، بحرین و حتی آفریقای غربی در فهرست شرکای احتمالی قرار دارند.
از سوی دیگر، توسعه سریع معادن داخلی با چالش‌های جدی روبه‌رو است: محدودیت‌های زیست‌محیطی، کمبود منابع آب در شرق هند، اعتراضات مردمی در مناطق قبیله‌ای، و پیچیدگی‌های حقوقی در تخصیص بلوک‌های معدنی. این عوامل موجب شده است که ظرفیت استخراج هند نتواند با سرعت توسعه فولادسازی هماهنگ شود.
برآیند همه این روندها نشان می‌دهد که هند احتمالاً از اواخر دهه ۲۰۲۰ تا اوایل دهه ۲۰۳۰ به سمت واردکننده خالص سنگ‌آهن پرعیار و گندله حرکت می‌کند، هرچند همچنان سنگ‌آهن کم‌عیار را صادر خواهد کرد. در واقع، هند در دو بازار هم‌زمان حضور خواهد داشت: صادرکننده مواد کم‌کیفیت و واردکننده مواد باکیفیت.
به‌طور کلی، رشد انفجاری فولاد هند بدون دسترسی به سنگ‌آهن پرعیار غیرممکن است. واردات نه‌تنها کمبود داخلی را جبران می‌کند، بلکه به هند امکان می‌دهد کیفیت محصولات فولادی را ارتقا دهد و در بازار فولادهای پیشرفته ـ از خودرو تا انرژی نو و دفاع ـ جایگاه مقتدری به‌دست آورد.
تنها ۲۶ روز تا برگزاری بزرگ‌ترین گردهمایی فولادسازان کشور در تهران باقی مانده است.
دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی فولاد استیل پرایس در تاریخ ۱۶ آذر ۱۴۰۴ (مطابق با ۷ دسامبر ۲۰۲۵) در تهران برگزار خواهد شد.
این دوره از کنفرانس با عنوان
«فولادهای پیشرفته با ارزش افزوده بالا و نوآوری در مهندسی ساخت»
برگزار می‌شود.
در چارچوب این رویداد، دو پنل تخصصی با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران برجسته صنعت فولاد تشکیل خواهد شد:
۱. چالش‌های ژئوپلیتیکی و رقابت‌پذیری در بازارهای صادراتی فولادهای آلیاژی
۲. زنجیره تأمین و دسترسی به مواد اولیه و دانش فنی در مهندسی ساخت
همچنین، نمایشگاه جانبی کنفرانس در تهران به‌منظور معرفی تازه‌ترین دستاوردها، فناوری‌ها و نوآوری‌های صنعت فولاد برپا خواهد شد.
علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر، هماهنگی و ثبت‌نام می‌توانند با شماره‌های زیر تماس حاصل نمایند: