طرح عربستان برای تبدیل شدن به تأمین‌کننده راهبردی عناصر خاکی کمیاب
معدن۲۴:دیدار محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، از واشنگتن آغازگر مرحله‌ای تازه در روابط استراتژیک دو کشور است. در این سفر، آمریکا و عربستان مجموعه‌ای از توافق‌های کلیدی را پیش برده‌اند—from همکاری‌های دفاعی و امنیتی گرفته تا توسعه فناوری، سرمایه‌گذاری و به‌ویژه مواد معدنی حیاتی. مهم‌ترین بخش این سفر، امضای یک چارچوب همکاری استراتژیک در حوزه اورانیوم، فلزات، مگنت‌های دائمی و عناصر نادر است؛ توافقی که قرار است به پایه‌ای جدید در روابط دوجانبه تبدیل شود.
۱. عناصر نادر عربستان؛ کلید رقابت آمریکا با چین
عربستان یکی از ارزشمندترین ذخایر REE در جهان را دارد. معدن جبل سعید در نزدیکی جده به‌تنهایی حدود ۵۵۲ هزار تن عناصر نادر سنگین (دیسپروزیم، تربیوم) و ۳۵۵ هزار تن عناصر نادر سبک (نئودیمیوم، پریزئودیمیوم) در خود جای داده است. این ذخایر برای آمریکا اهمیت راهبردی دارند، زیرا واشنگتن تنها تولیدکننده عناصر نادر سبک است و برای عناصر سنگین، به‌شدت وابسته به چین می‌باشد.
در سال گذشته چین چندین بار صادرات عناصر نادر سنگین را محدود کرد و این موضوع آمریکا را وادار به مذاکرات فشرده در اروپا و آسیا نمود. عناصر نادر سنگین در قلب سلاح‌ها و تجهیزات پیشرفته ایالات متحده قرار دارند: جنگنده F-35، زیردریایی‌های Virginia/Columbia، موشک‌های Tomahawk، رادارها، پهپادهای Predator و سامانه‌های هدایت JDAM. در صنایع غیرنظامی نیز در نیمه‌هادی‌های خودرو و تجهیزات پزشکی کاربرد حیاتی دارند.
۲. ایجاد پالایشگاه عناصر نادر در عربستان – ضربه به انحصار چین
وزارت جنگ آمریکا، شرکت MP Materials و شرکت معادن عربستان یک سرمایه‌گذاری مشترک برای ساخت پالایشگاه عناصر نادر در عربستان اعلام کرده‌اند. وزارت جنگ سهم ۴۹٪ آمریکا را تأمین مالی می‌کند، MP Materials دانش فنی دارد و معادن مالک ۵۱٪ خواهد بود.
این پالایشگاه از انرژی ارزان عربستان، زیرساخت قوی و خوراک معدنی داخلی و آفریقایی استفاده خواهد کرد تا اکسیدهای عناصر نادر سبک و سنگین را برای زنجیره‌های دفاعی آمریکا و متحدان تأمین کند. این پروژه نخستین گام بزرگ آمریکا برای انتقال بخشی از پالایش جهانی عناصر نادر از چین به خاورمیانه است.
۳. تبدیل عربستان به قطب جهانی مواد معدنی حیاتی – نقشه راه ۲۰۳۰
عربستان در قالب Vision 2030 معدن را به دومین ستون اقتصاد بدون‌نفت تبدیل کرده است. این کشور در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری اکتشافی جذب کرد و تعداد مجوزهای اکتشاف از ۲۲۴ (۲۰۱۵) به ۸۱۶ (۲۰۲۳) افزایش یافت. ارزش ذخایر معدنی نیز از ۱.۳ تریلیون دلار به ۲.۵ تریلیون دلار رسیده است.
سه مزیت کلیدی عربستان برای تبدیل شدن به قدرت معدنی جهان:
۱. انرژی بسیار ارزان
فرآوری عناصر نادر ۹ تا ۱۳ برابر بیشتر از استخراج انرژی مصرف می‌کند. عربستان پایین‌ترین قیمت برق بادی و خورشیدی جهان را دارد.
۲. مقررات بسیار کارآمد
مجوز معدن در عربستان طی ۱۸۰ روز صادر می‌شود، در حالی‌که در آمریکا ۷–۱۰ سال زمان می‌برد.
۳. موقعیت جغرافیایی ممتاز
عربستان نزدیک‌ترین مرکز احتمالی فرآوری به ۵ کشور آفریقایی دارای بزرگ‌ترین پروژه‌های اکتشافی عناصر نادر است.
۴. پیوند ذخایر عناصر نادر با برنامه هسته‌ای عربستان
عربستان ذخایر قابل توجهی از اورانیوم دارد—تنها در جبل سعید حدود ۳۱ هزار تن—و آمریکا و عربستان یک توافق همکاری هسته‌ای غیرنظامی امضا کرده‌اند. این توافق راه را برای مشارکت چند میلیارد دلاری در چرخه سوخت هسته‌ای باز می‌کند و آمریکا را به شریک اصلی برنامه هسته‌ای عربستان تبدیل می‌کند. عربستان می‌تواند به‌تدریج به یک تأمین‌کننده عمده اورانیوم برای آمریکا تبدیل شود.
تنها ۱۷ روز تا برگزاری بزرگ‌ترین گردهمایی فولادسازان کشور در تهران باقی مانده است.
دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی فولاد استیل پرایس در تاریخ ۱۶ آذر ۱۴۰۴ (مطابق با ۷ دسامبر ۲۰۲۵) در تهران برگزار خواهد شد.
این دوره از کنفرانس با عنوان
«فولادهای پیشرفته با ارزش افزوده بالا و نوآوری در مهندسی ساخت»
برگزار می‌شود.
در چارچوب این رویداد، دو پنل تخصصی با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران برجسته صنعت فولاد تشکیل خواهد شد:
۱. چالش‌های ژئوپلیتیکی و رقابت‌پذیری در بازارهای صادراتی فولادهای آلیاژی
۲. زنجیره تأمین و دسترسی به مواد اولیه و دانش فنی در مهندسی ساخت
همچنین، نمایشگاه جانبی کنفرانس در تهران به‌منظور معرفی تازه‌ترین دستاوردها، فناوری‌ها و نوآوری‌های صنعت فولاد برپا خواهد شد.
علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر، هماهنگی و ثبت‌نام می‌توانند با شماره‌های زیر تماس حاصل نمایند: