بررسی بازاریابی صنایع معدنی با نگاه به چین و روسیه
معدن۲۴: سجاد غرقی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران، با تشریح پیامدهای تحریمها و همچنین نقش بازیگران کلیدی همچون چین و روسیه در حفظ ظرفیت صادراتی کشور، تأکید کرد که تابآوری صنعتی ایران بیش از هر زمان نیازمند بازنگری در سیاستهای ارزی و تجاری است.
غرقی با اشاره به سهم اقتصادی چین و روسیه در اقتصاد جهانی گفت: «وقتی درباره این دو کشور صحبت میکنیم، باید توجه داشت که مجموعاً حدود ۱۸ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند و اگر شاخص GDP واقعی را در نظر بگیریم، سهم آنها به حدود ۲۳ درصد میرسد.»
به گفته وی، چین همچنان بزرگترین مصرفکننده مواد معدنی جهان است و بخش بزرگی از تقاضای جهانی برای محصولاتی همچون مس و سنگآهن در این کشور شکل میگیرد. غرقی با بیان اینکه هر تغییر در تقاضای صنعتی چین میتواند مستقیماً بر صادرات ایران اثر بگذارد، خاطرنشان کرد: «با وجود محدودیتهای سیاسی، صادرات مواد معدنی ایران ادامه دارد، اما تشدید تحریمها یا فعال شدن مکانیسم ماشه، هزینههای مبادله را افزایش خواهد داد؛ بهویژه در حوزههایی مانند بیمه، بانکداری و حملونقل دریایی.»
وی تأکید کرد که هرچند دسترسی ایران به خدمات بانکی بهطور کامل قطع نمیشود، اما معاملات بانکی عملاً پرهزینه و پرریسک خواهند شد. غرقی افزود: «میزان پایداری صادرات ایران کاملاً وابسته به رفتار اقتصادی چین است. اگر بانکها و شرکتهای چینی محتاطانهتر رفتار کنند، صادرات ایران با محدودیتهای جدی مواجه میشود.»
به گفته نایبرئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران، تداوم مزیت صادراتی ایران در گرو دو عامل است: «تداوم تقاضای صنایع چین برای مواد خام» و «حفظ همکاریهای تجاری در قالب مناسبات غیررسمی یا دوجانبه». او تصریح کرد که در صورت ثبات شرایط، صادرات مواد معدنی همچنان میتواند یکی از مهمترین منابع ارزآوری کشور باشد.
غرقی با اشاره به نقش چین و روسیه بهعنوان بلوک غیرتحریمی ایران گفت: «اثرگذاری این همکاریها وابسته به رویکرد عملی این کشورهاست.» او یادآور شد که از سال ۱۳۹۰ تاکنون، ایران همواره با محدودیتهای بانکی و بیمهای مواجه بوده و این مسئله موجب افزایش هزینههای مبادله و کاهش امکان استفاده از کانالهای رسمی شده است.
غرقی تحلیل شرایط فعلی را وابسته به دو محور دانست: «وضع تقاضا و ظرفیت صادرات» و «هزینههای مبادله شامل بیمه، حملونقل و کارمزدهای بانکی.»
در بخش دیگری از سخنان، غرقی با اشاره به نقش کلیدی بخش معدن در تابآوری اقتصادی تأکید کرد: «برای افزایش صادرات، ابتدا باید سیاستهای داخلی اصلاح شود.» او پیمانسپاری ارزی را یکی از موانع اصلی صادرات دانست و گفت: «این سیاست بهجای تسهیل بازگشت ارز، عملاً انگیزه صادرکنندگان را کاهش داده و دسترسی کشور به بازارهای صادراتی را محدود کرده است.»
وی افزود که در صورت اصلاح نظام ارزی، ایران میتواند از صادرات به چین برای واردات فناوری، تجهیزات و کالاهای واسطهای بهره گیرد و این موضوع به افزایش بهرهوری تولید و کاهش وابستگی به ارز نفتی منجر خواهد شد.
غرقی بار دیگر بر لزوم تکنرخی و شناور شدن نرخ ارز تأکید کرد و گفت: «امروزه تولیدکننده ممکن است مواد اولیه را با نرخ ۱۱۰ هزار تومان بخرد اما ناچار باشد ارز صادراتی را با نرخ ۷۰ هزار تومان عرضه کند. این ساختار انگیزه تولید و صادرات را از بین میبرد و باعث شکلگیری رانت میشود.» او چندنرخی بودن ارز را عامل ناکارآمدی و فساد دانست.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران تابآوری صنعتی را به معنای حفظ تولید و اشتغال در شرایط ناپایدار اقتصادی توصیف کرد و افزود: «با محدودیت صادرات نفت، باید منابع ارزآوری کشور تنوع یابد و نقش تولیدکنندگان غیرنفتی بیش از گذشته تقویت شود.»
غرقی توسعه اقتصادی را بدون صادرات ناممکن دانست و با اشاره به تجربه ترکیه گفت: «راهحل نخست تا دهم توسعه، صادرات است.» او تأکید کرد که باید انگیزه تولید و صادرات در بخش خصوصی تقویت شود و سیاستگذاری اقتصادی بر اساس سودآوری و پایداری فعالیتهای صادراتی تنظیم شود.
به اعتقاد وی، توسعه واقعی از مسیر تصمیم و تجربه فعالان اقتصادی میگذرد نه از دستورالعملها و بخشنامهها. غرقی گفت: «شرط موفقیت آن است که صدای بخش خصوصی شنیده شود و دولت از نگاه بخشنامهمحور فاصله بگیرد. مقررات پیچیده و نرخهای چندگانه تنها به نااطمینانی و رکود منجر میشود.»
وی در جمعبندی افزود: «چشمانداز اقتصاد ایران در دوران تحریم وابسته به سه محور کلیدی است: تقویت همکاری با کشورهای غیرتحریمی مانند چین و روسیه، اصلاح سیاستهای ارزی و تجاری بهویژه نرخ ارز، و حرکت بهسوی راهبرد صنعتی صادراتمحور. در صورت تحقق این سه محور، میتوان به عبور اقتصاد از شوکها و حرکت به سمت رشد پایدار و اشتغالزا امیدوار بود.»
با ما در دوازدهمین کنفرانس بین المللی فولاد استیل پرایس همراه باشید.
تهران، ۱۶ آذرماه ماه ۱۴۰۴
۰۲۱۸۸۹۹۴۶۸۵/ ۰۹۳۶۱۵۸۴۷۸۸