از نخستین زنان مهندس معدن تا بنیانگذاری اولین پالایشگاه سبز فلزات گرانبها در ایران
معدن۲۴: حضور زنان در رشته مهندسی معدن همواره با چالشهای جدی همراه بوده است. سیما محمدنژاد از بانوان موفق و پرتلاش ایرانی است که با پشتکار و عبور از مسیرهای دشوار تحصیل و فعالیت در صنعتی عمدتاً مردانه، توانسته جایگاه برجستهای در این زمینه علمی و صنعتی به دست آورد. وی مدیریت شرکت لیان فرآوران دایا را بر عهده دارد؛ شرکتی که در زمینه پالایش و فرآوری فلزات گرانبها همچون طلا و نقره فعالیت میکند. این مجموعه به عنوان تنها سازنده داخلی دستگاههای پالایش الکتریکی طلا و نقره در ایران شناخته میشود و خدماتی همچون آنالیز تخصصی فلزات گرانبها، تولید شمش طلا و نقره با خلوص ۹۹۹۹ در اوزان مختلف و همچنین تولید ساچمه نقره با عیار ۹۹۹۹ را ارائه میدهد.
در ادامه گفتوگوی ما با محمد نژاد را میخوانید:
• مسیر شما از ورود به رشته مهندسی معدن تا رسیدن به جایگاه مدیرعاملی چگونه بود؟
پس از انقلاب، برای مدتی ورود خانمها به برخی رشتهها از جمله مهندسی معدن ممنوع بود. این محدودیت در اوایل دهه ۷۰ مرتفع و در سال ۱۳۷۵ من جزو نخستین بانوانی بودم که در رشته مهندسی معدن، گرایش استخراج، در دانشگاه صنعتی امیرکبیر شروع به تحصیل کردم. طبیعی است که ورود به صنعتی مردانه با موانع زیادی همراه بود؛ از محدودیت حضور در بازدیدهای معدنی گرفته تا رقابت برای اشتغال. اما با پشتکار و تلاش، این مسیر را ادامه دادم.
• تحصیل در دانشگاه ملبورن و ۲۵ سال تجربه در صنعت طلا چه نقشی در موفقیت شما داشت؟
همواره دغدغه من ایجاد فرصتهای شغلی و کارآفرینی برای دانشجویان و فارغالتحصیلان بوده است. در استرالیا نیز همین مسیر را دنبال کردم و شرکتی مستقل راهاندازی کردم. پس از بازگشت به ایران، با مشاهده فاصله زیاد صنعت فرآوری طلا و نقره در کشور نسبت به استانداردهای جهانی، ایده تأسیس یک پالایشگاه مدرن و علمی شکل گرفت که سرانجام با کمک دانشجویان این مهم به ثمر رسید.
• تجربه کار در پروژههای بینالمللی چه دستاوردی برای شما داشت؟
کار در استرالیا، آفریقا، اروپا و آمریکا به من آموخت که نظم، دیسیپلین و ساختارمندی حتی در امور کوچک، اساس اجرای پروژههای بزرگ است. این تجربهها امروز در ایران برای من ارزشمند است و باور دارم انتقال این آموزهها میتواند صنعت ما را متحول کند.
• چه عاملی باعث شد به ایران بازگردید؟
پس از ۱۱ سال زندگی و فعالیت در خارج از کشور، تنها انگیزه من علاقه به ایران بود. هیچ اجبار یا فشار خارجی وجود نداشت. ترجیح دادم ادامه زندگی و فعالیت حرفهای خود را در ایران بگذرانم و با وجود فرصتهای شغلی در خارج، به کشورم بازگشتم.
• ایده تأسیس «لیان فرآوران دایا» از کجا شکل گرفت؟
حدود هفت سال پیش این موضوع از پایاننامه یکی از دانشجویانم آغاز شد. در جریان فعالیتهای صنعتی متوجه شدیم که فرآوری طلا در ایران همچنان سنتی است. این نیاز ما را به سمت طراحی دستگاه پالایش الکتریکی طلا و نقره هدایت کرد. با حمایتهای ارزشمند دکتر ستاری و سرمایهگذاری گروه مالی بانک گردشگری، نخستین پالایشگاه سبز فلزات گرانبها در سال ۱۴۰۳ راهاندازی شد.
• وجه تمایز لیان فرآوران دایا چیست؟
مهمترین نقطه قوت ما رویکرد علمی و دانشگاهی است. برخلاف کارگاههای سنتی که صرفاً بر اساس تجربه نسل به نسل کار میکنند، ما تلاش کردهایم دانش فنی روز دنیا را وارد این حوزه کنیم. این ویژگی به ما امکان داده تا روی فلزات کمیاب و ارزشمند نیز کار کنیم و خدماتی فراتر از بازار سنتی طلا ارائه دهیم.
• چشمانداز شرکت شما در ۵ تا ۱۰ سال آینده چیست؟
امیدوارم بتوانیم در حوزه تولید دستگاههای پالایش الکتریکی نهتنها برای طلا و نقره، بلکه برای فلزات گروه پلاتین نیز پیشگام باشیم. هدف ما توسعه صادرات دانش فنی و ایجاد پالایشگاه در کشورهای منطقه همچون عمان و امارات است.
• اهمیت رویکرد سبز و پایدار در فرآوری فلزات گرانبها چیست؟
صنایع مرتبط با طلا و نقره همواره آلاینده بودهاند. دغدغه من از دوره دکتری، جایگزینی روشهای سبز به جای سیانوراسیون بود. استفاده از فناوریهای مبتنی بر جریان الکتریکی و الکتروریفاینینگ، یکی از مهمترین گامها در کاهش اثرات زیستمحیطی است.
• و در پایان، چه توصیهای برای بانوان علاقهمند به حوزه معدن دارید؟
خودم را پیشرو نمیدانم، اما در این ۲۵ سال تلاش کردهام موانع موجود را برای حضور زنان هموار کنم. به بانوان جوان توصیه میکنم با اعتمادبهنفس وارد این عرصه شوند؛ چرا که صنعت معدن بیش از پیش به حضور و توانمندی آنان نیاز دارد.