تاثیر ویروس کرونا بر بازار کامودیتی ها

سال ۲۰۲۰ در حالی آغاز شد که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی در واپسین روزهای ۲۰۱۹ میلادی از احتمال پایان جنگ تجاری میان این کشور و چین خبر داد، جنگی که بدون شلیک کوچکترین گلوله ای از ناحیه دو طرف میلیاردها دلار خسارت مالی روی دست دو طرف گذاشت. پس از انتشاراین توئیت بازارهای خسته از التهاب و ابهام کم کم جان تازه ای گرفتند و انتظار می رفت اوضاع بر وفق مراد باشد.  این نوید که چندان هم دیری نپایید سبب رونق بازارهای مالی شد و شاخص MSCI را که مبنایی برای نمایش رشد اقتصاد جهانی است در هفته اول ژانویه با افزایش ۳ درصدی روبرو کرد. در واکنش به این مساله بازارهای بورس آسیایی، وال استریت، فلزات لندن و شانگهای از این مساله به شدت استقبال کردند و سبز پوش شدند. همچنین قیمت اوراق قرضه نیزدر مقایسه با پاییز ۲۰۱۹ میلادی افزایش یافت.

در روزهای آغازین سال ۲۰۲۰ اوضاع بنظر خوب می رسید، تا اینکه حادثه ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی توسط آمریکا صورت گرفت، رویدادی که شاید بتوان آنرا یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای منطقه خاورمیانه توصیف کرد و به زعم شمار زیادی از تحلیلگران سیاسی امنیت منطقه را در هاله‌ای از ابهام فرو برد.

شهادت سردار سرافراز اسلام حاج قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس از فرماندهان مقاومت پس از عمری مجاهدت در حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی در فرودگاه بغداد با اقدام تلافی جویانه ایران در حمله موشکی به پایگاه نظامی عین الاسد آمریکا در عراق روبرو شد و این تنش های سیاسی و نظامی منطقه را شعله ور تر کرد تا حدود زیادی بازار اقتصاد جهان را تحت تاثیر خود قرار داد.

با انتشار خبر ترور سردار سلیمانی، بازارهای آسیا به‌ افزایش نگرانی‌های ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج‌فارس بلافاصله واکنش نشان داد. بازارهای سهام ژاپن در اولین روز معاملات خود با سقوطی سنگین مواجه شدند. شاخص نیکی ۹۸/ ۱ درصد از ارزش خود را از دست داد و شاخص تاپیکس هم ۳۹/ ۱ درصد سقوط کرد. در جنوب آسیا کوسپی کره‌جنوبی ۹۸/ ۰‌درصد پایین آمد.‌ هانگ‌سنگ هنگ‌کنگ ۱/ ۱ درصد سقوط کرد و کامپوزیت شانگهای تقریبا بدون تغییر باقی ماند. شاخص سهام تداول عربستان حدود ۲ درصد سقوط کرد و به پایین‌تر از ۸۲۳۰ واحد رسید.

سهام آرامکو هم به پایین‌ترین قیمت از زمان عرضه اولیه سهام خود رسید و در ۵۵/ ۳۴ ریال معامله شد. بازارهای سهام دبی بیش از ۳ درصد سقوط کردند، درحالی‌که شاخص بورس قطر ۱/ ۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. شاخص سهام برتر کویت ۴ درصد سقوط کرد. شاخص کل سهام مصر هم حدود ۵/ ۲ درصد از ارزش خود را از دست داد. بازار آمریکا نیز از این روند نزولی مستثنی نبود. در وال‌استریت، همه شاخص‌ها روند نزولی داشتند. شاخص «داوجونز ایدانستریال اوریج» با ۸۱/ ۰ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۲۸ هزار و ۸۸/ ۶۳۴ واحد بسته شد. شاخص «اس‌اند‌پی ۵۰۰» با ۷۱/ ۰ درصد کاهش تا سطح ۸۵/ ۳۲۳۴ واحدی پایین رفت و دیگر شاخص مهم بورسی آمریکا یعنی «نزدک کامپوزیت» با ریزش ۷۹/ ۰ درصدی در سطح ۷۷/ ۹۰۲۰ واحدی بسته شد.  قیمت‌های نفت نیز تحت‌تاثیر افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج‌فارس افزایش یافت و از مرز ۷۰ دلار عبور کرد.

پس از این نوبت به ویروس کرونا که نخست در چین و سپس با گسترش شیوع آن به بیش از۲۰ کشور جهان همه بازارهای مالی و تجاری را متاثر کرد و خسارات مالی فراوانی را به جای گذاشت.

اکنون چین که خرسند از امضای توافق اولیه برای پایان دادن به جنگ تجاری با آمریکا بود و خود را برای سال جدید چینی آماده می کرد، مشغول دست و پنجه نرم کردن با ویروس کشنده کرونا شد که بنابر تازه‌ترین آمار کمیسیون بهداشت ملی چین شمار کل مبتلایان کرونا ۷۳ هزار و ۴۳۳ نفر است که ۷۲ هزار و ۴۳۶ نفر از آنها در چین هستند. همچنین از این تعداد شمار کسانی که براثر کرونا فوت شده‌اند به یکهزار و ۸۷۳ نفر رسیده است و ۱۰ هزار و ۶۱۵ نفر تاکنون درمان شده اند.

اکنون با آغاز سال نوی در چین که می توانست سبب رونق اقتصاد خسته از جنگ تجاری با آمریکا  به ویژه در زمینه گردشگری شود، کرونا نفس اقتصاد چین را گرفت. چین نه تنها در حوزه گردشگری، بلکه در زمینه های دیگر حوزه اقتصادی از جمله بازار سهام، هواپیمایی ، صنعت و نفت و … با رکود شدید مواجه شد. کم کم پیشبینی کارشناسان از رونق اقتصاد جهانی رنگ باخت.

صندوق بین المللی پول در جدیدترین گزارش خوداعلام کرد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۹ میلادی رشدی ۲.۹ درصدی را به ثبت رسانده که پایین ترین نرخ رشد از زمان بحران مالی جهانی تاکنون بوده است و همچنین پیش بینی خود از رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی را به ترتیب به ۳.۳ و ۳.۴ کاهش داده که علت اصلی آن کاهش بیش از حد انتظار رشد اقتصادی هند و دیگر بازارهای نوظهور بوده است. اکنون با بروز بحران در دومین اقتصاد بزرگ جهان، چین، که از قضا اولین تولید کننده فولاد هم در جهان به شمار می آید، آینده اقتصاد جهانی به ویژه در زمینه بازار فلزات در ابهام فرو رفته است.

**نگرانی بازار کامودیتی:

داده های آماری حاکی است چین در حال حاضر مصرف‌کننده حدود نیمی از کامودیتی‌های در جهان به شمار می آید و همچنین سهم ۵۰ درصدی در مصرف جهانی مس و ۶۰ درصدی در مصرف جهانی سنگ آهن دارد. پس از افزایش نگرانی در خصوص چشم‌انداز رشد اقتصادی چین، قیمت‌های سنگ آهن، مس و نفت خام افت داشتند. در مقابل، تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق قرضه ۱۰ ساله خزانه‌داری آمریکا از اواسط ژانویه ۲۰۲۰ افزایش یافت.

چین همچنین یک تامین‌کننده و مصرف‌کننده عمده فلزات پایه و همچنین وارد‌کننده عمده سنگ‌آهن از بازارهای دریایی برای صنعت فولاد داخلی خود است و تقریبا ۵۳ درصد از تولید جهانی فولاد را نیز به خود اختصاص می‌دهد که سهم بالایی از مصرف سنگ‌آهن را رقم می‌زند. در نتیجه گسترش بیماری کرونا، قیمت فولاد و سنگ‌آهن ماه گذشته افت داشت به‌طوری‌که در این بازه زمانی شاهد افت بیش از ۱۴ درصدی قیمت سنگ‌آهن با درجه خلوص ۶۲درصد در بازارهای جهانی بودیم. درحال حاضر قیمت این محصول در کانال ۸۰ دلاری قرار دارد درحالی‌که سال قبل همین موقع قیمت بالاتر از ۹۰ دلار بود.

از اواخر ماه دسامبر۲۰۱۹ میلادی، قیمت فلزات آهنی به‌طرز چشمگیری کاهش یافته و این موضوع برای همه کامودیتی های دیگر نیز دیده می شود.

بنابراعلام موسسه رتبه‌بندی مودی، ریزشی شدن قیمت‌ها بعد از یک دوره نسبتا افزایشی ناشی از اجرای فاز یک موافقت‌های تجاری بین چین و آمریکا مساله طبیعی به شمار می آید، اما در حال حاضر ویروس کرونا مهمترین دلیل ریزشی شدن بهای کامودیتی ها است. از سوی دیگر، در مورد سنگ‌آهن باید گفت یک دلیل مهم دیگر نیز وجود دارد و آن افزایش عرضه با بهبود نسبی سد باطله‌برداری واله برزیل و تدریجا افزایش ورودی سنگ‌آهن از این معدن مهم به بازارهای جهانی است. این مساله در کنار شرایط تولید فولاد و ویروس کرونا که تجارت این محصول را تحت‌تاثیر قرار داده باعث شده بازار سنگ‌آهن میل بیشتری به کاهش داشته باشد هرچند هفته گذشته بیش از یک درصد افزایش را در پرونده خود ثبت کرد اما اغلب کارشناسان این رشد را در نتیجه افت‌های قابل‌توجه هفته‌های اخیر می‌دانند که طبیعی است.

در پایان می توان گفت تاثیر واقعی ویروس کرونای ووهان بر اقتصاد چین و جهان با گذشت زمان مشخص می شود. بدون شک مقامات چینی موفق به مهار این بیماری خواهند شد و پیش بینی می شود با عادی شدن شرایط برای بازارهای کامودیتی، بهای فلزات اساسی پس از تجربه دوره رکود، کم کم به روند افزایشی خود در میان مدت ادامه خواهند داد.

نویسنده :مریم آزیش