تحریم‌ها؛ زنجیره نامرئی چالش‌های صنایع ایران
معدن۲۴: غزل غفاریان-تحریم‌ها از سال‌های آغازین انقلاب، همچون رشته‌ای نامرئی، تار و پود اقتصاد ایران را درنوردیده و هر سال عمق و دامنه آن‌ها بیشتر شده است. در ابتدا بسیاری تصور می‌کردند این محدودیت‌ها تأثیر عمیقی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت، اما امروز دیگر این اصل اقتصادی بر هیچ کس پوشیده نیست که هیچ کشوری نمی‌تواند در تمام حوزه‌ها مزیت نسبی داشته باشد.
واقعیت این است که بسته شدن درهای بازارهای جهانی به روی ایران، پیامدهایی جدی به همراه داشته که نه با سیاست‌های کلیشه‌ای همچون «اقتصاد مقاومتی» و نه با تلاش برای تولید تمام محصولات در داخل، قابل جبران نیست.
تداوم و گسترش تحریم ها آثار سو زیادی بر روی زندگی مردم و وضعیت صنایع در ایران گذاشته است که از جمله آن ها می توان به کاهش توان صادرات و در نتیجه کاهش درآمدهای ارزی اشاره کرد که صنایع را به تدریج با مشکلات جدی مواجه کرده است، از سوی دیگر این تحریم ها بر روی محدودیت در واردات کالاهای واسطه‌ای و فناوری‌های نوین که تولید داخلی آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد نیز تاثیر گذاشته است و باعث افت کیفیت محصولات و کاهش رقابت‌پذیری در صنایع مختلف شده است.
امروز بسیاری از واحدهای صنعتی هنوز با ماشین‌آلاتی کار می‌کنند که بیش از ۴۰ سال قدمت دارند؛ این مسئله در روزگاری که جلو رفتن با تکنولوژی های روز دنیا یک ضرورت است آسیب زیادی به صنایع ایران وارد کرده، راندمان تولید آن ها را پایین آورده، هزینه‌ها را افزایش داده و در نهایت بازارهای جهانی را از دسترس ایران خارج کرده است.
اگرچه تحریم‌ها بر تمام صنایع تأثیرگذار بوده‌اند، اما صنایع کشاورزی، فولاد و معدن به عنوان ستون‌های اصلی اقتصاد کشور بیش از سایر بخش‌ها از این محدودیت‌ها آسیب دیده‌اند. کشاورزی با مشکل مصرف بی‌رویه آب و کمبود مکانیزاسیون دست و پنجه نرم می‌کند، در حالی که فولاد و معدن به‌دلیل فناوری‌های منسوخ، حتی با وجود دسترسی به مواد اولیه، توان رقابت در بازارهای بین‌المللی را از دست داده‌اند.
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در تیرماه ۱۴۰۲ با تأکید بر تأثیر منفی تحریم‌ها در صنعت فولاد گفت: «تحریم‌ها باعث عقب‌ماندگی فناوری در صنایع فولاد شده و رقابت‌پذیری ما را به شدت کاهش داده‌اند.»
همچنین زهرا کاظمی، کارشناس صنعت فولاد، در اسفندماه ۱۴۰۲ با ابراز نگرانی از افزایش هزینه‌های تولید ناشی از تحریم‌ها عنوان کرد: «تحریم‌ها ورود فناوری‌های روز را سد کرده و هزینه تولید را به طور قابل توجهی افزایش داده‌اند.»
اکنون که بیش از چهل سال از این مسیر می‌گذرد و تجربه‌ها بارها نشان داده‌اند که تکیه بر سیاست‌های غیرواقع‌بینانه و جنگ با اصول اقتصادی راه به جایی نمی‌برد، ضروری است که بار دیگر اقتصاد را در صدر اولویت‌ها قرار دهیم، چرا که این امر تنها کلید توسعه پایدار و رفاه جامعه ایران خواهد بود.