دکتر سمیعی‌نژاد و مهندسی مجدد در صنعت فولاد ایران
استیل‌پرایس – مهر ۱۴۰۴
معدن ۲۴:هنگامی که دکتر محمد مسعود سمیعی‌نژاد بار دیگر به ساختمان ایمیدرو بازمی‌گردد، صنعت فولاد ایران در نقطه‌ای حساس قرار دارد.
پس از یک دوره رشد سریع و بی‌سابقه در ظرفیت تولید، روند توسعه تقریباً در عددی ثابت متوقف شده و منابع گاز طبیعی — که روزگاری نقطه قوت این صنعت بود — امروز به «گلوگاه» اصلی آن بدل شده است.
شاید زمان آن فرا رسیده باشد که مسیر طی‌شده بازبینی شود، اهداف دوباره سنجیده شوند، و نگاه تازه‌ای بر آینده این صنعت راهبردی شکل گیرد.
صنعت فولاد ایران باید از مرحله‌ی توسعه‌ی کمی عبور کرده و وارد عرصه‌های عمیق‌ترِ مهندسی، فناوری و ارزش‌افزوده شود — همان‌گونه که در برنامه‌ریزی‌های دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی استیل‌پرایس نیز پیش‌بینی شده است.
در این مسیر، تولید فولادهای پیشرفته، توسعه مهندسی فولاد، و حرکت به‌سوی مهندسی مجدد در ساختار تولید، تأمین و انرژی از محورهای کلیدی آینده به‌شمار می‌روند.
چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید!
اصلاح ساختار و زنجیره تأمین
چالش اصلی امروز فولاد ایران دیگر ظرفیت تولید نیست، بلکه عدم‌توازن میان حلقه‌های زنجیره از معدن تا محصول نهایی است.
توجه داشته باشیم که در ساختار صنایع فولاد ایران، گاز طبیعی اهمیتی بیش از سنگ‌آهن دارد؛ چراکه سنگ‌آهن را می‌توان وارد کرد، اما گاز را نه.
بنابراین مهندسی مجدد باید بر مدیریت هوشمندانه منابع انرژی و بازآرایی زنجیره تأمین متمرکز شود.
راه دشوار پیش‌رو
۱. اصلاح توزیع مواد اولیه بین واحدهای معدنی، کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی؛
۲. بهینه‌سازی و تأمین پایدار انرژی و آب در واحدهای قدیمی؛
۳. افزایش سهم فناوری‌های نوین و دیجیتال در تولید و پایش فرایندها؛
۴. بازتعریف نقش دولت و بخش خصوصی برای کاهش تداخل سیاست‌گذاری و اجرا.
ایران با وجود برخورداری از ذخایر غنی، نیازمند مدیریت داده‌محور منابع معدنی و تدوین نقشه راه تأمین پایدار مواد اولیه فولاد است.
مهندسی مجدد در این بخش باید بر هوشمندسازی معادن، افزایش بهره‌وری و خلق ارزش از طریق کاهش مصرف انرژی و مواد اولیه متمرکز شود.
به عبارت دیگر، بخش مهمی از محصول آینده صنعت فولاد ایران باید بر پایه «هوش انسانی و فناوری پیشرفته» شکل گیرد، نه صرفاً بر پایه ماده معدنی.
عبور از کمیت به کیفیت
افزایش تولید فولاد دیگر به‌تنهایی یک هدف نیست.
بازارهای صادراتی سنتی ایران در حوزه فولادهای ساختمانی به مرحله‌ی خودکفایی نسبی رسیده‌اند، و اکنون زمان آن است که مسیر تازه‌ای گشوده شود — مسیری که از نوآوری، مهندسی پیشرفته و تحول ساختاری عبور می‌کند.
این همان مسیری است که می‌توان آن را «مهندسی مجدد صنعت فولاد و مواد اولیه ایران» نامید؛
راهی برای ورود به آینده‌ای که در آن کیفیت، بهره‌وری و پایداری جایگزین کمیت شده‌اند — آینده‌ای که دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی استیل‌پرایس در تهران می‌کوشد آن را ترسیم و آغاز کند.