تحقق۵۳۰۰ میلیارد تومان سرمایهگذاری در«فولاد»
- اخیرا سهام شرکت (فولاد مبارکه) با رشد متناسبی همراه شده است. دلیل آن را چطور ارزیابی میکنید؟
رشد سهام این شرکت را میتوان ناشی از وجود چند اتفاق در این حوزه دانست. یکی از این اتفاقات رشد جهانی قیمت فولاد است که در قیمتهای داخلی تاثیرگذار بوده و باعث رشد ارزش سهام شرکتهای فولادی شده است. دیگر اینکه شرکت فولاد مبارکه به تازگی در سنگان (استان خراسان) یک واحد گندلهسازی ۵ میلیون تنی راهاندازی کرده که باعث میشود برای تأمین مواد اولیه مورد نیاز خود هزینه کمتری پرداخت کند.
- یعنی کل نیاز لازم توسط این واحد در خصوص گندله برآورده میشود؟
خیر؛ اکنون ۷ و نیم میلیون تن گندله در شرکت فولاد مبارکه و ۵ میلیون تن در واحد سنگان تولید میشود و بدین ترتیب مجموع تولید گندله در این دو واحد به ۱۲میلیون و پانصد هزار تن میرسد که این مقدار گندله برای تولید ٨ و نیم میلیون تن فولاد کفایت میکند و عمده خوراک گروه مبارکه در تولید فولاد از طریق این دو کارخانه تأمین میشود. این اتفاق دومی است که علاوه بر رشد جهانی فلزات بر رونق کنونی سهام فولاد مبارکه تاثیرگذار بوده است. همچنین این شرکت برای سال مالی جاری ۲۵ تومان سود برای هر سهم پیشبینی کرده که توانسته ٣٠ درصد آن را در سه ماهه نخست محقق سازد که گزارش آن در کدال موجود است و قطعا این موضوع هم عامل تاثیرگذاری در رشد قیمت سهام فولاد مبارکه بوده است. یکی دیگر از عوامل اثرگذار در رشد اخیر قیمت سهام فولاد مبارکه مربوط میشود به دراختیار گرفتن بخش عمدهای از سهام شرکت سرمایهگذاری توسعه معادن و فلزات به عنوان هلدینگی که سهام معادن بزرگ سنگ آهن مانند گل گهر، چادرملو و صبا نور، فولاد خراسان، کابل شهید قندی، کک طبس، فولاد سرمد ابر کوه را در مالکیت خود دارد که این موضوع هم به نوبه خود در رشد قیمت سهام شرکت فولاد مبارکه بیتاثیر نبوده است.
- با چه هدفی سهام غالب شرکت توسعه معادن و فلزات را خریدید؟
این اقدام در جهت قویتر شدن زنجیره تولید و داشتن نقطه اتصال محکمتر به معادن انجام شد. در این میان باید به یکی از اشتباهات فرآیند خصوصیسازی در گذشته اشاره کنم که بجای این که سهام هر یک از معادن بزرگ سنگ آهن را با یکی از فولادسازهای بزرگ یکجا قیمتگذاری و عرضه کنند تا تولیدکنندگان فولاد از بابت تامین مواد اولیه مورد نیاز دغدغهای نداشته باشند، معادن را جدا و فولادها را جدا خصوصی کردند و از همان زمان تامین خوراک برای فولادسازها به بزرگترین نگرانی آنها تبدیل شد. میبینید که در مورد مس این اتفاق نیفتاد و درست عمل شد و سهام معدن و کارخانه مس سرچشمه را یکجا و یکپارچه در بورس عرضه کردند. از همین جهت و جهت رفع این نقیصه، مدیران شرکت فولاد مبارکه پس از عرضه سهام شرکت در بورس همواره مترصد فرصت بوده اند که به طریقی خود را به معادن نزدیک کنند و در راستای همین سیاست هم در مزایده سهام شرکت سرمایهگذاری معادن و فلزات شرکت کردیم و خوشبختانه موفق به تملک آن شدیم. البته هنوز هم معتقدم مالکیت معادن سنگ آهن باید به فولادسازها داده شود تا مالکیت زنجیره ارزش از سنگ آهن تا محصول در اختیار سهامداران واحد باشد و بازدهی سهام افزایش یابد. البته باید گفت که مجموعه فولاد مبارکه به دلیل داشتن سهام عمده شرکت توسعه معادن و فلزات و تملک بخشی از سهام گل گهر و چادر ملو با کل مجموعهها رابطه مالکیتی و مدیریتی داشته و از این بابت کمتر دچار مشکل بوده و با خرید سهام جدید معادن و فلزات این رابطه مستحکمتر شده است.
- به نظر شما تا چه زمانی روند افزایش جهانی فولاد ادامه دارد؟
قیمت فولاد در بازار جهانی همواره به صورت سینوسی فراز و نشیب دارد و تقریبا هر ٨ تا ۱۰ سال یکبار به اوج و به قعر می رسد. در حال حاضر پس از افت شدید و ناگهانی قیمت در سال ٢٠١۵ مجددا بازار در مسیر رونق طبیعی و افزایش قیمت دورهای خود قرار گرفته و به طور معمول این روندها در برههای شتاب میگیرند و سپس ملایم شده و به حالت تعادل میرسند اما پیشبینی نمیشود که به این زودی شاهد روال کاهشی قیمتها در حد یک سال پیش باشیم گرچه ممکن است، عطش شدید فعلی بازار فولاد کمی فروکش کند.
- آیا بالا رفتن قیمت فولاد در دنیا به دنبال رخ داد خاصی ایجاد شد؟
دقیقا؛ این روند به دنبال بروز سه اتفاق در چین رخ داد. نخست تغییر آییننامههای مربوط به محیط زیست و دشوار کردن قوانین زیست محیطی در چین است که به موجب آن قرار است جرایم زیست محیطی از ابتدای سال ٢٠١٨ تا سه برابر افزایش پیدا کند که بر این اساس برخی واحدهای تولیدکننده فولاد باید تعطیل کنند یا کاهش تولید داشته باشند.از طرفی با به اجرا گذاشتن قوانین سختگیرانه زیست محیطی تعداد قابل توجهی از کارخانجات ککسازی درچین رویه کاهش ظرفیت را در پیش گرفتهاند که این موضوع خود باعث افزایش قیمت کک و در نتیجه افزایش قیمت تمام شده فولاد شده است. حال از آنجایی که این کشور ۵۰ درصد فولاد جهان را تولید میکند اگر ۱۰ درصد از تولید خود را کاهش دهد در روند کلی بازار فولاد تاثیر بسزایی خواهد داشت. البته مسایل دیگری مانند درگیری ترامپ با چینیها بر سر تعرفه فولاد، افزایش قیمت نفت و غیره هم بر این روند افزایشی موثر بوده است.
- فکر میکنید عملکردی که در سه ماه اخیر داشتید، باز هم ادامه داشته باشد یا این اتفاق حاصل شتاب جهانی فولاد است که در آینده فروکش میکند؟
تغییرات جهانی مربوط به یکی، دو ماه اخیر است و رشد مثبت فولاد مبارکه در سه ماه گذشته از این روند تاثیری نگرفته بلکه این رشد نتیجه عملکرد مطلوب شرکت بوده است و به طور قطع در آینده مثبتتر هم خواهد شد.به برنامههای توسعهای فولاد مبارکه هم اشارهای داشته باشید. در خراسان کارخانه تولید کنستانره ۵ میلیون تنی در دست احداث داریم که تاکنون حدود ۵۴ درصد آن پیشرفت فیزیکی داشته و تا اواسط سال آینده افتتاح خواهد شد. این کارخانه خوراک گندلهسازی موجود در سنگان را که در بالا به آن اشاره کردم، تأمین میکند.یک واحد توسعه مهم و تاثیرگذار هم در بخش تولید فولاد و ورق فولادی نورد گرم در مجتمع فولاد سبا داریم که ظرفیت آن را به دو برابر افزایش داده و تولید آزمایشی آن شروع شده است؛ این موضوع وضعیت فولاد مبارکه را دگرگون خواهد کرد. به خصوص برای تأمین ورقهای نازک که در صنعت لوله و پروفیلسازی مصرف میشود، تاثیرگذار خواهد بود.
ظرفیت فولاد مبارکه در سال گذشته ۵٫۴ میلیون تن بود که در نیمه دوم سال به ۷٫۲ افزایش پیدا کرد و اثر این رشد در عملکرد سال جاری دیده خواهد شد. مجموعه این عوامل بر بازدهی و فروش شرکت افزایش قابل توجهی خواهد داشت و با افزایش ظرفیت توان تولید هزینه تمام شده کاهش مییابد زیرا در این صورت هزینههای سربار و ثابت روی تناژ بالاتری سرشکن میشوند.علاوه بر راهاندازی طرحهای افزایش ظرفیت در سال گذشته چند واحد هم راهاندازی شد که البته افزایش کمی نداشت اما موجب ارتقای کیفی شد که به کمک آن ورقهای خودرو و نیز ورقهایی با استاندارد ای پی آی که در تهیه لولههای نفت و گاز و صنایع دریایی کاربرد دارد، تولید کردیم. همچنین ورق عاجدار را برای نخستین بار در ایران، سال گذشته تولید کردیم. این کالاها ارزش افزوده بالاتری دارند. در مجموع سیاستهای ما به سمت تولید کالاهای با ارزش افزوده بالاتر و تولیدات صنعتی مانند صنایع خودرو، لوازم خانگی جهتدهی شده است.
- حجم سرمایهگذاری برای احداث واحد تولید کنستانتره چه میزان بوده است؟
سرمایهگذاریهای انجام شده، برای راهاندازی واحد گندلهسازی یک هزار میلیارد و تولید کنتستانتره ۱۳۰۰ میلیارد تومان است. همچنین برای افزایش ظرفیت فولاد سبا و طرح توسعه آن حدود ۸۵۰ میلیارد تومان ایجاد خود کارخانه هزینه داشت به علاوه بر آن برای ایجاد زیرساختهای آن مانند احداث خطوط ریلی و اتصال کارخانه به شبکه ریلی کشور و پست برق و تصفیه آب هم حدود ٣۵٠ میلیارد تومان هزینه شد. در مجموع میتوان گفت که حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان در سه پروژه کنسانتره، گندله و توسعه سبا سرمایهگذاری شده است. البته شرکت فولاد مبارکه در چهار سال گذشته تقریبا معادل ۵۳۰۰ میلیارد تومان در بخشهای مختلف سرمایهگذاری کرده است.
- برای تأمین مالی از فاینانس هم استفاده کردهاید؟
سرمایهگذاریهایی که تاکنون انجام شده همگی از منابع داخلی تأمین شده است اما دو قرارداد بزرگ پیش رو داریم که بر مبنای فاینانس خواهند بود و قراردادهای آنها منعقد شده البته هنوز در فرآیند فاینانس هستیم که از اروپا تأمین مالی میشود. این دو واحد شامل توسعه فولاد هرمزگان از ۱٫۵ میلیون تن به ۳ میلیون تن و نیز کارخانه نورد گرم شماره دو فولاد مبارکه است که ورقهای کیفی با عرض بالاتر تولید میکند.
- از بازارسرمایه چطور؟
سال گذشته یک مورد تأمین مالی از طریق بازار سرمایه به اندازه ۱۰۰ میلیارد تومان انجام دادیم. این کار زمانی انجام شد که نرخ تأمینمالی از طریق بانک بالا بود. اگر بتوان با ۱۵ درصد از طریق بانک تأمین مالی کرد به طور مسلم بانک مناسب تر است هرچند که بازارسرمایه هم نرخ خود را با بانک تنظیم میکند.
- نرخ تأمین مالی از بازارسرمایه به دلیل وجود بازارگردان و متعهد پذیرهنویس و … نسبت به بانک بیشتر نیست؟
البته باید این نرخ را با نرخ بهره موثر بانکی مقایسه کرد که اگر بیشتر شد دلیلی ندارد از آن طریق تامین مالی کنیم. سال گذشته ما با شرایط خوبی این کار را کردیم در قالب خرید سلف این کار را انجام دادیم و برای معادن طرف قرارداد خود تأمین مالی کردیم. در این حالت هزینه اضافی تحمیل نمیشود، حال با تأمین مالی از طریق بانک هم که ۱۸ درصد نرخ بهره عنوان میشود اما بهره موثر آن ممکن است به ٢١ یا ۲۲ درصد هم برسد اگر تامین مالی از طریق بازار سرمایه با نرخ زیر ٢٠ درصد امکان پذیر باشد قطعا مقرون به صرفه است.
- در حوزه صادرات چه فعالیتهایی داشتید؟
فولاد مبارکه در اتحادیه اروپا و خاورمیانه بازارهای خوبی را تسخیر کرده است. همینطور در آفریقا و جنوب شرق آسیا بازارهای جدیدی کشف کردهایم ولی در سال جاری به دلیل افزایش تقاضای داخل سهم صادرات را کاهش و توزیع در داخل را افزایش دادیم. البته تا سال گذشته صادرات ما فقط ورق فولادی بود اما در سال جاری به دلیل افزایش تقاضا برای خرید ورق، صادرات ورق را کاهش داده و به جای آن با طرح توسعهای که سال گذشته داشتیم و در سال جاری در مدار آوردیم و به تولید اسلب پرداختیم به صادرات اسلب روی آوردیم.
- بیشترین حجم صادرات چه میزان بوده است؟
بیشترین حجم صادرات در سال ۹۴ و معادل یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده که ۶۲ درصد آن به اتحادیه اروپا صادر شده است. فروش در اتحادیه اروپا خود نشاندهنده کیفیت مناسب و تعهد شرکت به مشتریان است.از آنجایی که محصول ما نیمه صنعتی است و مشتریان صنعتی داریم مشتریان ما کارخانههایی هستند که خط تولیدشان را با مشخصات و ویژگیهای محصول عرضه شده ما تنظیم میکنند؛ از این رو نمیتوان در ادامه عرضه؛ تناوب و نظم ارائه آن را رعایت نکرد. بنابراین فولاد مبارکه همواره سعی کرد تا این تعهد را به موقع انجام دهد تا به عنوان یک برند قابل اطمینان در بازار شناخته شود.
- در سال گذشته چطور؟
در سال ۹۵ یک و نیم میلیون تن صادرات داشتیم که این مقدار صادرات در مقایسه با سال ٩۴ از لحاظ تناژ به دلیل افزایش تقاضا در بازار داخل کاهش داشت و از نظر ارزش نیز به دلیل کاهش قیمتها در بازارهای جهانی کاهش داشته است. دلیل افزایش تقاضای داخلی برای محصولات فولادی در سال ٩۵ اعمال تعرفه واردات بود که کاهش واردات و افزایش تقاضا برای تولیدات داخلی را به همراه داشت. درواقع تعرفهای که روی واردات گذاشته شد، سبب شد تا جلوی واردات گرفته شود و تقاضا برای بازار داخلی افزایش پیداکند. پیشبینی میشود در سال جاری هم از نظر تقاضای داخلی شرایط خوبی داشته باشیم و شاید مجبور شویم تا صادرات را به حداقل برسانیم؛ هرچند که با به دست آوردن بازارهای صادراتی نباید آن را راحت از دست داد.
- چالشها و مسایل پیش روی صادرات در این حوزه چیست؟
فولاد مبارکه در صادرات نسبتا موفق عمل کرده اما به طور کلی معمولا بخشی از مسائل و مشکلات صادرات شرکتها درون بنگاهی است و بخشی هم محدودیتهای زیربنایی و ساختاری خارج بنگاهی است. در حوزه مسایل درون بنگاهی مسایلی مانند تکنولوژی تولید، نوع تولیدات و فرهنگ کار آشنا نبودن با فرهنگ جامعه هدف و ضعف مشتری مداری و پایبندی به تعهدات را میتوان به عنوان اصلیترین عوامل عدم توفیق در صادرات نام برد. از طرفی اکثر واحدهای فولاد سازی داخلی به جز مجموعههایی مانند فولاد مبارکه، ذوب آهن، فولاد خوزستان و هرمزگان که تجربه موفقی در صادرات دارند، بقیه واحدها از نظر ظرفیت تولید در اشل اقتصادی نیستند و شرایط مناسبی برای تولید متنوع کیفی با مزیت صادراتی ندارند. محدودیت دیگر موقعیت جغرافیایی و محل قرار گرفتن واحدهاست که هزینه دسترسی به بنادر و هزینه حمل و نقل را افزایش میدهد. همچنین در بخش زیربنایی جاده و راهآهن و راههای دریایی هم از دیگر مسایل مورد توجه و محدود کننده هستند. در سال ٩٢ حدود ۶۰۰ هزار تن صادرات داشتیم در سال ٩٣ یک میلیون تن در سال ٩۴ یک میلیون و ٨٠٠ هزار تن و در سال ٩۵ هم ١/۵ میلیون تن صادرات داشتیم. در سال ٩۴ که صادرات شرکت به یک میلیون وهشتصد هزار تن رسید شاهد بودیم که اسکلههای ما برای این حجم جوابگو نبود چه برسد به حجمهای بالاتر؛ بنابراین به رغم بالا رفتن تولید برای رشد صادرات نیاز به پیشرفت و تجهیز امکانات زیربنایی به خصوص در حوزه حمل و نقل جادهای، ریلی و اسکله محسوس است.
- دلیل رونق بازار داخلی را چطور ارزیابی میکنید؟
رونق و فعالیت بیشتر صنایع مانند ایران خودرو و سایپا به عنوان مشتریهای اصلی ما که تمام ورقهای فولادی مورد نیازشان را از فولاد مبارکه تهیه میکنند نسبت به سال گذشته افزایش تولید دارند. این افزایش تولید خودرو به معنی مصرف بیشتر محصولات فولادی است.همچنین همانطور که در بالا اشاره کردم با گذاشتن تعرفه، واردات محدود شد و ورقهای وارداتی جای خود را به تولیدات داخلی داد. در سال ۹۴ روی ورقهای فولادی تعرفه وجود نداشت و نبود تعرفه و افت قیمت جهانی موجب شد تا بیش از ۳ میلیون تن واردات انجام شود زیرا صرف با واردات بود اما از سال ۹۵ با گذاشتن تعرفه، هزینه واردات افزایش یافت و دیگر انگیزهای برای واردات وجود نداشت.
- فولاد مبارکه خریدهایی در حوزه انرژی از بورس انرژی داشته و یکی از موتورهای محرک این بورس بودید، دلیل آن را چطور ارزیابی میکنید؟
فولاد مبارکه بزرگترین مصرفکننده برق کشور هست و این شرکت بیش از ۱۰۰۰ مگاوات برق مصرف میکند. به طور مسلم باید از وزارت نیرو و توانیر برق مورد نیاز خود را تهیه کنیم. زمانی که بورس انرژی فعال شد و نیروگاههای بخش خصوصی به عرضه برق پرداختند ما فکر کردیم که هم میتوانیم برق مورد نیازمان را به جای این که به صورت مونوپول از توانیر بگیریم، از منابع مختلفی تهیه کنیم و هم میتوانیم به لحاظ قیمتی رقابتی ایجاد کرده و برق را با قیمت مناسبتری تهیه کنیم. اما خرید برق به طور مستقیم و بدون پشتیبانی توانیر خالی از اشکال نیست زیرا موضوع تعمیرات و توقف در نیروگاهها وجود دارد که برای کار ما مشکل ایجاد میکند. بر این اساس بین شرکت فولاد مبارکه یک قرارداد سه جانبه با توانیر به عنوان واسط و پشتیبانی کننده و انتقال دهنده برق و بخش خصوصی به عنوان تامین کننده و فروشنده و فولاد مبارکه به عنوان مصرفکننده منعقد شد. این کار به برای نخستین بار و به طور آزمایشی با خرید ۲۰۰ مگاوات از بخش خصوصی با موفقیت انجام شد. نیروگاههای بخش خصوصی هم از فولاد مبارکه به عنوان مشتری دست به نقد تقاضای زیادی برای انعقاد قرارداد داشتهاند و بر همین اساس قرارداد دوم را هم بستیم و در حال حاضر ما ۴۰۰ مگاوات از بخش خصوصی برق دریافت میکنیم.