عوامل محرک بر قیمت کامودیتی هادر ۲۰۲۳

نویسنده علی جبل عاملی

معدن۲۴:براساس آخرین پیش بینی بانک سرمایه گذاری گولدمن ساکس وضعیت سودآوری حوزه کامودیتی‌ها در سال ۲۰۲۳ بهتر از سال گذشته خواهد بود و سرمایه گذاران این حوزه، روزهای بهتری پیش رو دارند. همچنین این بانک معتقد است در حوزه انرژی باید منتظر رشد ۴۶.۹% ارزش محصولات بود و در بخش فلزات ۲۹.۶% افزایش و برای فلزات با ارزش ۵.۷% افزایش در ۱۲ ماه آتی قابل پیش بینی خواهد بود. کاهش روند موجودی انبارهای سنگ آهن و فولاد در چین نشان میدهد که تقاضای سنگ آهن در هفته منتهی به تعطیلات چین قوی بوده است. همچنین انعطاف نسبی دولت چین در خصوص سیاست کووید صفر و تغییر سیاست چین مبنی بر کاهش محدودیت‌های کرونایی در پی اعتراضات گسترده علیه قرنطینه نشانگر گشایش اقتصاد چین بعد از کرونا می‌باشد که بر بازار های مختلف از جمله سنگ آهن هم تأثیر گذار بوده است.

در حال حاضر قیمت سنگ آهن در کانال ۱۲۰ دلاری و علیرغم کاهش رشد اقتصاد جهانی به بالاترین سطح خود از جولای ۲۰۲۲ رسیده است. چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سنگ‌آهن و فولادسازی در جهان، اقدامات خود را برای تقویت بخش املاک افزایش داده است و این احساس را در بین فعالان ایجاد کرده است که تقاضای این کشور برای فلزات صنعتی مجددا . افزایشی شده است و طبیعی است که حذف محدودیت‌های سه ساله کووید-۱۹ در این کشور خوش‌بینی ها را بیش از پیش تقویت کرده است. در ماه ژانویه معاملات سنگ آهن در بورس سنگاپور افزایشی بوده است اما سوال اینست که سنگ آهن جهانی می تواند روند روبه رشد خود را حفظ کند؟
برای این منظور باید نگاهی به یکسال گذشته سنگ آهن بیاندازیم .سنگ آهن ۶۲ درصد در جولای ۲۰۲۱ به رکورد ۲۱۹.۷۷ دلار در هر تن رسید. تولیدکنندگان در تلاش برای افزایش تولید خود برای پاسخگویی به بازگشت تقاضا بودند زیرا اقتصادهای بزرگ در بحبوحه کاهش محدودیت های کووید-۱۹ شروع به بازگشایی کردند. با این حال، پس از اعلام دولت چین مبنی بر کاهش تولید فولاد برای مبارزه با آلودگی هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای قبل از بازی های المپیک زمستانی پکن در فوریه ۲۰۲۲، قیمت ها در نیمه دوم سال از رشد بازماندند. تولید فولاد این کشور به دنبال کمبود برق که منجر به خاموشی شد، بیشتر محدود شد. بحران بدهی شرکت‌های املاک چین که با مشکلاتی برای اورگراند آغاز شد ، نگرانی‌ها را در مورد تقاضا از سوی بخش املاک این کشور افزایش داد و فشار بیشتری بر قیمت‌های سنگ آهن وارد کرد. تا نوامبر، سنگ آهن در بورس کالای شیکاگو در سطح ۹۹ دلار در هر تن معامله می شد که کمترین قیمت آن ۹۲ دلار در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۱ بود. در بورس سنگاپور، سنگ آهن در ۱۸ نوامبر به کمترین قیمت خود در سال و ۸۲.۸۲ دلار در هر تن رسید .قیمت ها در دسامبر شروع به بالا رفتن از ۱۰۰ دلار کردند و عملا سال ۲۰۲۲ را با ۱۲۰ دلار در هر تن برای معاملات آتی سنگ آهن در CME و ۱۱۶ دلار در هر تن در بورس سنگاپور به پایان رساندند.قیمت ها از آپریل ۲۰۲۲ به طور پیوسته کاهش یافت و در اواخر اکتبر به کمترین میزان خود یعنی حدود ۷۸ دلار در هر تن رسید، زیرا کاهش سرعت فعالیت صنعتی و ساختمانی جهانی باعث کاهش تولید فولاد و متعاقباً کاهش تقاضای سنگ آهن شد. قیمت ها در اوایل نوامبر دوباره شروع به افزایش کردند و در هفته اول ژانویه ۲۰۲۳ به افزایش ادامه دادند ولی با همه تلاشها برای افزایش کماکان نتوانسته از سد ۱۳۰ دلاری عبور کند.

در حالی که بسیاری از عوامل از جمله تورم جهانی، شاخص قدرت دلار بر قیمت سنگ آهن تاثیر می گذارند، اما واضح است که چین محرک اصلی قیمت سنگ آهن است. بر اساس داده ها ، این کشور بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن است که ۶۲ درصد از مصرف جهانی را به خود اختصاص می دهد و طبیعی است که هر رویدادی در این کشور بازارهای جهانی از جمله بازار ایران را هم به طور مستقیم و غیر مستقیم متإثر کند و به دلیل حجم زیاد مصرف، سنگ آهن یکی از شاخص های اصلی سلامت اقتصادی چین است و ماباید محرک های اصلی افزایش قیمت را در این کشور مورد بررسی قرار دهیم.
در نوامبر ۲۰۲۲ ، دولت چین از بسته سیاستی با هدف نجات بخشی املاک و مستغلات این کشور که تحت تأثیر بحران نقدینگی و کاهش شدید قرار گرفته بود، رونمایی کرد. این سیاست، که هدف آن ترویج رشد پایدار و سالم بازار املاک است، شامل اقداماتی همچون کاهش نقدینگی مانند صندوق های پیش فروش توسعه دهندگان بخش مسکن است. طبق گزارش پیش بینی سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ ، اقدامات دولت چین در این خصوص در حال حاضر نمی تواند چندان کف قیمت سنگ آهن را افزایش دهد. به نظر می رسد به جای رونق املاک، اقدامات فوق به احتمال زیاد از نکول های گسترده و پیامدهای مخرب بیشتر در این حوزه جلوگیری می کند. در گزارشی که در ۱۵ دسامبر منتشر شد، تحلیلگران معتقد بودند که دولت قصد ندارد تقاضای سرمایه گذاری برای ملک را تحریک کنند، زیرا برنامه های شکوفایی بخش مسکن دولت در حال حاضر همچنان بر انتظارات بازار فشار می آورد. همچنین تحلیل گران براین باورند که این کمپین زیرساختی چین برای حمایت از رشد اقتصادی است که البته تقاضا برای فولاد را افزایش می دهد. بر این اساس پیش‌بینی می شود تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۳ نسبت به برآورد قبلی یعنی ۱۰۱۰ میلیون تن به ۱۰۵۰ میلیون تن تغییر پیدا کند.
ازسویی دیگر بانک جهانی در چشم انداز خود اعلام کرده است که پیش بینی های بلندمدت عرضه و تقاضا همراه با فشارهای نزولی بر قیمت آهن است. در سمت عرضه، انتظار می‌رود که شرکت‌های معدنی در استرالیا و برزیل دو تولیدکننده بزرگ سنگ آهن ظرفیت خود را افزایش دهند. اما پروژه‌های جدید در جاهای دیگر مانند گینه و نیز افزایش بازیافت فولاد می‌تواند عرضه‌های بیشتری را احتمالا وارد بازار جهانی کند. استرالیایی ها تخمین می زنند که صادرات آهن از استرالیا و برزیل مجموعاً حدود ۳۸ میلیون تن یا ۳.۱ درصد در سال ۲۰۲۳ رشد کند. حجم صادرات بالاتر به دنبال افزایش پروژه های گرین فیلد توسط معدنچیان بزرگ استرالیا، عرضه های جدید از سوی شرکت وله در شمال و جنوب این پیش بینی را تقویت می کند که در دوره چشم‌انداز تا سال ۲۰۲۴، صادرات سنگ‌آهن در استرالیا و برزیل رشد متوسطی داشته باشد. همچنین عرضه هایی از سمت کانادا و برگشت اوکراین به بازار هم می تواند کمبودها را در طرف عرضه جبران کند. در طرف تقاضا هم با نک جهانی معتقد است برنامه چین برای کاهش سطح آلاینده ها می تواند مصرف فولاد و سنگ آهن این کشور را محدود کند و آینده افزایش قیمتها را با خطر روبرو کند.
در این شرایط پیش بینی وضعیت سنگ آهن کمی سخت است. با حذف اخیر محدودیت‌های کووید-۱۹ توسط چین همراه با اقدامات مستمر برای حمایت از اقتصاد، در حالی که انتظار می‌رفت عرضه شاهد رشد متوسطی باشد، پیش‌بینی سنگ آهن برای سال ۲۰۲۳ ممکن است به صورت دیگری رقم بخورد. در پیش بینی قیمت سنگ آهن در سال ۲۰۲۳، بر اساس تحلیلهای ANZ می توان انتظار داشت که قیمت سنگ آهن تا دسامبر ۲۰۲۳ از کانال ۱۱۰-۱۲۰ دلاری در هرتن در سه ماهه اول به حدود ۱۰۰ دلار در هر تن و یا حتی کمی کمترکاهش یابد. بانک جهانی نیز قیمت سنگ آهن را در سال ۲۰۲۳ به طور متوسط ​​۱۰۰ دلار در هر تن تخمین زده است که از ۱۲۰ دلار در هر تن در سال ۲۰۲۲ کمتر است. پیش بینی قیمت سنگ آهن Fitch Solutions برای سال ۲۰۲۳ نشان می دهد که این ماده معدنی به طور متوسط به ​​۱۰۰ دلار در تن در مقایسه با ۱۱۵ دلار در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است، در حالی که OCE استرالیا که در تحلیلهایش بطور کلی بدبین است ، پیش بینی کرده است که سنگ آهن ۶۲ درصد در سال ۲۰۲۳ به طور متوسط ​​۸۳ دلار در هر تن معامله شود که از ۱۰۰ دلار پیش بینی شده اش در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. وود مکنزی هم نگاه مشابهی به بازار سنگ آهن دارد. از منظر تقاضا، وود مکنزی انتظار دارد که مصرف فولاد چین در سطح مشابه گذشته محدود بماند و پیش‌بینی می‌شود تولید فولاد و تقاضای سنگ آهن تا حدودی در سال ۲۰۲۳ ثابت بماند. مدیران مکنزی می گویند بازار ملک چین به طور بالقوه شاهد ظهور مجدد خریداران از اواسط سال ۲۰۲۳ خواهد بود، زیرا انتظار می‌رود اقتصاد چین از اوج خطر عبور کند اما تقاضا چندان قوی نیست ولی تقاضا برای فولاد در خارج از چین اندکی بهتر خواهد بود. مکنزی هم پیش بینی خود برای سال ۲۰۲۳ را در محدوده ۱۰۰ دلاری در نظر گرفته است.
اما برای بلند مدت به نظر می رسد بر اساس تحلیلهای فعلی می بایست آمادگی بیشتری داشت. بر اساس گزارش OCE استرالیا، انتظار می‌رود که قیمت سنگ‌آهن از ابتدای سال ۲۰۲۴ به سطوح پایین‌تر در درازمدت کاهش یابد که دلیل آن رشد اندک در تولید فولاد کوره بلند است زیرا منطقا جهان به سمت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حرکت می‌کند. این آژانس معتقد به کاهش قیمت سنگ آهن از ۸۲ دلار در سال ۲۰۲۳ به ۶۹ دلار در هر تن در سال ۲۰۲۴ است. ANZ Research هم برای بلند مدت پیش بینی کرده است که قیمت سنگ آهن در سال ۲۰۲۴ در ۹۵ دلار در هر تن تثبیت شود . Fitch Solutions در پیش بینی قیمت سنگ آهن خود در ۶ دسامبر ۲۰۲۲ پیش بینی کرد که قیمت می تواند از ۱۰۰ دلار در هر تن در سال ۲۰۲۳ به ۹۰ دلار در هر تن در سال ۲۰۲۴ کاهش یابد. در پیش بینی بلندمدت سنگ آهن در سپتامبر ۲۰۲۲، پیش بینی قیمت سنگ آهن توسط Fitch Solutions برای سال ۲۰۲۵ شاهد کاهش قیمت به ۸۰ دلار و در سال ۲۰۲۶ به ۷۰ دلار هستیم. پیش‌بینی قیمت سنگ آهن برای سال ۲۰۳۰ حتی نزولی‌تر بوده و فیچ سولوشن پیش‌بینی می‌کند که قیمت تا سال ۲۰۳۱ به ۵۲ دلار در هر تن کاهش یابد. البته باید توجه داشت که پیش‌بینی‌های ارائه شده از سوی موسسات مختلف در مورد قیمت سنگ‌آهن ممکن است اشتباه باشد و به سرعت با تغییرات سیاسی و اقتصادی مانند جنگ ، رکود اقتصادی و یا حتی کشف یک معدن بزرگ جدید تغییر نماید و پیش‌بینی‌ها نباید به عنوان عامل اساسی برای تصمیم گیریها استفاده شوند.