ضرورت تامین پایدار برق در حوزه معدن و صنایع معدنی

انرژی مسئله‌ای است که این روزها بیش از گذشته همه حوزه‌ها و به‌ویژه صنایع معدنی را دچار چالش کرده است. هر زمستان یا تابستان که به دلیل نوسانات دمای هوا، مصرف برق و گاز بخش خانگی، تجاری و اداری افزایش می‌یابد، قطع برق مشترکان صنعتی اولین و رایج‌ترین راهکاری است که متولیان تامین انرژی انجام می‌دهند. سیاست قطع آنی و بعضاً بدون هماهنگی برق واحدهای صنعتی-معدنی، تولید این واحدها را به چالش کشانده و خسارت قابل توجهی را بر این شرکت‌ها وارد نموده است.

با توجه به نیاز روزافزون بخش معدن و صنایع معدنی به انرژی برق از یکسو و مشکلات تامین پایدار آن توسط دولت از سوی دیگر، ‌می‌توان مدل‌های جایگزین را با همکاری تولیدکنندگان بخش خصوصی برای تامین انرژی به اجرا درآورد. فروش برق،‌ ایجاد نیروگاه‌های جدید،‌ اجرای طرح‌های نیروگاهی مشترک، تهاتر برق با مواد معدنی و … از جمله مواردی است که قابلیت اجرایی دارند.

بررسی تولید انرژی برق در کشور

روند کل تولید برق کشور نشان می‌دهد، تولید نهایی سالانه برق در ایران از ۱۲۱۰۴۶ میلیون کیلو وات ساعت در سال ۱۳۸۰ به ۳۱۷۵۵۹ میلیون کیلو وات ساعت در سال ۱۳۹۸ رسیده که در واقع نشان‌دهنده رشد ۱۶۱درصدی در طول این دوره است.

بیشترین سهم تولید خالص انرژی برق در کشور متعلق به بخش خصوصی می‌باشد (۵۴%). وزارت نیرو سهم ۴۴ درصدی از تولید انرژی برق دارد. در این میان بخشی به نام صنایع بزرگ وجود دارد که برای تامین انرژی موردنیاز خود برق تولید می‌کنند و تابع وزارت نیرو نمی‌باشند، این شرکت‏ها، علاوه بر تامین نیاز خود، مقداری از برق تولید شده را به موسسات دیگر می‌فروشند.

بر اساس سالنامه انرژی وزرات نیرو در سال ۱۳۹۶ ، ظرفیت نیروگاه‌های صنایع بزرگ کشور که مطابق با جدول (۱) بوده است.

بررسی مصرف انرژی برق در کشور

روند کل مصرف برق در کشور طی دو دهه گذشته با رشد سالانه ۶ % همراه بوده که بیش از متوسط رشد و توسعه اقتصادی کشور بوده است. نمودار(۳) میزان مصرف برق در کشور را نمایش می‌دهد. منبع اصلی تولید برق در ایران گاز است که تولید آن با رشد قابل توجهی در دو دهه گذشته همراه بوده است. کاهش منابع گازی در چشم انداز آینده کشور و رشد شدت مصرف آن در بخش خانگی، تهدیدی بالقوه برای صنعت برق و مصرف‌کنندگان آن به شمار می‌رود.

بخش‌های صنعتی و خانگی بیشترین سهم را از کل مصرف انرژی الکتریکی در کشور دارند. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۸، بخش صنعتی و خانگی به ترتیب ۳۵.۳ و ۳۲.۲ درصد از کل مصرف انرژی الکتریکی را به خود اختصاص داده‌اند. نمودار(۴) سهم نوع مصرف برق کشور را در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد.

با وجود اینکه بخش‌های صنعتی و خانگی هر دو بیشترین سهم از مصرف انرژی برق در کشور را دارند اما مطابق با نمودار(۵) که روند مصرف برق در بخش صنعتی و خانگی را طی دو دهه گذشته نشان می‌دهد، مصرف در بخش صنعت با آهنگ بیشتری نسبت به مصرف در بخش خانگی رشد داشته که متاثر از رشد تولید صنایع انرژی‏بر و نیز ارزان بودن قیمت انرژی در کشور است.

نتیجه‌گیری

بررسی‌ها و مطالعات انجا‌م‌ شده در بخش انرژی به‌ویژه انرژی الکتریکی، نشان می‌دهد که کشور با چالش تامین برق در سال‌های پیش‌رو مواجه می‌باشد. محدودیت تامین برق توسط دولت و نیز اولویت قراردادن بخش خانگی نسبت به بخش صنعتی از یک سو، نیاز روزافزون شرکت‌ها و صنایع معدنی به تامین پایدار انرژی برق از سویی دیگر، صاحبان صنایع را بر آن می‌دارد که به سمت سرمایه‌گذاری و یا همکاری مشترک با  تامین‌کنندگان خصوصی انرژی برق حرکت کنند تا بتوانند در حوزه تامین انرژی به طور مستقل و موفق‌تر عمل نمایند.