مهمترین موانع پیش روی توسعه زغالی ها
زغال سنگ ککشو یک سوخت اساسی و واکنشدهنده در فرآیند ذوب سنگآهن در کوره است؛ بنابراین تقاضا برای آن بهشدت با تقاضا برای فولاد هماهنگ است.
به گزارش معدن ۲۴، بررسیها نشان میدهد بزرگترین مانع این صنعت، ایجاد یک بازار انحصاری است که تنها تقاضاکننده بازار (ذوبآهن اصفهان) قیمتگذار است. از پاییز سال ۱۳۹۷ که قیمت زغالسنگ ۲۶.۵درصد شمش فولاد خوزستان در فرابورس تعیین شد، تا به امروز این قیمتگذاری تغییر نکرده و زغالیها را با مشکلاتی فراوان مواجه کرده است. با وجود افزایش نرخ زغالسنگ در سال ۱۴۰۲، قیمت این محصول هنوز موفق به جبران عقبماندگی خود طی اواخر دهه ۹۰ و سال ۱۴۰۰ نشده است. از دیگر موانع این صنعت میتوان به قطع ارتباط قیمتی میان بازار ایران و جهان اشاره کرد که توانایی صادرات را از تولیدکنندگان سلب میکند. در سال گذشته انتظار میرفت به دلیل افزایش نرخ جهانی وضعیت برای این صنعت بهبود یابد که به دلایل فوق، محقق نشد. با این وجود نرخ رشد تولید ۵۰ درصد سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ و رشد ۱۰.۴۶درصدی در سال بعد از آن، میتوان درباره رشد این صنعت در سال جاری امیدوار بود.
با توجه به کمبود ۶۲ درصد تولید زغالسنگ در ایران و پتانسیل بالای تولید در کشور، در صورت سرمایهگذاری در این بخش و تغییر قیمتگذاری با از بین بردن انحصار و ترغیب بخش خصوصی به سرمایهگذاری، این بخش قابلیت تامین نیاز داخلی را دارد، اما در میانمدت صادرات این محصول دور از دسترس خواهد بود؛ بنابراین تولید زغالسنگ در ایران را نمیتوان تابعی از قیمت جهانی آن دانست.
دسترسی ارزانقیمت به منابع انرژی مانند نفت و گاز باعث شده سهم زغالسنگ در تامین انرژی کشور بسیار محدود باشد. از این رو بیشتر زغالسنگ تولیدشده در صنایع فولادی مورد استفاده قرار میگیرد. در حال حاضر شرکت ذوبآهن ایران بزرگترین مصرفکننده زغالسنگ در ایران است. ککسازی زرند ایرانیان، ککسازی طبس و ککسازی زرند کرمان از دیگر تقاضاکنندگان زغالسنگ به شمار میروند. از بیش از صد تولیدکننده زغالسنگ در ایران تنها ۴ شرکت در بورس ایران پذیرفته شدهاند. شرکتهای زغالسنگ پروده طبس، فرآوری زغالسنگ پروده طبس، زغالسنگ نگین طبس و صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود به ترتیب بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص دادهاند. بزرگترین مانع این صنعت در بازار، نبود سرمایهگذاری در سالهای گذشته برای استفاده از ظرفیت صادرات و به وجود آمدن انحصار از سمت خریدار است. بااینوجود تولیدات ۴ شرکت فوق در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۱۰.۴۶درصدی را نشان میدهد.