نسل آینده و چالش نوسازی مدیریتی در صنعت سنگ ساختمانی ایران
یادداشتی از سیامک اخطاری مشاور و کوچ توسعه صادرات سنگهای ساختمانی ایران – آلمان در معدن۲۴
معدن۲۴:صنعت سنگ ساختمانی ایران، که شامل استخراج از معادن و فرآوری و زنجیره تولید در کارخانه‌ها و خانواده صنعتی و بازرگانی آن می‌شود، در مسیر ماندگاری خود عمدتا به‌طور سنتی و خانوادگی اداره شده است.
در بسیاری از واحدها، سلسله مراتب مدیریتی مبتنی بر انتقال قدرت از پدر به پسر یا دیگر اعضای خانواده بوده و ساختار مدیریتی عموماً محدود به دایره خانوادگی بوده است و در بررسی تاریخچه دستاورد های بین المللی ما شاهد تحول متناسب با تغییرات بازار بخصوص رویکرد های صادراتی در مسیر حرکتی مجموعه ها نبوده ایم. این رویه سنتی، که ممکن است در گذشته پاسخگو بوده باشد، امروز با تحولات و سرعت تغییرات با چالش‌های جدی مواجه است.
جایگاه ارزشمند قدمت و پیشکسوتان صنعت یک سرمایه ملی است منوط به اینکه زنجیره انتقال تجربیات به شیوه منطقی و اطمینان بخش حفظ شود .
تربیت مدیران در داخل مجموعه یا جذب مدیران خارج از مجموعه جز چالش های اصلی کنونی بشمار می آید.
در میان خانواده ها صنعت سنگ اگر فرزندان به هر دلیلی نخواهند در آینده سرنوشت مجموعه نقش داشته باشند عملا و احتمالا ادامه فعالیت ها به شکلی تهدید شده یا دچار نقص خواهد بود.
میانگین سنی بالای مدیران، نبود جانشین‌پروری حرفه‌ای، فقدان جذب نیروهای جوان و متخصص، و کم توجهی به تغییرات بنیادین در نگرش جدید به نیروی کار، از جمله تهدیدهای جدی برای تداوم و ماندگاری این صنعت هستند.
در این میان هشدار صنعت ایتالیا در مجمع عمومی ۲۰۲۵ Confindustria Marmomacchine
که تازه برگزار شد به این مسأله پرداخته شده است. این چالش یک چالش بین المللی است.
در مجمع عمومی ۲۰۲۵ Confindustria Marmomacchine، یکی از معتبرترین نهادهای صنعتی حوزه سنگ در اروپا، به شکل شفاف و هشداردهنده‌ای به بحران نوسازی نسلی اشاره شد. در این گزارش آمده است:
۳۰ درصد از نیروی کار در شرکت‌هایی فعالیت دارند که مدیران آن‌ها بالای ۶۰ سال سن دارند.
کمتر از ۱۵ درصد در شرکت‌هایی مشغول‌اند که توسط افراد زیر ۴۵ سال هدایت می‌شوند.
۳۰.۲ درصد شرکت‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند، زیرا بیش از نیمی از کارکنانشان بالای ۵۵ سال سن دارند.
فقط یک شرکت از هر پنج شرکت عضو، حداقل یک عضو هیئت مدیره زیر ۴۰ سال دارد.
این اعداد زنگ خطر را برای کشورهایی مانند ایران، که دارای ساختار مشابهی در صنعت سنگ هستند، به صدا درآورده است.
نسل Z؛ نسل متفاوت با خواسته‌های متفاوت
نسل جوان امروزی که با نام “نسل Z” شناخته می‌شود، در جهانی پرچالش رشد کرده‌اند: بحران‌های اقتصادی، پاندمی‌ها، تغییرات اقلیمی و اطلاعات لحظه‌ای فضای مجازی. این عوامل باعث شده‌اند که این نسل به‌دنبال معنا، پایداری، و تعادل در زندگی کاری باشند.🔵 نسل آینده و چالش نوسازی مدیریتی در صنعت سنگ ساختمانی ایران
چالش‌های ساختاری و نسلی صنعت سنگ ایران
صنعت سنگ ساختمانی ایران، که شامل استخراج از معادن و فرآوری و زنجیره تولید در کارخانه‌ها و خانواده صنعتی و بازرگانی آن می‌شود، در مسیر ماندگاری خود عمدتا به‌طور سنتی و خانوادگی اداره شده است.
در بسیاری از واحدها، سلسله مراتب مدیریتی مبتنی بر انتقال قدرت از پدر به پسر یا دیگر اعضای خانواده بوده و ساختار مدیریتی عموماً محدود به دایره خانوادگی بوده است و در بررسی تاریخچه دستاورد های بین المللی ما شاهد تحول متناسب با تغییرات بازار بخصوص رویکرد های صادراتی در مسیر حرکتی مجموعه ها نبوده ایم. این رویه سنتی، که ممکن است در گذشته پاسخگو بوده باشد، امروز با تحولات و سرعت تغییرات با چالش‌های جدی مواجه است.
جایگاه ارزشمند قدمت و پیشکسوتان صنعت یک سرمایه ملی است منوط به اینکه زنجیره انتقال تجربیات به شیوه منطقی و اطمینان بخش حفظ شود.
تربیت مدیران در داخل مجموعه یا جذب مدیران خارج از مجموعه جز چالش های اصلی کنونی بشمار می آید.
در میان خانواده ها صنعت سنگ اگر فرزندان به هر دلیلی نخواهند در آینده سرنوشت مجموعه نقش داشته باشند عملا و احتمالا ادامه فعالیت ها به شکلی تهدید شده یا دچار نقص خواهد بود.
میانگین سنی بالای مدیران،نبود جانشین‌پروری حرفه‌ای، نبود جذب نیروهای جوان و متخصص، و کم توجهی به تغییرات بنیادین در نگرش جدید به نیروی کار، از جمله تهدیدهای جدی برای تداوم و ماندگاری این صنعت هستند.
در این میان
هشدار صنعت ایتالیا در مجمع عمومی ۲۰۲۵ Confindustria Marmomacchine
که تازه برگزار شد به این مسأله پرداخته شده است. این چالش یک چالش بین المللی است.
در مجمع عمومی ۲۰۲۵ Confindustria Marmomacchine، یکی از معتبرترین نهادهای صنعتی حوزه سنگ در اروپا، به شکل شفاف و هشداردهنده‌ای به بحران نوسازی نسلی اشاره شد.در این گزارش آمده است:
۳۰٪ از نیروی کار در شرکت‌هایی فعالیت دارند که مدیران آن‌ها بالای ۶۰ سال سن دارند.
کمتر از ۱۵٪ در شرکت‌هایی مشغول‌اند که توسط افراد زیر ۴۵ سال هدایت می‌شوند.
۳۰.۲٪ شرکت‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند، زیرا بیش از نیمی از کارکنانشان بالای ۵۵ سال سن دارند.
فقط یک شرکت از هر پنج شرکت عضو، حداقل یک عضو هیئت مدیره زیر ۴۰ سال دارد.
این اعداد زنگ خطر را برای کشورهایی مانند ایران، که دارای ساختار مشابهی در صنعت سنگ هستند، به صدا درآورده است.
نسل Z؛ نسل متفاوت با خواسته‌های متفاوت
نسل جوان امروزی که با نام “نسل Z” شناخته می‌شود، در جهانی پرچالش رشد کرده‌اند: بحران‌های اقتصادی، پاندمی‌ها، تغییرات اقلیمی و اطلاعات لحظه‌ای فضای مجازی. این عوامل باعث شده‌اند که این نسل به‌دنبال معنا، پایداری، و تعادل در زندگی کاری باشند.
برخی ویژگی‌های کلیدی این نسل عبارت‌اند از:
تحصیلات بالاتر: حدود ۳۰٪ از این نسل دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.
ارزش‌گرایی: به دنبال مشاغلی هستند که با ارزش‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و انسانی همسو باشد.
توجه به سلامت روان و تعادل کار و زندگی.
خودمحور بودن مثبت: بیشتر به رشد فردی، مهارت‌های متنوع، و تجربه‌گرایی اهمیت می‌دهند تا ثبات در یک مسیر سنتی.
لزوم دگرگونی در صنعت سنگ ایران
با توجه به موارد فوق، ادامه مدیریت سنتی و خانوادگی در صنعت سنگ ایران، در غیاب مشارکت جوانان و عدم هم‌راستایی با خواسته‌های نسل جدید، می‌تواند این صنعت را در آینده‌ای نزدیک با بحران نیروی انسانی و افت نوآوری مواجه کند.
پیشنهادهایی برای عبور از بحران نسلی در صنعت سنگ ایران
برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری: ایجاد مسیرهای مشخص برای تربیت مدیران میانی و ارشد از میان نسل جوان.
تبیین مکانیسم ایجاد انگیزه و مشوق برای حضور و ماندگاری در مجموعه ها .
ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه (R&D): جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در حوزه‌های مهندسی، فناوری مواد، و هوش مصنوعی برای نوآوری در استخراج و فرآوری.
نهادینه‌سازی کارآموزی سازمان‌یافته: طراحی برنامه‌های کارآموزی با همکاری دانشگاه‌ها برای آشنایی دانشجویان با واقعیت‌های صنعت سنگ.
ایجاد برند کارفرمایی جذاب: ساخت تصویری از صنعت سنگ به‌عنوان یک صنعت پایدار، پیشرو، و مسئول اجتماعی برای جذب نسل Z.
پیاده‌سازی اصول ESG (محیط‌زیست، اجتماع و حاکمیت): تلفیق سیاست‌های پایداری و مسئولیت اجتماعی در فعالیت‌های روزمره شرکت‌ها.
انعطاف در مدل‌های کاری: طراحی فرصت‌های کاری پاره‌وقت، پروژه‌ای، و حتی از راه دور در بخش‌های مدیریتی، طراحی، و بازاریابی.ایجاد جذابیت های مالی و امکانات .
سرمایه‌گذاری در دیجیتال‌سازی: استفاده از فناوری‌های نوین مثل اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، و ERP در معادن و کارخانه‌ها برای افزایش بهره‌وری و جذابیت برای نسل جوان.
جمع‌بندی
تغییرات منتظر ما نمی‌مانند در رقابت تجاری آندسته از مجموعه ها که قوی هستند ضمانت ماندگاری ندارند چون بازی بازار مدام در حال تغییر است فقط آندسته از بازیگران قادر به ماندگاری هستند که به جریان تغییرات منعطف بوده و هوشمندانه ادامه دهند .
اگر صنعت سنگ ساختمانی ایران بخواهد در بازارهای جهانی رقابت‌پذیر بماند و آینده‌ای پایدار برای خود رقم بزند، باید از هم‌اکنون فرآیند تحول نوسازی نسلی و فکری را آغاز کند. تجربه کشور ایتالیا و داده‌های جهانی درباره نسل Z نشان می‌دهد که وقت آن رسیده است نگرش خود به جذب نیروی انسانی را دگرگون کنیم و با آینده‌ای متحول، همگام شویم.