ایران، غنی از تنگستن
مدیران ارشد صنعت نفت کشور از مدتها قبل بومیسازی اقلام و کالاهای مهم مورد نیاز این صنعت را در دستورکار قرار داده و عنوان کردند که روند بومیسازی این اقلام در داخل کشور در حال انجام است. با این وجود برخی تولیدکنندگان داخلی معتقدند بومیسازی برخی از این اقلام، مستلزم آن است که مواد اولیه موردنیاز در داخل تولید شود؛ حال آنکه مواد اولیه برخی از این اقلام همچنان وارداتی است.متههای صخرهای حفاری ازجمله کالاهای مهم صنعت نفت هستند که وزیر نفت سال گذشته اعلام کرد بومیسازی آن در حال انجام است. در همین ارتباط با برگزاری یک مناقصه، بومیسازی تولید این اقلام به شرکتهای داخلی واگذار شد. محمود تبریزی که مجموعه زیر مدیریتاش برنده مناقصه بومیسازی این متهها شده است اما میگوید که مواد اولیه مورد نیاز را همچنان از طریق واردات تامین میکنند.
تولید انبوره نیازمند تولید
محمود تبریزی با بیان اینکه این متهها جزوه ۱۰ قلم کالای بومیسازی این صنعت است، گفت: تولید و مورد استفاده قراردادن این متهها امر تخصصی و پیچیدهای محسوب میشود. نحوه تولید انبوه این متهها طوری است که نخست باید نمونهای از محصول را تولید کرده و تحویل کارشناسان این وزارتخانه دهیم. پس از تایید کیفیت و استانداردهای محصول که مشابه نمونه خارجی آن است، وارد فاز انبوهسازی میشود و در این مرحله ۲۵ درصد از هزینههای تولید را دریافت میکنیم.وی با بیان اینکه تولید این متهها در داخل کشور مدتهاست از استانداردهای بینالمللی فاصله گرفته، ادامه داد: همین فاصله چندساله موجب شده روند تولید آن براساس نمونه با کیفیت خارجیاش زمانبر باشد. ما بعد از برنده شدن در مناقصه، اردیبهشت امسال پیشپرداخت اولیه برای ساخت را دریافت کردیم اما برای تولید این متهها، همچنان متکی به واردات مواد اولیه هستیم. این فعال بخش تجهیزات نفتی توضیح داد: مواد اولیه ساخت این متهها شامل دو بخش فولاد و تنگستن است که تنها بخش فولادی آن از داخل کشور تامین میشود و تنگستن آن وارداتی است. بهترین نوع تنگستن برای امریکا و انگستان است، اما ما نوع چینی آن را وارد میکنیم. وی در پاسخ به این سوال که چرا باوجود منابع غنی معدنی در ایران، کشور همچنان به واردات تنگستن وابسته است، اینگونه توضیح داد: تنگستن یک ماده معدنی است که معادن آن در اراک وجود دارد؛ همانطور که اشاره کردید، معادن این ماده معدنی در کشور وجود دارد و میتواند نیاز صنعت کشور به این ماده را نیز برطرف کند، اما از آنجایی که کلید زدن بهرهبرداری از معادن نیازمند سرمایهگذاری کلان است، تاکنون اقدامی در این راستا نشده در حالیکه سرمایهگذاری و بهرهبرداری از آن برای کشور مقرون بهصرفه است.
تولید متر نیازمند واردات
براین اساس، هنوز امکان تولید متههای حفاری در داخل کشور به طور ۱۰۰ درصدی وجود ندارد و قرارداد بومیسازی آن اگرچه منجر به تولید مته در داخل کشور میشود اما تولید این متهها همچنان وابسته به واردات مواد اولیه از خارج است و در صورت بازگشت تحریم ها، احتمال توقف تولید همچنان وجود خواهد داشت. اسفند سال ۹۵ بود که بیژن زنگنه، وزیر نفت از بومی شدن ساخت ۱۰ خانواده کالایی اصلی و پرمصرف مورد نیاز صنعت نفت در داخل کشور خبر داده و گفته بود: احتمال دارد برنامه ساخت ۲ قلم بزرگ از تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت پیش از پایان امسال (۱۳۹۵) به نتیجه برسد که یکی از آنها لولههای «سیآرای» است. زنگنه از متههای حفاری، تجهیزات سرچاهی و درونچاهی بهعنوان گروههای کالایی دیگر صنعت نفت نام برده بود که برنامه ساخت آنها دنبال میشود. این ۱۰ گروه کالایی شامل تجهیزاتی مانند ساخت تجهیزات سرچاهی و رشته تکمیلی درونچاهی، پمپهای درونچاهی، انواع متههای حفاری (صخرهای، الماسی، مغزهگیری)، انواع شیرهای کنترلی، ایمنی و تجهیزات جانبی، انواع لولهها (لولههای جداری بدون درز از ۸/۳ تا ۱۳ اینچ، لولههای جداری با درز از ۲۰ تا ۳۰ اینچ، لولههای مغزی، لولههای حفاری و لولههای جریانی بدون درز بالای ۶ اینچ)، الکتروموتورهای ضدانفجار و دور متغیر، ماشینهای دوار (توربین، کمپرسور و پمپها شامل پمپهای گریز از مرکز)، فولادهای آلیاژی، ابزارهای اندازه گیری حفاری و ساخت پیگهای هوشمند است.