تحریم‌ها و فناوری‌های معدنی؛ شکاف بزرگ ایران با دانش روز دنیا/ عقب‌ماندگی تکنولوژیک معادن
معدن۲۴:استاد تمام حوزه معدن گفت: سرمایه‌گذاری اکتشافی، یک سرمایه‌گذاری بسیار مهم در رشد و توسعه هر کشور است. به‌طوری که علاوه بر افزایش تولید ناخالص داخلی، رشد و توسعه مناطق مختلف کشور را به دنبال دارد.
“پیمان افضل” در گفتگو با خبرنگار معدن۲۴ افزود: اکتشاف در معادن در حقیقت نخستین حلقه زنجیره توسعه در یک کشور است.
وی بیان داشت: نگاهی به طرح‌های عظیم همچون ذوب آهن اصفهان یا بنیانگذاری پروژه ملی فولاد نشان می‌دهد نخستین حلقه اینها موضوع اکتشاف مواد معدنی زغالسنگ و سنگ آهن بوده که سبب شد رشد و شکوفایی را در کشور به خصوص استان‌های یزد، کرمان و اصفهان شاهد باشیم. به طوری که به تدریج فرودگاه‌ها به وجود آمد و راه آهن در این مناطق گسترش یافت و جاده سازی‌ها انجام شد و مناطقی که تبدیل به روستاهای کوچک شده بود و از تمدن دور افتاده بودند، احیا شدند و بخش مهمی از پتانسیل کشور در این مناطق فعال شد و رشد و شکوفایی خوبی را در آنها شاهدیم.
افضل خاطرنشان کرد: به عبارتی سرمایه‌گذاری در اکتشاف یک سرمایه‌گذاری بلند مدت و توسعه‌ای است که به منابع، داشته‌ها و پتانسیل‌هایمان بیش از پیش پی می‌بریم و می‌توانیم برای توسعه کشور یک برنامه‌ریزی بهتر و دقیق‌تر داشته باشیم.
وی ادامه داد: شرکت‌های سرمایه‌گذار نیز بر پایه اکتشافات درست‌تر و هزینه‌های اکتشافی دقیق‌تر می‌توانند هزینه‌هایشان را کاهش داده و در ادامه عملیات معدن‌کاری را به درستی انجام و برنامه‌ریزی بلند مدت درست‌تری را اجرایی کنند تا بتوانند عمر معادن و مجتمع‌های معدنی را افزایش داده، به سودآوریشان بیفزایند و در نظر داشته باشیم هرچه سود افزایش یابد، کل منطقه و بلکه کشور از آن منتفع می‌شوند.
این صاحب نظر حوزه معدن، به سرمایه‌گذاری شرکت ملی مس ایران در اکتشافات همچنین شرکت‌های فولادساز، سنگ آهن‌ها و طلا اشاره کرد که نه تنها به تولید ناخالص داخلی کشور افزوده است، بلکه در توسعه بسیاری از مناطق در کشور نقش داشته است، لذا سرمایه‌گذاری اکتشافی یک سرمایه‌گذاری بسیار مهم در رشد و توسعه هر کشور است.
عقب ماندگی از فناوری‌های روز جهان
وی در ادامه، عقب ماندگی کشورمان از فناوری‌های موجود در معادن را یادآور شد و اظهار داشت: این عقب ماندگی از فناوری روز جهانی به دلیل تحریم‌ها، سیاست خارجی نادرست و نبود ارتباط با کشورهای صاحب فناوری به ویژه آمریکا اتفاق افتاده است.
وی توضیح داد: امروز آمریکا دارنده اصلی‌ترین برندهای ماشین آلات و دانش معدنی در جهان است. به طور مثال ما امروزه از پهپاد آنطور که باید در تهیه نقشه‌هایمان استفاده نمی‌کنیم. ما از پهپادها نهایتاً در تهیه نقشه‌های توپوگرافی و ژئوفیزیک می‌توانیم استفاده کنیم، در حالی که در کشورهای پیشرفته از این فناوری در تهیه نقشه‌های زمین شناسی در مقیاس‌های بزرگ استفاده می‌شود که هزینه و زمان اکتشاف را کاهش می‌دهد. به طور مشابه چنین مشکلی را در سیستم‌های رباتیک یا انواع ماشین آلات معدنی داریم.
این صاحب نظر حوزه معدن بیان داشت: مشکل دیگر در این راستا به قوانین و مقررات بسیار بد موجود در کشور برمی‌گردد. به طور مثال به اسم حمایت از تولید داخلی، معدن‌کار ما حتی با ارز حاصل از صادرات خودش نمی‌تواند ماشین آلات جدید وارد کند. امروز معدنکارانی را می‌شناسیم که حدود یک سال است که نمی‌توانند ماشین آلاتشان را ترخیص کنند؛ لذا میزان تولید در معادن آنها کاهش یافته، راندمان تولید و درآمدهایشان با افت مواجه شده است و حتی نمی‌توانند حقوق دولتی‌شان را سر موعد به دولت پرداخت کنند.
وی با تاکید بر اینکه ناوگان معدنی کشورمان به نوسازی نیاز دارد، گفت: در این راستا سیاست‌های کلان کشور و قوانین و مقررات نیازمند اصلاحات ساختاری است. واردات فناوری و ماشین آلات باید آزاد شود و در این صورت بهره‌وری در معادن در همه رده‌ها از اکتشافات تا فراوری و بازسازی ارتقا خواهد یافت.
چگونه وضعیت نیروی انسانی در معادن کشور را بهبود بخشیم؟
افضل در ادامه با اشاره به وضعیت نیروی انسانی در معادن کشور، یادآور شد: نیروی انسانی در حوزه معدن از نظر کمی کاهش یافته و در سال‌های گذشته ورودی دانشگاه‌ها در رشته‌های معدن و زمین شناسی به شدت با افت مواجه شده است.
وی اظهار داشت: مشکل دیگر این است که نیروی کاردان یا تکنسین در رشته‌های مهندسی معدن وجود ندارد و دانشجویان بیشتر به تحصیلات تکمیلی متمایل شده‌اند که متاسفانه بسیاری از آنان تجربه کار اجرایی ندارند.
افضل به ارائه چند پیشنهاد برای بهبود وضعیت نیروی انسانی در معادن کشور پرداخت و بیان داشت: بورسیه کردن دانشجویان به ویژه در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته به صورت ضابطه‌مند و احیای سطوح کاردانی و کارشناسی معدن یکی از راهکارها در این زمینه است؛ به طوری که نیروهایی که پس از تحصیلات یا حین تحصیلات بتوانند به کار در معادن و مجتمع‌ها بپردازند از بورسیه استفاده کنند.
وی افزود: سازمان نظام مهندسی معدن می‌تواند موضوع نظارت بر عملیات سدسازی، راهسازی و تونل سازی را پیگیری کنند، چرا که اینها مفاهیم معدنی و عمرانی هستند و در این صورت درآمدزایی در رشته مهندسی معدن افزایش می‌یابد که منجر به افزایش ورودی این رشته‌ها در دانشگاه‌ها و کیفیت نیروی انسانی خواهد شد.
افضل بیان داشت: پیشنهاد دیگر این است که حتماً واحدهای عملی در دانشگاه‌ها داشته باشیم که در ۲۰ سال گذشته این واحدها بسیار کم شده است.
پایان خبر////