مسیر ناهموار فولاد با فرمان سیاست اشتباه
معدن۲۴: سید ابوتراب فاضل، مدیرعامل هلدینگ صنایع و معادن غدیر، انتقاداتی جدی به روند سیاست‌گذاری و توسعه صنعت فولاد در ایران مطرح کرد.
وی با اشاره به جایگاه کلیدی فولاد در اقتصاد جهان، اظهار داشت:«ما در صنعت فولاد، قدم اول نوسازی را خیلی محکم و حساب‌شده برداشتیم اما در مسیر درست ادامه ندادیم. در فرهنگ ما، یک گزاره عامه‌پسند با عنوان “راه بنداز و جا بنداز” وجود دارد، در حالی که فولاد در جهان اول – که پایه توسعه کشورهایی مثل ژاپن، آلمان و آمریکا است – کاملا برنامه‌ریزی شده است. هیچ بخشی از این صنعت اتفاقی نیست و خطی ممتد و منسجم برای توسعه طی می‌شود.»
وی افزود: «در همین صنعت فولاد، در مقطعی تصمیم گرفتیم به‌دنبال صنایع گازپایه برویم. به همین دلیل، صنعت را از کوره بلند به کوره قوس تغییر مسیر دادیم و تکنولوژی تولید آهن اسفنجی را جایگزین کردیم. اما امروز به‌این نتیجه رسیدیم که گاز کافی نداریم و بیشترین آسیب را نیز از همین ناحیه دیدیم. از سوی دیگر، در سیاست‌گذاری فولاد، ما تحت تاثیر جریان‌های قدرتمند سیاسی قرار گرفتیم و این مسأله مشکلات صنعت را چند برابر کرد.»
مدیرعامل هلدینگ غدیر با اشاره به فرصت‌های از دست رفته و تاثیرات سیاست‌گذاری‌های نادرست بر صنعت فولاد گفت: «همه فرصت‌هایی که می‌توانستند در سیاست‌گذاری فولاد به موفقیت منجر شوند، عملا تبدیل به تهدید شده‌اند. ما آب را از خلیج فارس به مناطق مرکزی کشور منتقل کردیم اما به دلیل نبود دانش فنی مناسب، فرصت‌های ارزشمند را استادانه به چالش تبدیل کردیم. ترکیه با وجود اینکه منابع معدنی ندارد، به همین میزان فولاد تولید می‌کند و این کاستی را با استفاده از قراضه جبران کرده است. اگر فرآیند اول تا آخر زنجیره فولاد را بررسی کنیم، می‌بینیم آنچه دیروز فرصت بود، امروز به چالش‌های اضطراب‌آور تبدیل شده است.»
فاضل همچنین به تناقضات عملکردی دولت در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با فولاد اشاره کرد و تصریح کرد: «سیاست‌گذاری‌های دولت در این حوزه دچار تناقض بوده است. دولت زمانی سرمایه‌گذاران را تشویق کرد که به‌دنبال فولاد گازپایه بروند، اما امروز می‌گوید تعهدی در تامین گاز و برق ندارد و ساخت نیروگاه هم بر عهده خودش است. این نوعی بی‌مسئولیتی در سیاست‌گذاری است. فولادساز نیز می‌تواند متقابلا بگوید اگر چنین است، من هم مسئولیتی در ایجاد اشتغال و تامین نیروگاه ندارم. اکنون مشکلاتی شبیه به این باعث ایجاد فرایندی مغشوش در سیستم سیاست‌گذاری و حکمرانی صنعت فولاد شده است. امیدواریم راه‌حلی برای این مسئله پیدا شود و معجزه‌ای رخ دهد که بتوان این مشکلات را حل کرد.»
وی پیشنهاد وزیر صمت برای ایجاد ستاد فولاد با محوریت نخبگان را ایده‌ای مثبت دانست و تاکید کرد: «پیشنهاد وزیر صمت برای تشکیل ستاد فولاد، جایی که نخبگان دولت و صنعت به‌دنبال راه‌حل می‌گردند، بسیار ضروری است. باید در این جلسات به راه‌حلی رسید که حتی ممکن است شامل انتقال بخشی از این دانش به کشورهای دیگر و بازگرداندن سود آن به داخل کشور – شبیه به ایده کشت فراسرزمینی – باشد. به هر حال، مشکلات فولاد با برگزاری همایش حل نمی‌شود. این مسائل باید بین دولت، جامعه مدنی و صنعت‌گران جایی که سیاست‌گذاران و فعالان در کنار هم باشند، مورد بررسی قرار گیرند.»